Ταξιδεύουμε στον τόπο που «γέννησε» τα Χριστούγεννα, όπως τα γιορτάζουμε σήμερα. Με ορμητήριο το πανέμορφο χειμωνιάτικο Στρασβούργο, γνωρίζουμε τα παραμυθένια χωριά της περιοχής και τη μαγευτική Κολμάρ, αγοράζουμε κομψοτεχνήματα από τις υπαίθριες αγορές τους και δοκιμάζουμε τις πιο νόστιμες «εορταστικές» (και όχι μόνο) λιχουδιές τους.
Χριστούγεννα στα βορειοανατολικά της Γαλλίας δεν σημαίνει μόνο χιονισμένα τοπία, χειμερινά σπορ στα ψηλά των Βοσγίων, λάμψη και ατμόσφαιρα γιορτής σε πόλεις και χωριά χαμηλότερα. Εδώ, όσο πουθενά αλλού, σημαίνει κυρίως να ζεις από κοντά τα χίλια και ένα πρόσωπα μιας παράδοσης αιώνων. Σ’ ετούτο το ταξίδι φτάνουμε σε μικρές μεσαιωνικές πολιτείες, άγνωστες μέχρι τώρα, μαγευτικές και απόκοσμες. Πολλές από αυτές ήταν απομονωμένες για αιώνες ανάμεσα σε δάση και βουνά, στα βόρεια κυρίως, χωρίς σπουδαίο οδικό δίκτυο -το οποίο απέκτησε η περιοχή αργότερα, με αφορμή την εγκατάσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο- και με κατοίκους που επένδυσαν πολλά στις παραδοσιακές μορφές τέχνης. Ο ποταμός Ρήνος, φυσικό σύνορο με τη Γερμανία, τους ένωνε με τον έξω κόσμο, καθώς ήταν πάντα ο άξονας διακίνησης πληθυσμών και προϊόντων στις αγορές της κεντρικής Ευρώπης. Εκεί, στις όχθες του, χτίστηκαν πόλεις και χωριά, με βιοτεχνίες και αργότερα βιομηχανίες υαλουργίας, κεραμοποιίας, αμπελουργίας, βυρσοδεψίας και κυρίως κλωστοϋφαντουργίας στην κορυφή της ανάπτυξης του τόπου. Ειδικά γι’ αυτόν τον κλάδο, 24 μεγάλες μονάδες σήμερα δημιούργησαν τη Vosges Terre Textile, οργανισμό για τη διασφάλιση ποιότητας στα εξαιρετικά είδη που κατασκευάζουν και εμπορεύονται.
ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
Η πιο γνωστή και χαρακτηριστική γωνιά της Αλσατίας είναι το Στρασβούργο – αγνώριστο μέσα στην αστραφτερή στολή του τώρα τα Χριστούγεννα. Πάρτε μερικές ανάσες -παγωμένες βέβαια- με ένα κιρς (απόσταγμα κερασιού) ή ζεστό κρασί στο χέρι και κατευθυνθείτε στο ιστορικό μεσαιωνικό κέντρο. Γύρω από αυτό, δρόμοι και στενά φωταγωγημένα με πολύτιμα μπακαρά θυμίζουν σαλόνι. Ενδιάμεσα, καταστήματα, κατάφορτα από παραδοσιακά δώρα και παιχνίδια βγαλμένα από χέρια σύγχρονων Τζεπέτο, κάνουν τα παιδιά να ονειρεύονται, ενώ παλιά μπακάλικα με μυρωδιές και παραδοσιακά ψωμιά (springerle) με ανάγλυφη διακόσμηση ενθουσιάζουν όλες τις ηλικίες.
Καθώς βραδιάζει, αρχίζουν τα καλύτερα: ήχος και φως στις πλατείες, με τον φωταγωγημένο καθεδρικό της Notre Dame (12ος αιώνας) να δίνει το ρυθμό υπό τη μελωδία ενός αρμόνιου Silbermann. Τουλάχιστον 50 συναυλίες έχουν προγραμματιστεί εδώ και σε άλλες εκκλησίες.
Και από τη μουσική θαλπωρή του Καθεδρικού στην ομώνυμη πλατεία, το Chriskindelsmärik, όπου βρίσκεται η παλαιότερη αγορά της Γαλλίας (από το 1570) και δεύτερη μεγαλύτερη στην κεντρική Ευρώπη μετά τη Νυρεμβέργη. Εδώ μοσχοβολάει το σύμπαν έλατο, κανέλα και κρασί. Οι μεγάλοι απολαμβάνουν ψωμάκια από μέλι και μπαχαρικά (pains d’ épices), μπρέτσελ και τεράστια κουλουρόψωμα μαζί με μπίρα, που συναγωνίζεται επί αιώνες τώρα τα αλσατικά κρασιά, ενώ τα παιδιά λαχταρούν τα πεντανόστιμα kougelhof, τα μεγάλα μπριός με σταφίδα και αμύγδαλα.
Στο Στρασβούργο υπάρχουν 12 υπαίθριες αγορές, οι οποίες θυμίζουν επιχείρηση «κολεκτίβας», καθώς κινητοποιούν εκατοντάδες καλλιτέχνες και δημιουργούς από διάφορους χώρους. Κάποιες από αυτές, μάλιστα, τελούν υπό την αιγίδα της Ομοσπονδίας Παραδοσιακών Επαγγελμάτων της Αλσατίας, με εξαιρετικά πράγματα.
Μία από τις πλέον αντιπροσωπευτικές στήνεται στην Place Broglie, παλιά αγορά αλόγων στην καρδιά της πόλης και ένα από τα αγαπημένα σημεία συνάντησης των κατοίκων της. Εδώ θα πέσετε σε μικρά θαύματα μεταλλοτεχνίας, κεραμικής και υαλουργίας, με τα υπέροχα «Μeisenthal*» σε φυσητό γυαλί και άλλα διακοσμητικά. Επίσης, θα βρείτε αμέτρητα χρηστικά αντικείμενα εφαρμοσμένων τεχνών: κοσμήματα και άλλες δημιουργίες από χαρτόνι και ξύλο έβενου, αλλά και «alsatrucs**». Εδώ και οι εξαιρετικές παιδικές εκδόσεις, ένας θησαυρός με μεγάλη ιστορία στην πόλη, στην οποία έφτασε στο απόγειό της η τυπογραφία με την παρουσία του Γουτεμβέργιου ανάμεσα στο 1434 και το 1447.
Συνεχίζοντας την περιήγηση στις αγορές, στην Place Kleber το χριστουγεννιάτικο δέντρο των 30 μέτρων είναι εντυπωσιακό, ενώ στην Place du Chateau βρίσκεται το παγοδρόμιο μπροστά από το ανάκτορο Rohan του 1742. Place du Corbeau και Place de la Gare είναι άλλες δύο πολύ δημοφιλείς αγορές με παραδοσιακά χειροποίητα -και όχι μόνο- αντικείμενα (τα αποκαλούμενα «artisanat»), ενώ στην Place Austerlitz βρίσκεται η αγορά των αρτοποιημάτων «bredele», με τα πλούσια προϊόντα της αλσατικής γης. Και υπάρχουν και τόσες άλλες επιλογές στο στροβίλισμα της γιορτής με λούστρο ιστορίας και ατμόσφαιρα παραμυθιού!
Τα απογεύματα θα βρεθείτε στην Petite France, την πιο παλιά και όμορφη γωνιά του Στρασβούργου, με τις γειτονιές των παλαιών μαστόρων της βυρσοδεψίας στα κανάλια του ποταμού Ill, που ζώνει την πόλη περιμετρικά. Σπίτια σαν σοκολατένια γλυκά από την παράδοση της Αλσατίας του 17ου και του 19ου αιώνα, με ξύλινους κορφάδες και χρώματα εξωτερικά, μοιάζουν με ζωγραφιά. Ολόγυρα, μικρές πλατείες φωτισμένες σαν κόσμημα το βράδυ, με μικρά ταβερνάκια και γραφικά πανδοχεία.
Ηρθε όμως η ώρα που πια πρέπει να καθίσετε. Αναζητείστε το παραδοσιακό ταβερνάκι «Chez Yvonne» (www.restaurant-chez-yvonne.net), πίσω από τον Καθεδρικό, με καλό κρασί και απολαυστικό φαγητό. Δίπλα σε αυτό, τα επίσης πολύ καλά «Le Saint-St. Sepulcre» (www.saintsepulcre.fr) και «Le Clou» (www.le-clou.com). Εκεί κοντά και το θρυλικό «Maison Kammerzell» (www.maison-kammerzell.com), στην Place de la Grande Boucherie. Δοκιμάστε οπωσδήποτε baeckeoffe (χοιρινό με κρασί και πατάτα), το αποκαλούμενο «πιάτο της Δευτέρας», και είναι βέβαιο ότι θα αποζημιωθείτε για το κρύο και την κούραση της ημέρας, ενώ, αν είστε λάτρεις της μπίρας, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε και τα υπέροχα παραδοσιακά στέκια αποκλειστικά για μπίρα (Bierstub).
ΧΩΡΙΑ ΒΓΑΛΜΕΝΑ ΑΠΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Μια εκδρομή που δεν πρέπει να χάσετε, αφού ήρθατε έως εδώ τα Χριστούγεννα (αλλά και οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου), είναι στα πανέμορφα χωριά της περιοχής. Σε μια διαδρομή τριών ωρών πάνω στους δρόμους των κρασιών, από το Βορρά προς το Νότο δηλαδή, θα τα έχετε δει όλα. Μεταξύ Στρασβούργου και Κολμάρ, από τα πιο όμορφα είναι το Sélestat, η μεγαλύτερη κωμόπολη της περιοχής, 50 χλμ. μακριά από το Στρασβούργο και μόνο 23 χλμ. από την Κολμάρ. Εδώ αρχίζει το παραμύθι. Στην κυριολεξία. Οι παλιότεροι «σμίλεψαν» στο ξύλο σπίτια-αληθινά έργα τέχνης, που μοιάζουν με τις γραφικές μινιατούρες που κρέμονται από τα κλαδιά των χριστουγεννιάτικων δέντρων σήμερα, οι νεότεροι τα διατήρησαν και τα παιδιά τα ταύτισαν με τον κόσμο των παραμυθιών! Εδώ, τον 16ο αιώνα «γεννήθηκε» το χριστουγεννιάτικο δέντρο: μια συνήθεια που διαδόθηκε σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Τον 18ο αιώνα πρωτοάναψαν και τα κεράκια στα κλαδιά του αντί φωτισμού, ενώ τον 19ο άρχισε η διακόσμηση με τις γυάλινες μπάλες που πρωτοέφτιαξαν οι υαλουργοί του Meisenthal, επίσης από τη μακραίωνη παράδοση της αλσατικής υαλουργίας. Στην ιστορία του δέντρου είναι αφιερωμένες και όλες οι φετινές εκθέσεις (πληροφορίες: www.selestat.fr).
Συνεχίζοντας, το Gertwiller είναι το χωριό που αποτέλεσε μάλλον το φόντο στα παραμύθια του Αντερσεν. Η πιο επιτυχημένη σκηνογραφία δεν θα πετύχαινε ποτέ κάτι τέτοιο, φτιαγμένο από επιτήδειους μαστόρους, με ξύλινα σπίτια που μοιάζουν από σοκολάτα. Λίγο θες να μπεις στον πειρασμό να δοκιμάσεις! Ντόπιοι παραμυθάδες με παραδοσιακές στολές έχουν αναλάβει τη συνέχεια: η παραμονή των Χριστουγέννων είναι αφιερωμένη στα παιδιά, με πολλούς τοπικούς μύθους – μεταξύ άλλων και στους αγαπημένους τους ήρωες Χάνσελ και Γκρέτελ.
Στα Riquewihr, Rivebeauvilleé και Kayserberg, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, η ατμόσφαιρα είναι ίδια ακριβώς, με απίστευτα καλά διατηρημένα σπίτια του 14ου αιώνα και αγορές. Λες και δεν πέρασε μία μέρα από τότε…
ΜΑΓΕΥΤΙΚΗ ΚΟΛΜΑΡ
Για το τέλος αφήστε την Κολμάρ. Στην αυθεντική και πανέμορφη, δεύτερη σε σημασία, πόλη της Αλσατίας (και μεγάλη πρωτεύουσα των κρασιών), θα βιώσετε τη σύνοψη όλων των προηγουμένων. Μέσα σε ένα δαιδαλώδες και γοητευτικό μεσαιωνικό περιβάλλον, πάνω σε κανάλια, θα ανακαλύψετε την ιστορία της από τον 9ο αιώνα και μετά. Η Κολμάρ είναι από τις πόλεις όπου νιώθεις ότι πρέπει να τα δεις όλα. Αυθεντικά σπίτια από τον 15ο αιώνα, στολισμένα καταστήματα και πολύβουες υπαίθριες αγορές, μαζί με την πανέμορφη βιβλιοθήκη των Δομινικανών, το ιστορικό κτίριο Koifhus του 1580 και το μουσείο του διάσημου Γάλλου (εκ της Κολμάρ ορμωμένου) γλύπτη Frédéric Auguste Bartholdi, που φιλοτέχνησε και δώρισε το Αγαλμα της Ελευθερίας το 1886 στη Νέα Υόρκη, περιλαμβάνονται στα must αξιοθέατα της βόλτας που θα κάνετε στην πόλη. Αν συνοδεύετε παιδιά, στη Rue Vauban οι μικροί μας φίλοι δεν θα ξεκολλάνε από το τόσο ζωντανό μουσείο παιχνιδιών και μικρών τρένων, ενώ οι μεγαλύτεροι αξίζει να ζητήσετε να δείτε τα υπέροχα γλυκίσματα που μοιάζουν με δαντέλα της Τσέχας Marceta Macudova. Για το τέλος, στην κάβα «Morakopf» (www.caveaumorakopf.fr) θα γνωρίσετε τη γαστρονομία της Κολμάρ κοντά στα υπέροχα αλσατικά κρασιά. Το ίδιο και στα εστιατόρια «Au Fer Rouge» (52 Grand Rue, T/+33 3 89413724) και «Garbo» (15 Rue Berthe Molly). Τι άλλο να ζητήσεις από τη ζωή;
