ΟΟΣΑ: Η ύφεση “καταβρόχθισε” όλο το PSI

Από το πρώτο μνημόνιο του Μαΐου του 2010 μέχρι σήμερα η ύφεση προκάλεσε διόγκωση του χρέους κατά 38,5% του ΑΕΠ εκτοξεύοντάς το και «καταβροχθίζοντας» όλο το όφελος από το PSI (38,6% ελάφρυνση χρέους έως το 2013). Αυτό αναφέρει ο ΟΟΣΑ στην έκθεσή του για την  Ελλάδα, συστήνοντας να μην ληφθεί κανένα νέο μέτρο, ακόμη και αν υπάρχει απόκλιση στο έλλειμμα γιατί τα μέτρα δεν αποδίδουν αλλά μόνο τροφοδοτούν την ύφεση….

Ο Οργανισμός, αποκαλύπτει επίσης απώλεια ίση με το 6% του ΑΕΠ στην ελληνική οικονομία λόγω της τεράστιας φοροδιαφυγής – εισφοροδιαφυγής. Καταγράφει 35% αύξηση του περιθωρίου κέρδους των  εξαγωγικών εταιρειών, αναδεικνύει την πολύ χαμηλή  ποιότητα των ελληνικών υποδομών, αλλά και το  διπλάσιο από άλλα κράτη σε μνημόνιο φορτίο μέτρων για τους φτωχότερους Έλληνες….

Τα… ψιλά γράμματα της έκθεσής του αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων, τα εξής:
•             Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι η μείωση του χρέους λόγω του PSI όπως αυτή αποτυπώνεται έως και το 2013 (σημ. γιατί το όφελος φαίνεται μεγαλύτερο όσο περνούν τα χρόνια) φτάνει στο 38,6% του ΑΕΠ. Πτωτικά (κατά 0,3% του ΑΕΠ) συνέβαλλαν και οι αποκρατικοποιήσεις.

Ωστόσο οι μετρήσεις –  που παρουσιάζει σε ειδικό διάγραμμα  – δείχνουν ότι από το πρώτο μνημόνιο του Μαΐου του 2010 μέχρι σήμερα η ύφεση προκάλεσε ισόποση διόγκωση του χρέους κατά 38,5% του ΑΕΠ.  Δηλαδή η ύφεση ροκάνισε όλο το όφελος από το «κούρεμα» με αποτέλεσμα χρέος φέτος στο 175% του ΑΕΠ πολύ πιο υψηλό από κάθε άλλο κράτος σε μνημόνιο ενώ χωρίς την επίπτωση της ύφεσης θα ήταν κοντά στο 130% του ΑΕΠ… Κάνει λόγο για ένα χρέος «τροχοπέδη στην ανάπτυξη» και εξηγεί ότι η υπόλοιπη αύξηση στο χρέος πέραν των αρχικών προβλέψεων του 2010 οφείλεται στη βραδύτερη δημοσιονομική προσαρμογή και σε αναθεωρήσεις στο ύψος του χρέους που όμως διαδραματίζουν πολύ μικρότερο ρόλο…

•             Μεγαλώνει το χρηματοδοτικό κενό. Μία νέα γενιά από ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου καταγράφει ο ΟΟΣΑ. Λέει ότι τα χρέη έως και τον Σεπτέμβριο μειώθηκαν κατά 2,2 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 6,5 δισ. ευρώ και ότι ο φετινός στόχος αποκρατικοποιήσεων μειώθηκε σε 1,6 από 2,6 δισ. ευρώ (λόγω ΔΕΠΑ). Και οι δύο αυτοί παράγοντες, εκτιμά ότι θα αυξήσουν το χρηματοδοτικό κενό 2014- 2015 που μέχρι σήμερα υπολογίζεται σε 10 δισ. ευρώ…

•             Παρ όλα αυτά συστήνει, ακόμη και αν υπάρχουν αποκλίσεις, να μην ληφθούν νέα μέτρα, γιατί υπάρχει κίνδυνος πρόσθετης ύφεσης και επιδείνωσης των ήδη πολύ δύσκολων κοινωνικών συνθηκών. Συστήνει να αφεθούν να λειτουργήσουν οι αυτόματοι σταθεροποιητές (σημ. ανάπτυξη).

•             Εκτιμά ότι τα μνημόνια υποεκτίμησαν συστηματικά της επίδραση στην ύφεση.  Οι πολλαπλασιαστές στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ακόμη και σήμερα είναι πιο πάνω από 1% έναντι 0,5% που είναι το συνηθισμένο (δηλαδή 10 ευρώ μέτρων φέρουν 5 ευρώ ύφεσης σε άλλα κράτη ενώ στην Ελλάδα η ύφεση είναι πιο μεγάλη από την αξία των μέτρων….).

•             Θεωρεί πιθανό φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα και καταγράφει στην Ελλάδα την μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή σε σχέση με κάθε άλλο κράτος στο 9% του ΑΕΠ έως και το 2012.

•             Από φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή η Ελλάδα χάνει κάθε χρόνο δισεκατομμύρια. Μόνο από τους αυτοαπασχολούμενους το κόστος στα έσοδα είναι 1,75% του ΑΕΠ ετησίως (περίπου 3,5 δισ. ευρώ). Αν μειωνόταν τα επίπεδα φοροδιαφυγής – εισφοροδιαφυγής στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ η Ελλάδα θα είχε ΑΕΠ υψηλότερο κατά 6%….

•             Εκτιμάται ότι φτάνει στα κρατικά ταμεία το 42% των εσόδων από ΦΠΑ και το 47% των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, αναλογίες που έχουν «πέσει» λόγω κρίσης και είναι οι χαμηλότερες (ΦΠΑ) ή από τις πιο χαμηλές (στα ταμεία) των ανεπτυγμένων οικονομιών του κόσμου. Το ποσοστό εισπραξιμότητας κατά μέσο όρο είναι στο 64%-67%.

•             Στοιχεία φορολογικών δηλώσεων αλλά και των δανείων που έχουν χορηγηθεί από μεγάλη ελληνική τράπεζα, δείχνουν ότι κατά μέσο όρο οι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν στην εφορία μισθό  1.289  ευρώ και έχουν δόση δανείων 1.057  ευρώ καθώς – όπως λέει ο ΟΟΣΑ- έχουν πρόσθετα εισοδήματα τα οποία προφανώς γνωρίζουν οι τράπεζες και χορηγούν το δάνειο αλλά όχι το κράτος για να εισπράξει φόρους…

•             Τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλα.  Διευρύνθηκαν μάλιστα με τη κρίση, ροκανίζοντας το όφελος στην ανταγωνιστικότητα από την μεγάλη περικοπή μισθών και προκαλούν [προβλήματα στην τόνωση των εξαγωγών. Για παράδειγμα, στα νομικά επαγγέλματα το περιθώριο κέρδους είναι στο 50% το μεγαλύτερο στον ΟΟΣΑ, ενώ στο 48% είναι στη εστίαση και διαμονή, το  2ο μεγαλύτερο στον ΟΟΣΑ μετά το Μεξικό και με τον μέσο όρο στο 20%.

•             Ο δείκτης κερδοφορίας στις εξαγωγές ως προς το  εργατικό κόστος αυξήθηκε κατά 35% περίπου από το 2010 στην Ελλάδα….

•             Οι εξαγωγές της Ελλάδας μπορεί να αυξάνονται αλλά με βραδύτερο ρυθμό από τα υπόλοιπα κράτη σε κρίση και είναι ακόμη 20% πιο κάτω από τα επίπεδα του 2008.

•             Πολύ χαμηλή είναι η ποιότητα των ελληνικών υποδομών (λαμβάνει την χαμηλότερη βαθμολογία μεταξύ των εξεταζόμενων κρατών του ΟΟΣΑ) εμποδίζοντας την ανάπτυξη του εμπορίου αλλά και της κίνησης στα λιμάνια η οποία εκτιμάται ότι θα έδινε πρόσθετη αύξηση του ΑΕΠ 2,8% έως το 2018. Συστήνει να δημιουργηθεί υπηρεσία ελέγχου και του κόστους αλλά και της ποιότητας των συμβάσεων και των έργων υποδομής…

•             Στον τραπεζικό τομέα έφυγαν κεφάλαια 87 δισ. ευρώ και δεν έχουν επιστρέψει σε αντίθεση με την Πορτογαλία. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φτάνουν στο 29%…

•             Οι τιμές των ακινήτων εκτιμάται ότι επέστρεψαν στα επίπεδα του 2008 αφού μεσολάβησε μία αύξηση τιμών κατά 75%  και  από το 2008 άρχισε η υποχώρηση…

•             Πολύ μεγάλο είναι το τίμημα που πλήρωσαν οι φτωχότεροι Έλληνες. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κράτη του μνημονίου (πχ Πορτογαλία) όπου το 1/10 των φτωχότερων πολιτών επωμίσθηκε μέτρα που του μείωσαν κατά 5% περίπου το διαθέσιμό του εισόδημα στην Ελλάδα το χαμηλότερο δεκατημόριο γνώρισε μείωση 8%….

•             Τεράστια είναι τα προβλήματα υγειονομικής κάλυψης των Ελλήνων με το 10% να μην μπορεί να έχει φροντίδα. Μεγάλη είναι και η αύξηση της σχετικής και της απόλυτης φτώχειας.  Μόνο το 50% των ανέργων λαμβάνει επίδομα.

•             Ο ΟΟΣΑ συστήνει πέραν της επιβολής του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και προγράμματος σίτισης στα σχολεία, στο πρότυπο αυτού που εφαρμόζεται σε Γαλλία και ΗΠΑ. Θα κοστίζει 0,4% του ΑΕΠ ( με εκτίμηση κόστους 3 ευρώ ανά γεύμα για το κράτος) και τα χρήματα, αναφέρει θα πρέπει να εξοικονομηθούν από άλλες κοινωνικές δαπάνες.

•         Συστήνει και κατάργηση επιδόματος ανεργίας (means tested unemployment assistance) αν εδραιωθεί το παραπάνω πλέγμα παροχών, σε συνδυασμό με επέκταση υγειονομικής κάλυψης ανέργων. Συστήνει και αυστηρότερους μηχανισμούς συμμετοχής  ανέργων σε προγράμματα κατάρτισης  – εύρεσης εργασίας για να δικαιούνται  τις παροχές.

•             Καταγράφει μείωση μισθών στην Ελλάδα κατά 20,2% την περίοδο 2009 – 2012 η  οποία είναι μεγαλύτερη στον ιδιωτικό τομέα (-21,2%) αλλά και στον κατώτατο μισθό (-24,3%)….

Τι λέει ο ΟΟΣΑ για  το χρέος
 Ο ΟΟΣΑ ζητά  πρόσθετες παρεμβάσεις στο χρέος με βάση την συμφωνία του Νοεμβρίου του 2012, εφόσον αυτές κριθούν αναγκαίες και επικυρωθεί τον Απρίλιο του 2014 το πρωτογενές πλεόνασμα της ελληνικής οικονομίας. Στις παρεμβάσεις καταγράφει επιμήκυνση των δανείων και της περιόδου χάριτος αλλά και μείωση των επιτοκίων.

Η έκθεση του οργανισμού για την Ελλάδα παρουσιάστηκε από τον γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ, Angel Gurria, παρουσία του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Γ. Προβόπουλου και του υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα. Αντί για νέα μέτρα, ζητά ευρύτερες διαρθρωτικές παρεμβάσεις μεταξύ των οποίων και την άρση της μονιμότητας στο δημόσιο.

Τράπεζες
Στον τραπεζικό τομέα ο ΟΟΣΑ προτείνει την δημιουργία bad banks για τα κόκκινα δάνεια δίνοντας δυο επιλογές, είτε ξεχωριστή «κακή τράπεζα» για κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα είτε μια ενιαία bad bank που θα αναδιαρθρώσει και θα ρευστοποιήσει το προβληματικό ενεργητικό των συστημικών τραπεζών.

Στην ομιλία του ο Γ.Γ. του ΟΟΣΑ ζήτησε  παρεμβάσεις στο χρέος το ταχύτερο δυνατό με βάση την παρούσα αξία του.  Έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ότι όσο καθυστερούν οι λύσεις παραμένει ένα μεγάλο βάρος που εμποδίζει την ανάκαμψη και τις προοπτικές της οικονομίας.

Επανέλαβε πολλές φορές ότι δεν πρέπει να δίνεται σημασία στις διαφορετικές εκτιμήσεις για τις προβολές του χρέους έως το 2020 (Σημειώνεται ότι ο ΟΟΣΑ εκτιμά σε ένα δυσμενές σενάριο το χρέος ακόμα και στο 160% του ΑΕΠ) αλλά στην καθαρή παρούσα αξία του.

Εκτιμά μικρότερη ύφεση φέτος (3,5%) αλλά διατήρηση της ύφεσης και το 2014 (προκαλώντας την αντίδραση του Έλληνα ΥΠΟΙΚ). Για την κρίση στην Ελλάδα είπε ότι είναι η πιο μεγάλη της σύγχρονης εποχής σε βάθος και  σε χρόνο και συγκρίνεται μόνο με το κράχ του 1930 στις ΗΠΑ…