Μόνος βιώσιμος δρόμος η αύξηση της χρηματοδότησης των εξαγωγικών επιχειρήσεων
Η καθοδική πορεία των ελληνικών εξαγωγών εμπορευματικών συναλλαγών συνεχίστηκε και τον Μάιο 2014, με αποτέλεσμα το α’ πεντάμηνο 2014 να κλείσει με αρνητικό πρόσημο στην πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ελληνικές εξαγωγές συμπ. πετρελαιοειδών κατέγραψαν πτώση κατά 7,8%, ποσοστό που μεταφράζεται σε €906 εκατ., ενώ λόγω της στασιμότητας των εισαγωγών, το εμπορικό έλλειμμα επιδεινώθηκε κατά 9,5%, ενώ σε αξία διαμορφώθηκε σε €8,8 εκατ. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, η αξία των εξαγωγών μειώθηκε κατά 4,9% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιαν-Μάιος 2014, ενώ λόγω μεγάλης ανόδου των εισαγωγών κατά 7,5%, το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 23,7%.
Η πτώση των εξαγωγών κατά 7,8% το α’ πεντάμηνο 2014 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην μείωση των εξαγωγών πετρελαιοειδών κατά 13,6%, των τροφίμων κατά 14,2% και των μετάλλων κατά 17,9%, ενώ την περαιτέρω πτώση συγκρατεί η ανοδική πορεία των εξαγωγών μας σε χημικά – πλαστικά, με άνοδο κατά 7% και σε μηχανές-συσκευές, με αύξηση κατά 7,8% (αναλυτικά η πορεία των 10 βασικότερων εξαγωγικών προϊόντων στον πίνακα 2).
Σε επίπεδο αγορών, το εξεταζόμενο διάστημα οι ελληνικές επιχειρήσεις έχασαν έδαφος στις εξής βασικές αγορές: Ιταλία (πτώση κατά 14,9%), Βουλγαρία (3,5%), ΗΠΑ (22,3%), Ολλανδία (11,4%) και Τουρκία (5,9%). Αντίθετα, η παρουσία των ελληνικών προϊόντων ενισχύθηκε στις αγορές: Κύπρος (14,3%), Ην. Βασίλειο (5,6%), Αίγυπτος (11,1%) και ΠΓΔΜ (6,8%).
Ο μέσος ρυθμός αύξησης εισαγωγών των χωρών του ΟΟΣΑ το διάστημα Ιαν-Μάρτιος 2009-14 υπολογίζεται σε 5%, γεγονός που αναδεικνύει την αυξανόμενη ζήτηση σε βασικές αγορές – στόχους των ελληνικών επιχειρήσεων. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο περαιτέρω διείσδυσης των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές και σαφώς υπάρχει δυνητική ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα, ειδικά σε αγορές όπως αυτές της Δυτικής Ευρώπης. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι περίπου το 30% των ελληνικών εξαγωγών προέρχεται από την ζήτηση των εισαγωγέων. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης ρευστότητας, οι ελληνικές ΜμΕ αδυνατούν να εκμεταλλευθούν αυτή τη δυνητική ζήτηση.
Σύμφωνα και με την εξαμηνιαία έρευνα συγκυρίας της Εθνικής Τράπεζας για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), το ποσοστό εξαγωγών ως προς τις πωλήσεις αυξήθηκε μόνο για το 33% των εξωστρεφών ΜμΕ και η κύρια αιτία για τη χαμηλή αυτή δυναμική, είναι η δυσκολία πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης. Μάλιστα σύμφωνα με την έρευνα της ΕΤΕ, υπάρχει και ένα 16% των ΜμΕ, οι οποίες είναι δυνητικά εξωστρεφείς και έχουν την πρόθεση να διεθνοποιηθούν σε περίπτωση που βρουν πρόσβαση σε ειδικές χρηματοδοτήσεις εξαγωγών.
Από την άλλη, παρατηρείται ένα αδιαμφισβήτητο χρηματοδοτικό κενό για τις ελληνικές ΜμΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα τον Ιούνιο 2014 διαμορφώθηκε στο -3,5%, ενώ ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης παραμένει αρνητικός για 42 συνεχόμενους μήνες, από το Δεκέμβριο του 2010.
Στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων παρατηρείται πως η καθαρή ροή χρηματοδότησης ήταν αρνητική και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε σε -4,7%, από -4,5% το Μάιο του 2014. Πιο συγκεκριμένα, οι πιστώσεις προς τη βιομηχανία μειώθηκαν κατά 5,5%, προς το εμπόριο κατά 4,7%, προς τη ναυτιλία κατά 4,8%, στις κατασκευές κατά 2,2% και τα δάνεια προς τον τουρισμό μειώθηκαν κατά 1,5%.
Ο μόνος βιώσιμος δρόμος για την έξοδο από την κρίση είναι η στήριξη της παραγωγής και των εξαγωγών και για να γίνει αυτό χρειάζεται άμεσα αύξηση της τραπεζικής χρηματοδότησης των επιχειρήσεων με ευνοϊκούς ανταγωνιστικούς όρους ανάλογους των άλλων χωρών-μελών της ΕΕ και δημιουργία εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης εξωτραπεζικού χαρακτήρα.
Διάγραμμα 1. Top 10 ελληνικών εξαγωγικών προορισμών
Σημείωση: Η σειρά των χωρών είναι με βάση τη συνεισφορά τους στις ελληνικές εξαγωγές.
