Την ώρα που συζητείται στη Γερμανία η επιβολή διοδίων για οχήματα ιδιωτικής χρήσης στους αυτοκινητοδρόμους της χώρας, παραλλαγές του μέτρου αυτού ισχύουν προ πολλού σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Οι αυστριακοί υποδέχθηκαν με αντιδράσεις το μέτρο επιβολής διοδίων στους αυτοκινητοδρόμους της χώρας το 1997. Σήμερα, 16 χρόνια αργότερα, φαίνεται ότι τουλάχιστον το ανέχονται. Αυτό οφείλεται στο ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν τη σκοπιμότητα του μέτρου, επισημαίνει στη DW ο Μπέρναρντ Βίζινγκερ, εκπρόσωπος της Αυστριακής Λέσχης Αυτοκινήτου (ÖAMTC). Τα έσοδα από τη λεγόμενη «βινιέτα» επενδύονται και πάλι άμεσα στη συντήρηση των δρόμων. Ο Μπ. Βίζινγκερ θεωρεί ότι το αυστριακό μοντέλο διοδίων θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για ένα αντίστοιχο σύστημα στη Γερμανία.
Αυστριακή βινιέτα: μια προσωρινή λύση έγινε… μόνιμη
Σχεδόν 1,1 δισ. ευρώ ετησίως αποφέρει η επιβολή διοδίων σε οχήματα επαγγελματικής χρήσης. Άλλα 400 εκατομ. ευρώ προέρχονται από τη βινιέτα για τα οχήματα ιδιωτικής χρήσης. Οι οδηγοί στην Αυστρία μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της ετήσιας βινιέτας, που κοστίζει 80,6 ευρώ ή άλλων, φθηνότερων με πιο περιορισμένη χρονική ισχύ. Στην Ελβετία αντίθετα, διατίθεται μόνο μία πλακέτα για ολόκληρο το έτος. Η βινιέτα είχε αρχικά επιβληθεί ως μεταβατική λύση. Η αυστριακή κυβέρνηση σχεδίαζε ένα σύστημα διοδίων, που να υπολογίζει το ύψος των τελών ανάλογα με τα διανυθέντα χιλιόμετρα. Τα κυβερνητικά σχέδια έμειναν, ωστόσο, στα χαρτιά. Όπως εξηγεί ο Μπ. Βίζινγκερ, «τα ηλεκτρονικά συστήματα έχουν πολύ υψηλότερα λειτουργικά έξοδα. Η έκδοση της βινιέτας αντιστοιχεί σήμερα περίπου στο 7% των εσόδων (σ.σ. από τα διόδια). Αν υπήρχαν ηλεκτρονικά συστήματα μπορεί να εκτιμηθεί ότι τα έξοδα θα ανέρχονταν τουλάχιστον στο 15% των εσόδων».
Σύστημα καταβολής διοδίων στη βάση της απόστασης που διανύθηκε υπάρχει σήμερα σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Οι γαλλικοί αυτοκινητόδρομοι βρίσκονται μάλιστα –σε αντίθεση με τη Γερμανία και την Αυστρία- κατά ένα μεγάλο ποσοστό στα χέρια ιδιωτών. Ένας νόμος του 1955 για τη χρηματοδότηση των αυτοκινητοδρόμων της χώρας δεν προβλέπει την καταβολή διοδίων σε όλο το οδικό δίκτυο της Γαλλίας. Ωστόσο, πολλοί αυτοκινητόδρομοι διαθέτουν σταθμούς διοδίων, όπου οι οδηγοί υποχρεούνται να πληρώσουν κατά κανόνα με μετρητά το αντίτιμο της απόστασης που έχουν διανύσει. Ένα μέρος από τα σχεδόν επτά σεντ ανά χλμ. αντιστοιχεί –εξαιτίας της ιδιωτικοποίησης- στα κέρδη των εταιριών εκμετάλλευσης. Το υπόλοιπο ποσό χρησιμοποιείται για τη συντήρηση των αυτοκινητοδρόμων.
«Απλοϊκό το γαλλικό μοντέλο»
Ο Μπέρναρντ Βίλαντ, καθηγητής κυκλοφοριακής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Δρέσδης, πιστεύει ότι το γαλλικό μοντέλο θα ήταν ανεπαρκές στην περίπτωση της Γερμανίας. Όπως εκτιμά, «το σύστημα στη Γαλλία είναι υπερβολικά απλοϊκό. Σκοπός της επιβολής διοδίων είναι να πληρώνουν οι οδηγοί για τη χρήση των υποδομών. Πρέπει, όμως, να πληρώνουν ανάλογα με το πόσο συχνά και ποιους δρόμους χρησιμοποιούν». Ο γερμανός ειδικός προτείνει καθιέρωση στη Γερμανία ενός συστήματος διοδίων που να καταγράφει ποια σημεία του οδικού δικτύου χρησιμοποιούνται, ποιες ώρες της ημέρας και πόσο συχνά. Ο Βίλαντ απορρίπτει την αυστριακή βινιέτα ως ένα μοντέλο flatrate (ενιαίας χρέωσης), που «δεν έχει νόημα από οικονομική άποψη».
Ο εκπρόσωπος της Αυστριακής Λέσχης Αυτοκινήτου, Βίζινγκερ, δίνει δίκιο στο γερμανό καθηγητή, ωστόσο μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Όπως εξηγεί, «στην πράξη υπάρχουν στην Αυστρία πολλοί άνθρωποι που διανύουν κάθε μέρα συγκεκριμένη διαδρομή για να πάνε στη δουλειά τους. Αν καθιερώσει κανείς ένα σύστημα διοδίων με χρέωση ανά χιλιόμετρο, θα πρέπει να στηρίξει αυτήν την κατηγορία ανθρώπων, δηλαδή να κάνει εξαιρέσεις. Με αυτόν τον τρόπο καταλήγει κανείς και πάλι σε ένα είδος συστήματος flatrate».
