Όποιος ανέβει στην Κοζάνη υποψιάζεται ότι οι τοπικοί παράγοντες κάτι ξέρουν που η υπόλοιπη Ελλάδα αγνοεί. Π.χ. ότι «λεφτά υπάρχουν». Δεν εξηγείται αλλιώς ο φαραωνικός σχεδιασμός για μια νέα βιβλιοθήκη (15 εκατ. ευρώ), ένα νέο νοσοκομείο στο Σκαφίδι (Κύριος οίδε πόσα μπορεί να στοιχίσει), μια νέα Πανεπιστημιούπολη στην ΖΕΠ και δεν ξέρουμε τι άλλο μπορεί να προκύψει στο άμεσο μέλλον. Κι όλα αυτά σε μια πόλη που είναι ήδη κατεστραμμένη, από το μπετόν που έπεσε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Εκτός αυτών διαβάζει κάποιος στον τοπικό Τύπο πιέσεις για να «λυθεί το κτιριακό πρόβλημα του ΙΚΑ στην Κοζάνη», ενώ έχουν βρεθεί οικόπεδα για τις διοικητικές υπηρεσίες της Πτολεμαϊδας, η οποία σημειωτέον απέχει είκοσι χλμ. από την Κοζάνη.
Βέβαια μέσα στην γενικευμένη κατάθλιψη που επικρατεί στην χώρα, ίσως να αποτελεί μια παρηγοριά να χτίζεις ανώγια και κατώγια, με τα λόγια.
Ταυτοχρόνως όμως απαιτείται ένας στοιχειώδης σχεδιασμός. Η πρώτη παραδοχή αυτού του σχεδιασμού είναι ότι η Κοζάνη αποτελεί πρωτεύουσα μεν, αλλά πόλη της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Όλες οι πόλεις αυτής της περιφέρειας συνδέονται πλέον με υπερσύγχρονο οδικό δίκτυο το οποίο τις έφερε πολύ πιο κοντά. Δεν χρειάζεται ΙΚΑ σε κάθε χωριό, και νοσοκομείο σε κάθε πόλη. Χρειάζεται δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας παντού κι ένα μεγάλο περιφερειακό νοσοκομείο. Η πρόσβαση σ’ αυτό το νοσοκομείο (που θα κρατά στην περιοχή τα περιστατικά αντί να τα φορτώνει όλα στην Θεσσαλονίκη) είναι ευχερέστερη από την πρόσβαση εκατομμυρίων Αθηναίων στα «δικά τους» νοσοκομεία.
Με βάση την παραδοχή ότι κάθε πόλη της Δυτικής Μακεδονίας δεν είναι ξέχωρη νησίδα στο Αιγαίο και όλες συνδέονται με την Εγνατία (με τους κάθετους σ’ αυτήν άξονές της), πρέπει να περάσουμε σε άλλες παραδοχές.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι η Κοζάνη έχει νοσοκομείο, το Μποδοσάκειο στην Πτολεμαϊδα. Αυτό έχει τις καλύτερες υποδομές και δυνατότητες ανάπτυξης σε ένα μεγάλο περιφερειακό νοσοκομείο που θα καλύπτει όλες τις ανάγκες της περιοχής.
Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι η Δυτική Μακεδονία έχει Πανεπιστημιούπολη, έξω από τα Κοίλα Κοζάνης. Έχει τις καλύτερες υποδομές και χώρο να αναπτυχθεί σε μια σύγχρονη μονάδα Ανώτατης Παιδείας.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι αν η Δυτική Μακεδονία έχει κάποια ελπίδα στον τουρισμό, αυτή βρίσκεται στην Καστοριά, στα Γρεβενά και στην Φλώρινα και στους παραλίμνιους δήμους. Εκεί πρέπει να αναπτυχθούν οι τουριστικές υποδομές. Ουδείς -λογικός, τουλάχιστον, άνθρωπος- θα θελήσει ποτέ να επισκεφτεί την Κοζάνη ή την Πτολεμαϊδα. Σ’ αυτές πρέπει να αναπτυχθούν άλλες υποδομές σε τομείς που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Π.χ. διοικητικές υπηρεσίες στην Κοζάνη, υγειονομικές στην Πτολεμαϊδα κ.ο.κ.
Δεν γνωρίζω ποιος πρέπει να είναι ο σχεδιασμός, απλώς ξέρω ότι πρέπει να υπάρξει και να είναι περιφερειακός. Όπως έγινε με το επιτυχές παράδειγμα της ΔΙΑΔΥΜΑ. Οι τοπικισμοί, τα γινάτια τα «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;» (ή «ξέρεις ποιοι είμαστε εμείς;») δεν έχουν θέση στην νέα κατάσταση που διαμορφώνεται. Αν δεν θέλουμε να μαραζώσει όλη η περιοχή και να έχουμε μεταλιγνιτική ανάπτυξη πρέπει να δούμε την Κοζάνη διαφορετικά. Αποκεντρωμένη και με ελαχιστοποίηση του μπετόν, αυτού που βαφτίσαμε «αναπτυξιακό».
ΠΑΣΧΟΣ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ
