Κοσμολογία και ρητορική κατά τον ΙΔ΄ αιώνα
Ένα νέο βιβλίο, το 18ο της σειράς Βυζαντινοί Συγγραφείς, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ζήτρος με τίτλο «Θεόδωρος Μετοχίτης Βυζάντιος- Έπαινος Κωνσταντινουπόλεως», το οποίο προστίθεται στην προσπάθεια για την ουσιαστική κατανόηση της Βυζαντινής σκέψης.
Την έκδοση προλογίζει ο Καθηγητής Βυζαντινής φιλολογίας ΑΠΘ, Βασίλης Κατσαρός.
Ο Βυζάντιος του Θεοδώρου Μετοχίτη αποτελεί ίσως το πιο εντυπωσιακό εγκώμιο της Κωνσταντινουπόλεως που έχει ποτέ γραφεί. Ο Μετοχίτης περιγράφει της φυσικές ομορφιές της Κωνσταντινουπόλεως, τα έργα τέχνης και τους ναούς της, ενώ παράλληλα κάνει μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν. Όμως ο συγγραφέας δεν περιορίζεται εκεί. Αξιοποιώντας τις γνωστές στο Βυζάντιο ρητορικές τεχνικές, προσπαθεί να αποτυπώσει στο κείμενό του το πνευματικό μεγαλείο της βασιλίδας των πόλων και παράλληλα να εξάρει την συμβολή της στη διατήρηση της συνοχής της Αυτοκρατορίας. Η Κωνσταντινούπολη ανάγεται τελικά σε σύμβολο του κόσμου το οποίο επιτρέπει στους κατοίκους και τους θαυμαστές της να αναχθούν σε ανώτερες πνευματικές σφαίρες. Το κείμενο το οποίο σώζεται σε ένα χειρόγραφο, εκδίδεται για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο και συνοδεύεται από νεοελληνική μετάφραση και κατατοπιστικές σημειώσεις.
«Στην παρούσα έκδοση ο Γιάννης Πολέμης ανοίγει ένα νέο δρόμο στη μελέτη του έργου του Θεόδωρου Μετοχίτη παραδίδοντας μια από τις δύο περιγραφές- εγκώμια πόλεων ( η άλλη είναι ο Νικαεύς που εξέδωσε ο Foss) που συνέγραψε ο Μετοχίτης», σημειώνεται στον πρόλογο του έργου και επισημαίνεται ότι: «Πρόκειται για το έργο “Βυζάντιος”, ήτοι έκφραση της πρωτεύουσας πόλης του Βυζαντίου, ένας ατελείωτος ύμνος στη γενέτειρα πόλη του συγγραφέα, που τη θεωρεί ως κέντρο του Κόσμου. Για πρώτη φορά εμφανίζεται στη δημοσιότητα το κείμενο αυτό του Μετοχίτη. Για πρώτη φορά η σειρά «Βυζαντινού συγγραφείς» έχει την τιμή και τη χαρά να φιλοξενεί ένα κείμενο (edition princeps) που αποτελεί μόχθο ενός κορυφαίου βυζαντινολόγου- φιλολόγου, ο οποίος με τη διεθνή επιστημονική αναγνώριση που οφείλεται στην αυθεντική φιλολογική του ευφυΐα, μάς παραδίδει ένα ολοκληρωμένο έργο. Η έκδοση αυτή συμπληρώνει κατά ένα μεγάλο τμήμα το ψηφιδωτό της εργογραφίας του Μετοχίτη.»