Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Η προτομή του μακεδονομάχου Παύλου Μελά βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του Εμπορίου της Εορδαίας. Πρόκειται για μια κατασκευή από ορείχαλκο, έργο του γλύπτη Ευθύμη Καλεβρά. Ο Μελάς αποδίδεται με τη στολή του Μακεδονομάχου. Έχει παχύ μουστάκι και το κεφάλι του είναι ελαφρώς στραμμένο προς τα δεξιά. Το μνημείο στο πρόσωπο του Μελά τιμά όλους τους κατοίκους Εμπορίου που πολέμησαν κατά τον Μακεδονικό Αγώνα και των οποίων τα ονόματα αναφέρονται παρακάτω. Στην πρόσοψη της βάσης αναγράφονται τα λόγια:
ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ
ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ
1870 – 1904
ΔΡΑΣΑΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ
1903 – 1908
ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
ΤΙΜΗΘΕΝΤΕΣ ΜΕ ΜΕΤΑΛΛΙΑ
ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΠΥΡΟΣ
ΒΥΖΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΝ – ΝΟΥ
ΒΥΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
ΓΙΑΓΚΑΣ ΦΩΤΙΟΣ
ΓΙΟΥΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΓΟΥΛΑΣ – ΜΗΤΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΒΕΝΕΤΙΑ
ΠΕΪΤΣΙΝΗΣ ΜΑΡΚΟΣ
Στα πλαϊνά της βάσης υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:
ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΥΤΟ ΕΓΙΝΕ
ΕΠΙ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ & ΚΣ
ΚΩΝ/ΝΟΥ ΓΟΥΛΑ
Πάνω στην προτομή εντοπίζουμε εγχάρακτη την υπογραφή του γλύπτη:
ΓΛΥΠΤΗΣ Ε. ΚΑΛΕΒΡΑΣ
Αξίζει να παρατηρήσουμε πως ανάμεσα στα ονόματα των εννέα Μακεδονομάχων του Εμπορίου συγκαταλέγονται και δυο γυναίκες, η Βενετία Παπαγιάννη και η Καραγιαννοπούλου Ελένη.