Μετέωρη η διεθνής συμφωνία για την προστασία του Πάρκου Πρεσπών

Η χτεσινή Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, βρήκε την Διεθνή Συμφωνία για την Προστασία και Αειφόρο Ανάπτυξη του Πάρκου Πρεσπών «κολλημένη» στα γρανάζια της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας.
Το μνημόνιο που είχαν υπογράψει με τυμπανοκρουσίες στις 2 Φεβρουαρίου 2010 στην Πύλη Πρεσπών, οι τρεις υπουργοί Περιβάλλοντος της Ελλάδας, της Αλβανίας και της FYROM, παρουσία του τότε Κοινοτικού Επιτρόπου Περιβάλλοντος Σταύρου Δήμα, παραμένει μετέωρη. Την ίδια στιγμή σταμάτησε κάθε περιβαλλοντική δραστηριότητα στην περιοχή, καθώς ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, λόγω οικονομικής αδυναμίας έκλεισε τα γραφεία του και έχει απλήρωτο το προσωπικό εδώ και δεκατρείς μήνες. «Έναν ολόκληρο χρόνο μετά τις υπογραφές των τριών χωρών και της Ε.Ε. η συμφωνία παραμένει ανενεργή και οι προσδοκίες που δημιούργησε κινδυνεύουν να μείνουν ανεκπλήρωτες, καθώς εκκρεμεί ακόμη η επικύρωσή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις τρεις χώρες», δήλωσε η συντονίστρια Δράσεων Πολιτικής και Αειφόρου Ανάπτυξης Βιβή Ρουμελιώτου. Διευκρίνισε ότι «μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, εννέα μήνες μετά την υπογραφή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε τη Συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υπουργών και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο δρόμος προβλέπεται μακρύς, καθώς τη διαδικασία κύρωσης σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να ακολουθήσει η κύρωσή της σε εθνικό επίπεδο στις τρεις χώρες, και μάλιστα στην Ελλάδα με ψήφιση σχετικού νόμου από τη Βουλή».
Η υπογραφή της Συμφωνίας του 2010 σήμανε την επίσημη δέσμευση των τριών κρατών που μοιράζονται την Πρέσπα και την ενεργό εμπλοκή της ΕΕ στη συνεργασία, δέκα χρόνια μετά την ίδρυση του Πάρκου Πρεσπών ως της πρώτης διασυνοριακής προστατευόμενης περιοχής των Βαλκανίων. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες συμφωνίες ολοκληρωμένης προστασίας ενός τόπου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία στοχεύει στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την αειφόρο οικονομική ανάπτυξη της λεκάνης των Πρεσπών, μέσω ενός μόνιμου μηχανισμού διασυνοριακής συνεργασίας. Η υπογραφή της είχε χαιρετιστεί με ικανοποίηση και αισιοδοξία από τους τοπικούς φορείς των τριών πλευρών, που εργάστηκαν για την υλοποίηση αυτών των στόχων την προηγούμενη δεκαετία. Είχε τραβήξει επίσης τα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας, με θετικά σχόλια για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία διαχρονικά σπανίως πρωταγωνιστεί σε τολμηρές πρωτοβουλίες σύγχρονης διαχείρισης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά συχνά βρίσκεται κατηγορούμενη, κυρίως από την ΕΕ, για κακή εφαρμογή των σχετικών πολιτικών και κανόνων.
Εκτός όμως από την εμπλοκή λόγω «ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας», η Β. Ρουμελιώτου, επισημαίνει ότι «δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το χρόνο απεμπλοκής, καθώς την ίδια ώρα η προστασία της περιοχής συνεχίζει να επαφίεται μόνο σε πρωτοβουλίες τοπικών και ιδιωτικών φορέων και των κατοίκων της. Όμως από ελληνικής πλευράς, ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών αδυνατεί πλέον να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, λόγω οικονομικής αδυναμίας. Το προσωπικό του παραμένει απλήρωτο τους τελευταίους δεκατρείς μήνες και από το Δεκέμβριο 2010 τα γραφεία του είναι κλειστά, καθώς ακόμα και οι εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις παραμένουν εγκλωβισμένες στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η υλοποίηση της Συμφωνίας απαιτεί την ενεργή συμμετοχή του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, ο οποίος προβλέπεται να φιλοξενεί για τα τέσσερα πρώτα χρόνια τη γραμματεία του διασυνοριακού συστήματος, με ελληνική χρηματοδότηση, γεγονός που καθιστά ακόμη περισσότερο αναγκαία την εύρυθμη λειτουργία του».
Με αφορμή το φετινό γιορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων, ο οποίος συμπίπτει με την 11η επέτειο από την δρυση του Πάρκου Πρεσπών και την πρώτη από την υπογραφή της σχετικής Διεθνούς Συμφωνίας, η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών υπογραμμίζει την ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών επικύρωσης σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Παράλληλα καλεί την ελληνική πολιτεία να διασφαλίσει την υλοποίηση της Συμφωνίας και να επιλύσει άμεσα τα θέματα λειτουργίας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών. Τέλος, τονίζει ότι για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της περιοχής και την οικοδόμηση του κοινού μέλλοντος που υποσχέθηκαν οι υπουργοί Περιβάλλοντος των τριών χωρών πριν από ένα χρόνο, η εφαρμογή της Συμφωνίας αποτελεί μονόδρομο.
Υπενθυμίζεται ότι το διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών αποτελεί την πρώτη διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή στα Βαλκάνια. Ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 2000, με κοινή Διακήρυξη των Πρωθυπουργών της Ελλάδας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, μετά από σχετική πρόταση της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών και του WWF Ελλάς.
Χ.Β.