Του Γιώργου Θεοχαρίδη
Μετά από έρευνα 2 μηνών, φέρνουμε στο φως της δημοσιότητας όλο το παρασκήνιο.
Η αναδιοργάνωση των στρατοπέδων βρίσκεται σε εξέλιξη και για τους τρεις κλάδους των ενόπλων δυνάμεων. Μία αναδιοργάνωση που, όπως επικαλούνται ανώτατα στελέχη του Γενικού Επιτελείου, υλοποιείται με επιχειρησιακά και οικονομικά κριτήρια.
Ο επιτελικός σχεδιασμός και η πρώτη αναδιάρθρωση
Σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει από το Γ.Ε.Σ.Δ.Ο. (διεύθυνση οργάνωσης), το επιτελικό σχέδιο αναδιοργάνωσης των στρατιωτικών μονάδων προβλέπει τη μετεγκατάσταση των στρατιωτικών μονάδων στα νησιά και τη Θράκη, την παρουσία Μεραρχίας στη Θεσ/νίκη και ορισμένων ταγμάτων προκαλύψεως του στρατού ξηράς σε περιοχές γεω-στρατηγικού χαρακτήρα, ενώ το Γενικό Επιτελείο Στρατού παραμένει ως έχει στην Πρωτεύουσα.
Η επικείμενη αναδιοργάνωση συνεπάγεται απογύμνωση της Δυτικής Μακεδονίας, καθιστώντας τις παραμεθόριες περιοχές ευάλωτες σε οποιαδήποτε πρόκληση και αδύναμες ως προς τη διαφύλαξη των εθνικών συμφερόντων, καθώς βρίσκονται στο τριεθνές.
Η υλοποίηση του 1ου ανασχεδιασμού στις ένοπλες δυνάμεις (2001 – 2003), απέφερε το κλείσιμο 35 στρατοπέδων, που κρίθηκαν περιττά και ανεπαρκή να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες για τα οποία οικοδομήθηκαν.
Ο ρόλος του Φράγκου Φραγκούλη και η δεύτερη αναδιάρθρωση
Ο Φράγκος, το 2009, διορίστηκε γενικός επιθεωρητής στρατού και στις 6 Αυγούστου του ίδιου έτους ανέλαβε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2011, οπότε και αποστρατεύθηκε με απόφαση του ΚΥΣΕΑ.
Την περίοδο που ήταν Αρχηγός του ΓΕΣ, ήρθε σε έντονη αντιπαράθεση με τον υπουργό Π. Μπεγλίτη. Αιτία ήταν το σχέδιο που υπέβαλε ο υποστράτηγος Τόσκας (Ειδικός Σύμβουλος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας) το Νοέμβριο του 2009, για την 2η αναδιάρθρωση της Δομής των Δυνάμεων (o Τόσκας είχε καταθέσει ολοκληρωμένο σχέδιο) και τη μείωση των περιττών μονάδων (καταργούνταν η Στρατιά στην Λάρισα, οι περισσότερες μονάδες στην Μακεδονία και διατηρούνταν σχεδόν όλες οι μονάδες και τα κέντρα εκπαίδευσης σε Νότια Ελλάδα), ώστε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας και να αυξηθεί η αμυντική ικανότητα «ανατολικά».
Ο Φράγκος ήταν εξ αρχής αρνητικός σε αυτό το σχέδιο. Αντιλαμβανόμενος την αποδόμηση της Δυτικής Μακεδονίας, ενήργησε άμεσα ενισχύοντας το στρατόπεδο «Ιωάννου Παπαπέτρου», τον Οκτώβριο του 2010, με την 106 Α/Κ ΜΜΠ και τον Φλεβάρη του επόμενου έτους με το 504 Μ/ΠΤ.Π.
Απώτερος στόχος των εν λόγω ενεργειών του πρώην αρχηγού του ΓΕΣ, ήταν η μετεγκατάσταση της Ταξιαρχίας από την Φλώρινα στο Αμύνταιο, έχοντας προβλέψει όλες τις εγκαταστάσεις και τους χώρους εργασίας και διαβίωσης και με πάτημα τις προτάσεις του ΓΕΣ που συνηγορούσαν σ’ αυτή την κίνηση, αφού σύμφωνα με του στρατιωτικούς κανονισμούς, η Φλώρινα παρατύπως αποτελούσε έδρα της 9ης Ταξιαρχίας, λόγω του ότι γεωγραφικά κατείχε θέση πρώτης γραμμής μάχης.
Το κώλυμα
Η αδυναμία μετακίνησης του Τ.Ε. Φλωρίνης λόγω του κόστους και του όγκου που έφερε, πάγωσε τη μετεγκατάσταση της ταξιαρχίας από την Φλώρινα στο Αμύνταιο και σε συνάρτηση με τις παρεμβάσεις των θρησκευτικών και πολιτικών φορέων της πόλης, επηρέασαν καταλυτικά τις εξελίξεις σ’ αυτό θέμα, αφήνοντας στάσιμες τις όποιες εισηγήσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά τις επιθεωρήσεις που διενεργούνταν από ανθρώπους του υψηλού κλιμακίου του ΓΕΣ και στρατηγούς, εισηγούνταν στο ΓΕΣ τη μετεγκατάσταση της ταξιαρχίας στο Αμύνταιο για καθαρά επιχειρησιακούς σκοπούς και όχι λόγω σκοπιμοτήτων.
Η τρίτη αναδιάρθρωση
Το προσχέδιο του 2008 προέβλεπε την κατάργηση του Α’ Σώματος στρατού, το οποίο δεν υλοποιήθηκε λόγω της οικονομικής συγκυρίας.
Με αφορμή την οικονομική συγκυρία και κάτω από τις πιέσεις της Τρόικας που αξίωνε περικοπές, το 2013 υλοποιήθηκε ο 3ος ανασχεδιασμός 2013 – 2027 (αναδιοργάνωση του ΕΣ), με στόχο τη μείωση των δαπανών του στρατιωτικού προϋπολογισμού.
Παρ’ ότι το στρατόπεδο Αμυνταίου ήταν πλήρες σε μονάδες (Α’ ΕΑΝ, 106 Α/Κ, 504 Τ/Π, 9ο ΤΥΠ, 9ος ΛΜΧ και ΤΕΑ), άριστα συγκροτημένες τόσο από πλευράς εγκαταστάσεων όσο και υλικών, έχοντας λάβει ευμενή σχόλια από όλα τα κλιμάκια της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων, στοχοποιήθηκε και μπήκε στο κλισιοσκόπιο της στρατιωτικής ηγεσίας.
Αιτία της συγκεκριμένης εξέλιξης αποτέλεσε η βραδυκινησία και ο εφησυχασμός των τοπικών παραγόντων και πολιτικών φορέων της πόλης, παρά τις σαφείς προειδοποιήσεις του πρώην ταξίαρχου, Παναγιώτη Σταμάτη, για τις προθέσεις του ΓΕΣ σχετικά με το στρατόπεδο του Αμυνταίου.
Επιπροσθέτως, ο διοικητής της 1ης Στρατιάς, αντιστράτηγος Χρήστος Μανωλάς, κατά τις επισκέψεις του στο Αμύνταιο, τόνιζε επανειλημμένα ότι κάποιες μονάδες στην Δυτική Μακεδονία επρόκειτο να υποβαθμιστούν ή ακόμα και να καταργηθούν και ότι η τύχη τους εν πολλοίς θα καθαρίζονταν από την πολιτική ηγεσία.
Η ισχυρή πολιτική ηγεσία της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης, που εκφράζεται μέσα από τους εκπροσώπους της στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, συνετέλεσε στο να μετακυλήσει η απόφαση κλεισίματος από το στρατόπεδο Μαυροδενδρίου σ’ αυτό του Αμυνταίου.
Συνοπτικά οι αλλαγές στην ευρύτερη περιοχή:
– Διαλύθηκε το Στρατηγείο του Α’ Σώματος Στρατού (Κοζάνη), σχηματισμός που από το 2011 είχε μεταπέσει σε Μεραρχία με Διοικητή Υποστράτηγο. Από τους υφιστάμενους Σχηματισμούς του:
– Η ΧΧΙV Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία (Λιτόχωρο) διατέθηκε στη ΧΧ Τεθωρακισμένη Μεραρχία (ΧΧ ΤΘΜ, Καβάλα) του Δ’ ΣΣ.
– Η VIII Μεραρχία ΠΖ (Ιωάννινα) μετέπεσε σε Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία Πεζικού (8η Μ/Π ΤΑΞ ΠΖ), διατηρώντας την 8η Επιλαρχία Αναγνωρίσεων (8η ΕΑΝ).
– Η 9η M/Π ΤΑΞ ΠΖ (Φλώρινα) μεταστάθμευσε στην Κοζάνη και στη θέση της συγκροτήθηκε το 1ο Σύνταγμα Πεζικού (1ο ΣΠ) ενώ η Α’ Επιλαρχία Αναγνωρίσεων (Α’ ΕΑΝ, Αμύνταιο) μεταστάθμευσε στην Κομοτηνή, όπως επίσης και 9ος ΛΜΧ που μεταστάθμευσε στο Μαυρονδένδρι.
– Η 10η Μ/Π ΤΑΞ ΠΖ (Σέρρες) μετέπεσε σε Σύνταγμα.
– Η 15η Μ/Π ΤΑΞ ΠΖ (Καστοριά) μετέπεσε σε Σύνταγμα.
Σημειωτέον ότι, ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την κατάργηση και όχι μετάπτωση της 15ης Μ/Π ΤΑΞ ΠΖ, ενώ ποτέ δεν τέθηκε ζήτημα συγκρότησης του 1ου ΣΠ στην Φλώρινα.
Δομή Διοίκησης, Πριν και Μετά την αναδιοργάνωση. Σύμφωνα με το ΓΕΣ με την κατάργηση των ενδιάμεσων επιπέδων διοίκησης επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ευελιξία, μειώνεται ο χρόνος αντίδρασης και ελαχιστοποιείται η πιθανότητα λάθους ή παρερμηνειών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε συνθήκες στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Η αναστολή της απόφασης κλεισίματος του Μαυροδενδρίου
Στον αντίποδα, η πολιτική ηγεσία της Κοζάνης ήταν ενήμερη για την αναδιοργάνωση και μετακίνηση των μονάδων από το 2012 και με καίριες παρεμβάσεις κατόρθωσε να ανακαλέσει την απόφαση κλεισίματος του στρατοπέδου στο Μαυρονδένδρι, παρά την αντίθετη εισήγηση της ΔΥΠΟ -διεύθυνση υποδομών ΓΕΣ, υπεύθυνη για την αξιοποίηση όλων των έργων του στρατού ξηράς-, προβάλλοντας ως επιχείρημα την πολυέξοδη μετεγκατάσταση των νεόδμητων και σύγχρονων αποθηκών υλικών και οπλισμού, που το κόστος κατασκευής τους ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, κατόρθωσε να κρατήσει ενεργό το στρατόπεδο Μακεδονομάχων, με τη μετακίνηση της Ταξιαρχίας από την Φλώρινα στην πόλη της Κοζάνης.
Τα δημοσιεύματα ήθελαν το Στρατόπεδο Μαυροδενδρίου (523 ΤΠ) να μετατρέπεται σε κέντρο κράτησης λαθρομεταναστών. Από τις αρχές του 2013 οι κάτοικοι του Μαυροδενδρίου, με τη σύμφωνη γνώμη ολόκληρης της πόλης αλλά και την υποστήριξη του Δημάρχου, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και των βουλευτών, εξέφρασαν εναγωνίως την αντίθεση τους στη μετατροπή του στρατοπέδου σε κέντρο κράτησης λαθρομεταναστών. Οι έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις ολόκληρης της Περιφερειακής Ενότητας βασίζονταν όχι μόνο στην αύξηση της επικινδυνότητας λόγω πιθανής απόδρασης των λαθρομεταναστών, αλλά και στην επακόλουθη περαιτέρω υποβάθμιση της περιοχής.
Έτσι, η μόνη επίπτωση που υπέστη το 523 Τάγμα Πεζικού στο Μαυροδένδρι Κοζάνης, ήταν η υποβάθμιση του από Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων σε απλή μονάδα. Ωστόσο, ο χρόνος του ενδέχεται να είναι βραχύβιος, καθώς υπάρχουν προτάσεις για κατάργηση:
– Της 9ης M/Π ΤΑΞ ΠΖ (Κοζάνη),
– Του 1ου ΣΠ (Φλώρινα),
– Του 10ου ΣΠ (Σέρρες),
– Του 15ου ΣΠ (Καστοριά).
Οι συσχετισμοί των δυο στρατοπέδων
ΜΑΥΡΟΔΕΝΔΡΙ
Τα Συν:
– Νεόδμητα κτίρια στην περιοχή του στρατοπέδου που ήταν άλλοτε το Κ.Ε.Ν.,
– Μεγάλη και ευρύχωρη αποθήκη οπλισμού,
– Η μεγάλη έκταση του στρατοπέδου δίνει τη δυνατότητα να φιλοξενηθούν και άλλες μονάδες,
– Γειτνιάζει με το πεδίο βολής.
Τα Πλην:
– Βρίσκεται κοντά σε μεγάλη μονάδα της ΔΕΗ, με συνέπεια να διαχέονται στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες ρυπογόνων σωματιδίων,
– Είναι μεγάλης έκτασης και οι μετακινήσεις εντός στρατοπέδου πραγματοποιούνται με οχήματα,
– Η ποικιλόμορφη χλωρίδα από τους θαμνώνες και τα δέντρα που περιβάλλουν το στρατόπεδο, είναι αδύνατον να τιθασευτούν,
– Για τη φύλαξη και την προστασία των στρατοπέδου κρίνεται ανεπαρκής η υπάρχουσα στρατιωτική δύναμη, με συνέπεια να δαπανούνται επιπλέον πόροι, με την κλήση εθνοφυλάκων για την κάλυψη των όποιων κενών,
– Η περίφραξη είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα να σημειώνονται συχνές παραβιάσεις της στρατιωτικής ζώνης από ιδιώτες (κυρίως κτηνοτρόφους),
– Η έλλειψη απαιτεί δαπάνες για την ανοικοδόμηση νέων χώρων και εγκαταστάσεων διαβίωσης και ασφάλειας.
ΑΜΥΝΤΑΙΟ
Τα Πλην:
– Μικρή αποθήκη οπλισμού,
– Παλαιά κτίρια.
Τα Συν:
– Πρόγραμμα επέκτασης της τηλεθέρμανσης εντός του στρατοπέδου, για την εξοικονόμηση του κόστους θέρμανσης,
– Είναι χώρος ισόπεδος, με διευθετημένους δρόμους και εγκαταστάσεις, άρτιος ρυμοτομικός και χωροταξικός σχεδιασμός,
– Οι μονάδες διαθέτουν ξεχωριστές εγκαταστάσεις,
– Η μεγάλη έκταση του στρατοπέδου δίνει τη δυνατότητα να φιλοξενηθούν και άλλες μονάδες,
– Το στρατόπεδο όντας εντός της πόλης, καλύπτει της επιπρόσθετες ανάγκες των μονάδων και του προσωπικού,
– Διαθέτει αυτόνομες δεξαμενές καυσίμων, απ’ όπου προμηθεύονται καύσιμα η αστυνομία και η πυροσβεστική,
– Ο Λόχος του Τεχνικού υποστηρίζει όλες τις μονάδες της ταξιαρχίας καθώς και όλες τις μονάδες που εδρεύουν στην Δυτική Μακεδονία, αφού δεν υπάρχει αντίστοιχη μονάδα στην περιοχή,
– Ο Λόχος Μηχανικού υποστήριζε τα έργα υποδομής σ’ όλη την Δυτική Μακεδονία,
– Το ΤΥΠ (Τάγμα Υποστηρίξεως) είναι το μοναδικό στην Δυτική Μακεδονία,
– Διαθέτει αρτοποιείο, το οποίο σιτίζει το φυλάκιο και το στρατόπεδο της Φλώρινας,
– Διαθέτει όρχο που μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες των μηχανοκίνητων οχημάτων.
Το δια ταύτα.
Η συνολική δαπάνη για τη μετεγκατάσταση των μονάδων του στρατοπέδου υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 2.000.000 ευρώ, ήτοι (Μονάδα, κόστος μεταστάθμευσης, έτος μεταστάθμευσης):
– Α’ Επιλαρχία Αναγνωρίσεων, 1.000.000 ευρώ, τέλη Αυγούστου 2013
– 9ο Τάγμα Υποστηρίξεως, 730.000 ευρώ, 30 Ιουνίου 2015
– 106 Μοίρα Πυροβολικού, 170.000 ευρώ, 30 Ιουνίου 2015
– 504 Μηχανοποιημένο Τάγμα Πεζικού, 130.000 ευρώ, 30 Ιουνίου 2015
– 9ος Λόχος Μηχανικού, 70.000 ευρώ, τέλη Σεπτεμβρίου 2013
– Τάγμα Εθνοφυλακής Αμυνταίου, 15.000 ευρώ, 30 Ιουνίου 2015.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, για την 106η Μοίρα Πυροβολικού δαπανήθηκαν περισσότερα από 250.000 ευρώ, για την οργάνωση και την ανασυγκρότηση της.
Την παρούσα χρονική στιγμή το στρατόπεδο Ιωάννης Παπαπέτρου αριθμεί 175 μόνιμα στελέχη και 50 στρατιώτες, εκ των οποίων οι 25 είναι αποσπασμένοι για συνδρομή στήριξης των στρατοπέδων Φλωρίνης και Κοζάνης, ενώ η εναπομείνασα δύναμη του στρατοπέδου ενισχύεται με εθνοφύλακες για τη φύλαξη ευπαθών σημείων του στρατοπέδου.
Όσο για το τι μέλλει γενέσθαι, σύμφωνα με έγγραφο που απέστειλε το ΓΕΣ στις αρχές Ιουλίου 2014, ανεστάλη η μετεγκατάσταση των εναπομεινάντων μονάδων του στρατοπέδου μέχρι τον Ιούλιο του 2015 (χωρίς να αναφέρονται οι αιτιάσεις της εν λόγω απόφασης), με την υποσημείωση ότι η στρατιωτική ηγεσία προτίθεται να επανεξετάσει από μηδενικής βάσης το ζήτημα της μετεγκατάστασης των υπολοίπων μονάδων.
Ασφαλείς πληροφορίες θέλουν τον αντιστράτηγο, Κων/νο Βελεγράκη, υπεύθυνο στα ζητήματα μεταστάθμευσης των μονάδων, να προχωρά σε επί τόπου αυτοψία των στρατοπέδων και των εγκαταστάσεων, προκειμένου να κάνει τις σχετικές εισηγήσεις προς την αρμόδια ηγεσία, αν και τις τελικές αποφάσεις θα λάβει ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ σε συνεννόηση με το Υπουργείο Αμύνης.
Οι τοπικοί φορείς για να μην βρεθούν προ εκπλήξεως, οφείλουν να είναι σε εγρήγορση και να δημιουργήσουν τα απαραίτητα κίνητρα και συνθήκες, ώστε τα όργανα αξιολόγησης να αναθεωρήσουν τις αρχικές εισηγήσεις περί κλεισίματος του στρατοπέδου και να επιτευχθεί η παραμονή των μονάδων αρχικά και αργότερα η αναβάθμιση τους.
Σε διαφορετική περίπτωση, το στρατόπεδο Αμυνταίου ενδέχεται να μετατραπεί σε κέντρο φύλαξης μεταναστών, ή ακόμα να πωληθεί σε ιδιώτες από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου(ΤΑΙΠΕΔ), πρακτική που εφαρμόζει το τελευταίο διάστημα η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας σε συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης.
Η δήλωση του Φράγκου
Σε τηλεφωνική επικοινωνία, ο επίτιμος Αρχηγός ΓΕΣ, πρώην Υπουργός Εθνικής Άμυνας και επίτιμος Δημότης του Δ. Αμυνταίου, Στρατηγός Φράγκος Φραγκούλης, σχετικά με το θέμα της αναδιάρθρωσης που επιχειρείται στις ένοπλες δυνάμεις και την υποβάθμιση που υφίσταται το στρατόπεδο Αμυνταίου, σχολίασε: «Είμαι κάθετα αντίθετος με τούτη τη ρυμούλκηση που επιχειρείται στις ένοπλες δυνάμεις, με το κλείσιμο στρατοπέδων στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς η εν λόγω εξέλιξη πέρα από κοινωνική αναστάτωση, θα υποβαθμίσει τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική αξία των εν λόγω περιοχών και θα αποδυναμώσει την αμυντική θωράκιση της χώρας.
Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στην ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, προχώρησα άμεσα στο κλείσιμο των Κ.Ε.Ν. της Πελοποννήσου, ενισχύοντας την Βόρεια Ελλάδα για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους, καθώς άποψη μου είναι αυτό που ονομάζω toward flag (προς τη σημαία), προκειμένου οι γείτονες χώρες να διαπιστώνουν και τον ύψιστο βαθμό ετοιμότητας και το υψηλό φρόνιμα των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Ωστόσο, οι μικροπολιτικές σκοπιμότητες οδήγησαν την επαναλειτουργία των Κ.Ε.Ν. στην Πελοπόννησο.
Η εκάστοτε ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων εφόσον προχωρήσει σε επαναξιολόγηση των στρατοπέδων, θα πρέπει να ανοίξει τα μάτια της, να λάβει αποφάσεις ουσίας και να μην γίνεται υποχείριο «των στρατηγών του καναπέ».
Οι Αρχές και οι φορείς του Δήμου Αμυνταίου με τη συμμετοχή των κατοίκων, θα πρέπει να κινηθούν δραστήρια και να διεκδικήσουν δυναμικά τη συνέχιση της λειτουργίας του στρατοπέδου από την κεφαλή των ενόπλων δυνάμεων, αφού προηγουμένως δημιουργήσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις και συνθήκες για την παραμονή των μονάδων, ώστε να μην δοθεί δικαίωμα να αμφισβητηθεί η λειτουργικότητα τους».
