Αντιμέτωποι με νέες φορολογικές περιπέτειες βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων. Καλούνται να αποκρυπτογραφήσουν τους γρίφους της δήλωσης στοιχείων ακινήτων του γνωστού έντυπου Ε9 για να αποφύγουν λάθη που θα τους κοστίσουν ακριβά, ενώ θολό παραμένει το τοπίο αναφορικά με τους υπόχρεους σε νέα υποβολή.
Το νέο έντυπο Ε9, με βάση το οποίο θα υπολογιστεί ο νέος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, κρύβει πολλές «παγίδες» που αυξάνουν τη φορολογική επιβάρυνση για τους φορολογούμενους, ενώ ο κανόνας που ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια, σύμφωνα με τον οποίο νέο Ε9 έπρεπε να υποβληθεί μόνο στην περίπτωση που υπήρχαν μεταβολές στην περιουσιακή κατάσταση του φορολογούμενου, φαίνεται να μην ισχύει φέτος, αφού απαιτείται η καταγραφή περισσότερων στοιχείων.
Φέτος για πρώτη φορά θα φορολογηθούν τα αγροτεμάχια, οι κοινόχρηστοι υπόγειοι χώροι στάθμευσης, κοινόχρηστες αποθήκες και οι πισίνες που βρίσκονται στον κοινόχρηστο χώρο των πολυκατοικιών, οι «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, τα πατάρια, τα πλατύσκαλα ακόμη και τα διαμερίσματα των θυρωρών στις πολυκατοικίες ανεξάρτητα αν χρησιμοποιούνται ή όχι.
Από τον νέο φόρο ακινήτων «γλιτώνουν» τα γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (αποθήκες, μαντριά κ.λπ.), τα δεσμευμένα ακίνητα και κτίσματα τα οποία δεν έχουν καθόλου… στέγη.
Σύμφωνα με την απόφαση που υπέγραψε ο γενικός γραμματέας δημοσίων εσόδων Χάρης Θεοχάρης, για τη δήλωση στοιχείων ακινήτων του 2014:
1. Διαγραφή ακινήτων. Τα στοιχεία του συμβολαίου απόκτησης ή μεταβίβασης αναγράφονται υποχρεωτικά όχι μόνο στην περίπτωση προσθήκης ακινήτου αλλά και στην περίπτωση διαγραφής ακινήτου από την περιουσιακή κατάσταση του φορολογούμενου.
2. Αυθαίρετα. Σε περίπτωση δήλωσης αυθαιρέτων κτισμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας αναγράφεται η μεικτή επιφάνεια αυτών (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λπ.), με αποτέλεσμα να αυξάνεται η επιφάνεια των κτισμάτων που θα φορολογηθούν.
3. Τακτοποιημένοι αυθαίρετοι βοηθητικοί χώροι. Δεν προβλέπεται ξεχωριστός κωδικός στον οποίο θα έπρεπε να δηλωθούν οι «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι βοηθητικοί χώροι (υπόγεια, εσωτερικοί εξώστες και σοφίτες) που μετατράπηκαν σε χώρους κύριας χρήσης. Για τους χώρους αυτούς εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 50% κατά τον υπολογισμό του φόρου. Από τη στιγμή που οι χώροι αυτοί θα δηλωθούν ως κύριοι ή βοηθητικοί χώροι θα φορολογηθούν χωρίς την έκπτωση του 50% που προβλέπει ο ν. 4014/2011 και οι φορολογούμενοι θα επιβαρυνθούν με διπλάσιο φόρο.
4. Αγροτεμάχια. Δηλώνονται σε ξεχωριστές γραμμές ανάλογα με το αν είναι ελιές, υπόλοιπες δενδρώδεις καλλιέργειες, βοσκότοποι, μεταλλεία-λατομεία, υπαίθριες εκθέσεις ή χώροι στάθμευσης. Ξεχωριστή γραμμή υπάρχει για αποθήκες και γεωργικά κτίσματα στα οποία προβλέπεται απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ.
5. Κοινόχρηστοι χώροι. Στεγασμένες κοινόχρηστες θέσεις στάθμευσης και κοινόχρηστες κολυμβητικές δεξαμενές και αποθήκες δηλώνονται από τον κάθε συνιδιοκτήτη σύμφωνα με το ποσοστό του.
6. Κατοικίες θυρωρών. Διαμερίσματα τα οποία χρησιμοποιούσαν ή χρησιμοποιούν ως κατοικία οι θυρωροί πολυκατοικιών και ανήκουν από κοινού σε όλους τους συνιδιοκτήτες, δηλώνονται από τον καθένα από αυτούς σύμφωνα με το συνολικό ποσοστό συνιδιοκτησίας αυτού επί του οικοπέδου.
7. Ημιυπόγειοι χώροι – ημιώροφος. Οι ημιυπόγειοι χώροι αναγράφονται ως ισόγειοι εκτός αν υπάρχει βεβαίωση της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας ότι αυτοί είναι υπόγειοι και ο ημιώροφος αναγράφεται ως πρώτος όροφος. Έτσι για τους συγκεκριμένους χώρους θα εφαρμοστεί υψηλότερος συντελεστής ορόφου και θα προκύψει μεγαλύτερος φόρος.
8. Πατάρι. Το πατάρι προστίθεται στην επιφάνεια του κύριου ή βοηθητικού χώρου ανάλογα με τη χρήση του, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η επιφάνεια του ακινήτου που φορολογείται.
9. Ανήλικα τέκνα. Κωδικούς πρόσβασης στο Τaxisnet θα πρέπει να αποκτήσουν και ανήλικοι αν έχουν στην κατοχή τους περιουσιακά στοιχεία, προκειμένου οι γονείς τους να δηλώσουν ξεχωριστά τα περιουσιακά στοιχεία των παιδιών. Στην απόφαση ορίζεται ότι «η δήλωση στοιχείων ακινήτων ανήλικου τέκνου υποβάλλεται στο όνομα του ανήλικου τέκνου, από τους υπόχρεους γονείς, με τους προσωπικούς κωδικούς του τέκνου». Αυτό σημαίνει ότι και οι ανήλικοι θα πρέπει να αποκτήσουν κλειδάριθμο και κωδικούς πρόσβασης στο taxisnet . Μέχρι πέρυσι η δήλωση στοιχείων ακινήτων ανηλίκου προστατευόμενου τέκνου έπρεπε να υποβληθεί από τον υπόχρεο γονέα με τη χρήση του ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασης του ιδίου, στο όνομα του ανηλίκου τέκνου.
10. Ξεχωριστό Ε9. Η δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2014 υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο απαιτείται να είναι ενεργός χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet.
11. Ε9 συζύγου. Κατ’ εξαίρεση η σύζυγος, η οποία δεν είναι ενεργή χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet, διαρκούντος του έγγαμου βίου υποβάλλει ηλεκτρονικά τη δήλωση στοιχείων ακινήτων της, χρησιμοποιώντας, για την πρόσβαση στο Taxisnet, το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης του συζύγου της. Από την ημερομηνία ενεργοποίησης του ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασης από τη σύζυγο δεν είναι πλέον δυνατή η υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων της με τη χρήση των κωδικών του συζύγου. Σε περίπτωση διακοπής ή διάστασης της έγγαμης σχέσης διακόπτεται η δυνατότητα χρήσης του ονόματος χρήστη και του κωδικού πρόσβασης του πρώην ή σε διάσταση συζύγου, από την ημερομηνία καταχώρησης της διακοπής ή της διάστασης στο μητρώο.
12. Ενιαία ιδιοκτησία. Κάθε ενιαία ιδιοκτησία αναγράφεται σε μια γραμμή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων. Κατ’ εξαίρεση, κτίσματα επί οικοπέδου χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας αναγράφονται σε διαφορετικές γραμμές ανά όροφο και τα στοιχεία του οικοπέδου αναγράφονται σε μία εξ αυτών. Στη γραμμή, στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία του οικοπέδου, αναγράφεται και η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στο οικόπεδο και προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Αν όμως στο υπόγειο ή στο ισόγειο υπάρχουν κτίσματα διαφορετικής κατηγορίας, αυτά αναγράφονται σε διαφορετικές γραμμές και σε μια μόνο από αυτές αναγράφονται τα στοιχεία του οικοπέδου και η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων.
13. Κτίσματα – οικόπεδα. Σε κάθε περίπτωση αναγραφής κτισμάτων απαιτείται και η συμπλήρωση των στοιχείων του οικοπέδου ή γηπέδου επί του οποίου βρίσκονται αυτά. Δεν συμπληρώνονται στοιχεία οικοπέδου αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση κατά την οποία οι οριζόντιες ιδιοκτησίες κατοικιών, επαγγελματικών στεγών, αποθηκών και θέσεων στάθμευσης σε πολυκατοικία έχουν δημιουργηθεί εν ζωή με συμβολαιογραφικό έγγραφο και εφόσον η αξία του οικοπέδου υπολογίζεται με το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων. Για τις ανάγκες συμπλήρωσης της δήλωσης στοιχείων ακινήτων, ως πολυκατοικία θεωρείται κάθε πολυώροφη οικοδομή εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού, η οποία αποτελείται από τρεις τουλάχιστον ορόφους, υφιστάμενους ή μελλοντικούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το ισόγειο, ή η οικοδομή που, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ορόφων, έχει κτισμένη επιφάνεια συνολικού εμβαδού 500 τ.μ.
14. Ετος κατασκευής. Το έτος κατασκευής του ακινήτου αναγράφεται όπως προκύπτει από την έκδοση της οικοδομικής άδειας ή από την τελευταία αναθεώρησή της. Σε περίπτωση ενιαίου κτίσματος, τμήματα του οποίου έχουν διαφορετική παλαιότητα, έτος κατασκευής είναι το έτος έκδοσης της νεότερης οικοδομικής άδειας. Αν δεν υπάρχει οικοδομική άδεια, ως έτος έκδοσής της λαμβάνεται το έτος κατασκευής το οποίο προκύπτει από δημόσιο έγγραφο.
15. Οριζόντια ιδιοκτησία. Εφόσον υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, αναγράφεται η καθαρή επιφάνεια των κύριων ή βοηθητικών χώρων. Σε περίπτωση που στο συμβολαιογραφικό έγγραφο αναγράφεται μόνο μεικτή επιφάνεια, προκειμένου να προσδιοριστεί η καθαρή επιφάνεια, αφαιρείται ποσοστό 10% της μεικτής επιφάνειας. Η επιφάνεια των ακινήτων αναγράφεται είτε με δύο δεκαδικά ψηφία είτε σε ακέραιο αριθμό.
16. Συνιδιοκτησία. Το ποσοστό συνιδιοκτησίας των ακινήτων αναγράφεται με τη χρήση πέντε δεκαδικών ψηφίων.
17. «Τυφλό» κτίσμα. Όταν κτίσμα έχει πρόσοψη αποκλειστικά σε ακάλυπτο χώρο ή σε αίθριο ή σε στοά θεωρείται «τυφλό». Όταν οικόπεδο ή γήπεδο δεν έχει καμία πρόσοψη σε δρόμο ή πλατεία θεωρείται τυφλό. Σε περίπτωση τυφλού κτίσματος, εφόσον, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο αυτό, αναγράφονται υποχρεωτικά τα στοιχεία του οικοπέδου και εφόσον αυτό δεν είναι τυφλό αναγράφεται σε διαφορετική γραμμή, ώστε να δηλωθεί η πρόσοψή του, με συμπλήρωση και της συνολικής επιφάνειας των επ’ αυτού κτισμάτων.
18. Μεταφορά συντελεστή δόμησης. Σε περίπτωση μεταφοράς συντελεστή δόμησης ως γεωγραφικά στοιχεία αναγράφονται αυτά του βαρυνόμενου ακινήτου, ως επιφάνεια αναγράφονται τα τετραγωνικά μέτρα του μελλοντικού κτίσματος, ως όροφος, πλην του ισογείου που έχει τον κωδικό 0, αναγράφεται ο κωδικός 1 και δεν συμπληρώνονται στοιχεία οικοπέδου.
19. Βοηθητικοί χώροι. Η επιφάνεια βοηθητικών χώρων αποθηκών, κολυμβητικών δεξαμενών και θέσεων στάθμευσης που αποτελούν, κατά τον τίτλο κτήσης ή τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, παρακολούθημα κτίσματος αναγράφονται στην ίδια γραμμή ως βοηθητικοί χώροι αυτού. Εφόσον δεν προκύπτει η επιφάνεια της θέσης στάθμευσης, η επιφάνεια αυτής θεωρείται ότι είναι 20 τ.μ.
20. Διαφορετικά ποσοστά. Όταν υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά ή διαφορετικά εμπράγματα δικαιώματα επί του ιδίου ακινήτου, αυτά αναγράφονται σε χωριστές γραμμές.
21. «Σκελετοί». Οριζόντιες ιδιοκτησίες, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί αλλά την 1η Ιανουαρίου 2014 δεν έχει κατασκευαστεί ο φέρων οργανισμός (σκελετός) αυτών, δηλώνονται ως οικόπεδα με τα ποσοστά ιδιοκτησίας ή συνιδιοκτησίας επί αυτού. Σε περίπτωση όμως που, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013, έχει μεταβιβαστεί με οριστικό συμβόλαιο ακίνητο ανεγειρόμενης οικοδομής σε οποιοδήποτε στάδιο, ακόμη και πριν από την έναρξη εργασιών επί του οικοπέδου, εφόσον προβλέπεται ότι αυτό θα παραδοθεί αποπερατωμένο στον αγοραστή, δηλώνεται ως αποπερατωμένο.
22. Χωρίς στέγη. Δεν αναγράφονται στοιχεία κτίσματος όταν υπάρχει παντελής έλλειψη στέγης. Αν υπάρχει μερική έλλειψη στέγης ή άλλες ουσιώδεις βλάβες του κτίσματος, που το καθιστούν μη λειτουργικό, τότε αναγράφεται ως ημιτελές.
23. Δικαίωμα υψούν. Το δικαίωμα υψούν, που έχει δημιουργηθεί ως αυτοτελής ιδιοκτησία με συμβολαιογραφικό έγγραφο, αναγράφεται ως οικόπεδο με το ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου, χωρίς να συμπληρώνεται η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στο οικόπεδο. Εφόσον το δικαίωμα αναφέρεται σε χιλιοστά στον «αέρα» του οικοπέδου, σε προσδοκώμενη αλλά αβέβαιη δυνατότητα δόμησης, λογίζεται ως μη οικοδομήσιμο οικόπεδο, μη δυνάμενο να τακτοποιηθεί.
Κωστας Κωνσταντινιδης
