Η Ελλάδα είναι η χώρα που εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστριών παγκοσμίως (34,7% το 2012), σύμφωνα με μια νέα διεθνή έρευνα του αμερικανικού Ινστιτούτου Μέτρησης και Αξιολόγησης της Υγείας (IHME) που καταγράφει τις διεθνείς καπνιστικές τάσεις. Η Ελλάδα, μαζί με μερικές ακόμα ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Βουλγαρία και η Αυστρία, εμφανίζει σημαντική αύξηση των καπνιστών, ανδρών και γυναικών, κατά την τελευταία 30ετία.
Η βασική διαπίστωση της έκθεσης είναι ότι, λόγω της διαρκούς αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, παρατηρείται μεν αισθητή μείωση στο ποσοστό των ανθρώπων που καπνίζουν καθημερινά, όμως αυξάνεται ο απόλυτος αριθμός των καπνιστών και ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται. Τα τσιγάρα που καπνίζονται κάθε μέρα πάνω στη Γη ξεπέρασαν πλέον τα έξι τρισεκατομμύρια! Σε 75 χώρες, οι καπνιστές καπνίζουν ημερησίως πάνω από 20 τσιγάρα.
Η έρευνα από τους επιστήμονες του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον του Σιάτλ, όπου ανήκει το Ινστιτούτο ΙΗΜΕ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (JAMA), με επικεφαλής την ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια Εμανουέλα Γακίδου, σύμφωνα με το BBC και το «Nature», καλύπτει 187 χώρες για την περίοδο 1980-2012. Σε αυτό το διάστημα, σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποσοστό των καπνιστών και των καπνιστριών μειώθηκε κατά 25% και 42% αντίστοιχα, όμως ο απόλυτος αριθμός των καθημερινών καπνιστών και των καπνιστριών αυξήθηκε κατά 41% και 7% αντίστοιχα.
Έτσι, ενώ το 1980 κάπνιζαν το 41% των ανδρών και το 10,6% των γυναικών του πλανήτη, το 2012 αυτά τα ποσοστά είχαν μειωθεί σε 31% και 6,2% αντίστοιχα. Επειδή όμως, στο μεταξύ, ο παγκόσμιος πληθυσμός εκτινάχθηκε, σε απόλυτους αριθμούς εμφανίζουν αισθητή αύξηση τόσο οι καπνιστές, προσεγγίζοντας πλέον το ένα δισεκατομμύριο (από 721 εκατ. το 1980 σε 967 εκατ. το 2012), όσο και τα τσιγάρα (αυξήθηκε κατά 26% μεταξύ 1980 – 2012 ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται ετησίως).
Σε όλες τις χώρες οι άνδρες που καπνίζουν είναι περισσότεροι από τις γυναίκες καπνίστριες, με μόνη εξαίρεση τη Σουηδία. Σε πολλές χώρες το ποσοστό που καπνίζουν κάθε μέρα υπερβαίνει το 50% του ανδρικού πληθυσμού. Μετά την Ελλάδα, τα μεγαλύτερα ποσοστά καπνιστριών καταγράφονται στη Βουλγαρία (31,5%), το Κιριμπάτι (31,3%), την Αυστρία (28,3%), τη Γαλλία (27,7%) και την ΠΓΔΜ (26,7%). Τα μικρότερα ποσοστά γυναικών που καπνίζουν έχουν η Ερυθραία και το Καμερούν (μόλις 0,6%).
Στους άνδρες, το ρεκόρ καπνιστών κατέχει το μικρό κράτος Τιμόρ-Λέστε (61,1% του πληθυσμού του) και ακολουθούν η Ινδονησία (57%), το Κιριμπάτι (54,4%) και η Αρμενία (51,7%), ενώ όγδοη στην παγκόσμια κατάταξη και πρώτη μεταξύ των ευρωπαϊκών και γενικότερα μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών είναι η Κύπρος (με ποσοστό καπνιστών το 48% του ανδρικού πληθυσμού της). Οι λιγότεροι άνδρες καπνιστές υπάρχουν στην Αντίγκουα & Μπαρμπούντα (5%), στο Σάο Τομέ & Πριντσίπε (7%) και στη Νιγηρία (7,5%).
Μεταξύ 1980-2012, τη μεγαλύτερη μείωση σε αριθμό καπνιστών εμφανίζουν η Ισλανδία, το Μεξικό και ο Καναδάς (από 3%), ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση σημειώνουν η Λιθουανία (0,8%) και η Σερβία (0,6%). Από άποψη αριθμού τσιγάρων, τη μεγαλύτερη μέση κατανάλωση ανά καπνιστή σε καθημερινή βάση εμφανίζουν η Μαυριτανία (41 τσιγάρα) και η Ερυθραία (38), ενώ τη μικρότερη το Τσαντ, η Μπουρκίνα Φάσο και η Γουινέα (από ένα μόλις).
«Παρά την τρομερή πρόοδο που έχει γίνει στον έλεγχο του καπνίσματος, πολλά ακόμα μένει να γίνουν» δήλωσε ο συν-υπεύθυνος της έρευνας, διευθυντής του Ινστιτούτου ΙΗΜΕ, δρ Κρίστοφερ Μάρεϊ. Όπως είπε, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το κάπνισμα ευθύνεται για 5,7 εκατ. θανάτους ετησίως, χωρίς να υπολογίζονται οι συνέπειες για την υγεία από το παθητικό κάπνισμα.
