Το «ψαλίδι» θα αφορά μεταξύ άλλων μισθωτούς που παίρνουν επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑ, δημοσίους υπαλλήλους που καταθέτουν τα χαρτιά τους για το εφάπαξ, αλλά και συνταξιούχους του Δημοσίου που εισπράττουν μέρισμα.
Η διαδικασία
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως κάθε φορά που θα προκύπτει έλλειμμα στα επικουρικά ταμεία, στους φορείς πρόνοιας αλλά και στα μετοχικά ταμεία θα περικόπτονται οι παροχές.
Οι εξελίξεις… επιταχύνονται από την κατάργηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των κοινωνικών πόρων, που αναμένεται να δημιουργήσει «μαύρη τρύπα» 350 εκατομμυρίων ευρώ (κυρίως επηρεάζονται το επικουρικό των μισθωτών και το μετοχικό ταμείο του Δημοσίου).
Το χρονοδιάγραμμα των αλλαγών- όπως καταγράφεται στον νόμο που ψηφίστηκε την Κυριακή- έχει ως εξής:
• Επισπεύδονται οι αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση. Η αρχή γίνεται από το ΕΤΕΑ (το επικουρικό των μισθωτών), όπου οι αλλαγές ξεκινούν την 1η Ιουλίου 2014 (και όχι την 1η Ιανουαρίου 2015). Ουσιαστικά θα εφαρμοστεί ο συντελεστής βιωσιμότητας, με αποτέλεσμα «αυτόματες» περικοπές εφόσον υπάρχουν ελλείμματα.
Σημειώνεται πως στα προαπαιτούμενα για τη δόση του Ιουλίου είναι να ψηφιστεί νόμος για τη μεταφορά των επικουρικών ταμείων του Δημοσίου στο ΕΤΕΑ.
• Μέσα στη χρονιά θα γίνουν περικοπές και στα μερίσματα σε όσα Ταμεία έχουν ελλείμματα. Στον νόμο προβλέπεται πως τα μετοχικά ταμεία πολιτικών υπαλλήλων και των σωμάτων ασφαλείας (Στρατού, Αεροπορίας και Ναυτικού) υποβάλλουν υποχρεωτικά κάθε έτος μελέτη. Με βάση αυτήν τη μελέτη θα καθορίζονται και οι παροχές (δηλαδή αν υπάρχουν ελλείμματα θα περικόπτονται).
• Από 1ης Ιανουαρίου 2015 ο συντελεστής βιωσιμότητας επεκτείνεται σε όλους τους φορείς επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας του υπουργείου Εργασίας, τους αντίστοιχους τομείς των Σωμάτων Ασφαλείας (ΤΕΑΠΑΣΑ). Ουσιαστικά θα εφαρμοστεί το ίδιο «μοντέλο» με το ΕΤΕΑ (όπου, όπως αναφέρθηκε, οι αλλαγές ξεκινούν έξι μήνες νωρίτερα).
Το «Εθνος – Συντάξεις» καταγράφει σήμερα το «τοπίο» που διαμορφώνεται στα επικουρικά ταμεία, στους φορείς πρόνοιας και στα μετοχικά ταμεία.
Κινδυνεύει το μέρισμα μετά το έλλειμμα των 90 εκατ. €
Νέα απώλεια εσόδων 70 εκατομμυρίων ευρώ φέρνει στο ήδη ελλειμματικό ΜΤΠΥ ο νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα, καταργώντας τους κοινωνικούς πόρους που εισέπραττε το Ταμείο. Οπως έγραψε το «Εθνος – Συντάξεις», ο προϋπολογισμός του ΜΤΠΥ για το 2014 έφερε στην επιφάνεια ένα έλλειμμα της τάξης των 90 εκατ. ευρώ και στο ΔΣ υπάρχει ήδη εισήγηση για μείωση μερισμάτων μεσοσταθμικά κατά 15%. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο θέτει καινούργια δεδομένα και η διοίκηση προτίθεται τώρα να προχωρήσει σε αναλογιστική μελέτη άμεσα.
Οι αναπροσαρμογές των παροχών ωστόσο θα πρέπει να θεωρούνται σχεδόν δεδομένες, καθώς η αποστέρηση των κοινωνικών πόρων, οι αθρόες συνταξιοδοτήσεις και το αυστηρό πλαίσιο που θέτουν οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις (δεν επιτρέπεται η μεταφορά ελλειμμάτων από χρονιά σε χρονιά κ.λπ.) επιτείνουν τα προβλήματα στο ΜΤΠΥ. «Η κατάργηση των κοινωνικών πόρων επιτείνει το αδιέξοδο του ΜΤΠΥ και αποτελεί βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος γενικότερα», παρατηρεί ο Μάριος Κρητικός, αντιπρόεδρος του γενικού συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ. Ταυτόχρονα, η διοίκηση του Ταμείου έχει εξαπολύσει «σαφάρι» για την είσπραξη μη αποδοθέντων πόρων, ώστε να εισρεύσει ζεστό χρήμα στο Ταμείο.
Σε… αναμμένα κάρβουνα, ωστόσο, κάθονται και οι διοικήσεις των Μετοχικών Ταμείων των ενστόλων, καθώς θεωρούν τις διατάξεις του νόμου προοίμιο για την περικοπή και των δικών τους κοινωνικών πόρων. Ειδικότερα, τα ΜΤ Αεροπορίας, Στρατού και Ναυτικού εισπράττουν ειδικό πόρο που ανέρχεται στο 4% για κάθε προμήθεια, από ένα στυλό μέχρι ένα τανκ, ενώ 2% εισπράττουν οι ειδικοί λογαριασμοί που πληρώνουν τα εφάπαξ. Ο νέος νόμος δεν ακουμπά προς το παρόν τους πόρους αυτούς, ωστόσο οι ένστολοι βλέπουν πως ανοίγει ο δρόμος για την κατάργησή τους, κάτι που έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν και προειδοποιούν πως σε αυτή την περίπτωση τα ταμεία θα απειληθούν με κατάρρευση. Ειδικότερα στο ΜΤΑ σχολιάζουν πως προς στιγμήν δεν απαιτείται περαιτέρω μείωση του μερίσματος, ενώ στο ΜΤΣ αναμένουν τα αποτελέσματα χρήσης από το πρώτο τρίμηνο του 2014.
Μυστικά για να αποφύγετε εκπλήξεις
Τα «μυστικά» της ασφαλιστικής νομοθεσίας για τη συνταξιοδότηση από τα επικουρικά και τα μετοχικά ταμεία πρέπει να γνωρίζουν οι ασφαλισμένοι για να μην αντιμετωπίσουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Για παράδειγμα η θεμελίωση δικαιώματος για λήψη επικουρικής σύνταξης αρκετές φορές δεν συμπίπτει με τη θεμελίωση για την κύρια σύνταξη με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια.
Με τη βοήθεια του δικηγόρου Διονύση Ρίζου -που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου- παρουσιάζονται οι προϋποθέσεις για να ανοίξει η πόρτα εξόδου:
Το ΕΤΕΑΜ -που καλύπτει τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ- χορηγεί σύνταξη με 4.500 ημέρες ασφάλισης και φυσικά την έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης από τον κύριο φορέα. Για τη συμπλήρωση των εν λόγω ημερών δεν μπορεί να εξαγοραστεί πλασματικός χρόνος αλλά μόνο η στρατιωτική θητεία.
Το ΤΕΑΥΕΚ (εμποροϋπάλληλοι), το ΤΕΑΥΦΕ (φαρμακοϋπάλληλοι), το ΤΕΑΥΕΤ (υπάλληλοι εμπορίου τροφίμων) και τα υπόλοιπα επικουρικά ταμεία που διατηρούν τις καταστατικές του διατάξεις απαιτούν συμπλήρωση των δικών τους προϋποθέσεων για την επικουρική σύνταξη. Σε αντίθετη περίπτωση δεν τη χορηγούν αλλά απονέμουν στα 67. Είναι επομένως απαραίτητο ο ασφαλισμένος που επιθυμεί να υποβάλει σχετική αίτηση να προχωρά σε έναν έλεγχο και του χρόνου ασφάλισης που έχει στα επικουρικά ταμεία. Στα συγκεκριμένα ταμεία επιτρέπεται εξαγορά πλασματικών για θεμελίωση από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά.
Το ΤΕΑΔΥ και το ΤΑΔΚΥ -που καλύπτουν δημοσίους και δημοτικούς υπαλλήλους- απαιτούν θεμελίωση με συμπλήρωση 25ετίας επικουρικού χρόνου ασφάλισης. Μπορεί ο ασφαλισμένος στα εν λόγω Ταμεία να προχωρήσει σε εξαγορά πλασματικών ετών για τη θεμελίωση. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στο ΤΑΔΚΥ, καθώς μέχρι να εκδοθεί απόφαση για συνταξιοδότηση από το εν λόγω επικουρικό δεν χορηγείται το εφάπαξ.
Στο Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων για να χορηγηθεί το μέρισμα απαιτείται η συμπλήρωση 19 ετών και 6 μηνών. Ο χρόνος που προσμετράται είναι μόνο εκείνος που έχει διανυθεί στο Δημόσιο ως μόνιμος. Εάν δεν επαρκεί, μπορεί να γίνει εξαγορά.
Τέλος προσοχή χρειάζεται σε όσους ασφαλισμένους συνταξιοδοτούνται με διαδοχική ασφάλιση με συμμετοχή του ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ).
Ο Οργανισμός δεν είχε επικουρικό κι έτσι το εν λόγω χρονικό διάστημα είναι κενό από επικουρική ασφάλιση. Αν ο ασφαλισμένος επιθυμεί, μπορεί να προβεί σε εξαγορά του εν λόγω χρόνου.
ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ
Επισπεύδονται οι μειώσεις για 4 εκατ.
Νέος γύρος μειώσεων έρχεται στις επικουρικές συντάξεις, με τον… λογαριασμό να πηγαίνει σε πρώτη φάση στους μισθωτούς. Οι αλλαγές στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) -που καλύπτει περίπου τέσσερα εκατομμύρια εργαζομένους και συνταξιούχους- επισπεύδονται κατά έξι μήνες.
Συγκεκριμένα, από 1ης Ιουλίου της φετινής χρονιάς -και όχι από την 1η Ιανουαρίου 2015 όπως αρχικά προβλεπόταν- μπαίνει σε εφαρμογή η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στο επικουρικό των μισθωτών. Αυτό πρακτικά σημαίνει αυτόματες περικοπές σε περίπτωση που υπάρχουν ελλείμματα, ώστε να κλείσει το οικονομικό κενό. Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν πως σε πρώτη φάση οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις θα είναι της τάξης του 8% με 10% (δηλαδή η μέση σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 170 ευρώ περίπου).
Από την 1η Ιανουαρίου 2015 το μοντέλο του ΕΤΕΑ θα επεκταθεί στο σύνολο των επικουρικών ταμείων, όπου οι συντάξεις θα υπολογίζονται με βάση τον συντελεστή βιωσιμότητας. Παράλληλα θα εφαρμοστεί ένα μεικτό σύστημα για τον καθορισμό του τελικού ποσού της σύνταξης για όσους ετοιμάζονται να ανοίξουν την πόρτα εξόδου. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως: για τους ασφαλισμένους μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2013 -οι οποίοι συνταξιοδοτούνται μετά την 1η Ιανουαρίου 2015- το ποσό της σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
Το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31 Δεκεμβρίου 2014 υπολογίζεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους από 1ης Ιανουαρίου 2015 υπολογίζεται με το νέο σύστημα. Πρόκειται για ένα σύστημα «προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση».
Σημειώνεται πως από 1ης Ιανουαρίου 2014 δημιουργούνται «ατομικές μερίδες» σε όλα τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η εργασιακή ιστορία του κάθε ασφαλισμένου θα καταγράφεται σε χωριστό «λογαριασμό» και ανάλογα θα υπολογίζεται η σύνταξη.
Καταργούνται και κοινωνικοί πόροι στον ιδιωτικό τομέα
Μειώσεις 12%-15% στο εφάπαξ του δημοσίου
πό το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων ξεκινούν οι περικοπές στο εφάπαξ, καθώς ξεκινά φέτος η εφαρμογή του νέου μαθηματικού τύπου. Στον αντίστοιχο φορέα του ιδιωτικού τομέα αναμένονται στοχευμένες παρεμβάσεις ανά κλάδο μετά και τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η κατάργηση των κοινωνικών πόρων.
Σημειώνεται πως ο τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ από τα ταμεία πρόνοιας άλλαξε φέτος με υπουργική απόφαση. Το νέο σύστημα προβλέπει τη δημιουργία «ατομικών μερίδων» για όλους τους ασφαλισμένους, ενώ για τον υπολογισμό του καταβαλλόμενου ποσού λαμβάνονται υπόψη και τα οικονομικά δεδομένα του ταμείου (δηλαδή, ο συντελεστής βιωσιμότητας).
Για να μην υπάρξουν δραματικές ανατροπές στο εφάπαξ, όπου καταγράφονται ληξιπρόθεσμες οφειλές -για παράδειγμα στο ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων- αυτές θα «μοιραστούν» σε βάθος 15ετίας.
Στον δημόσιο τομέα σε αυτή τη φάση οι μειώσεις στο εφάπαξ εκτιμάται πως θα είναι 12% με 15%. Εξαιρούνται από τις αλλαγές όσοι πρόλαβαν να καταθέσουν τα χαρτιά τους μέχρι τις 31 Αυγούστου 2013, των οποίων το εφάπαξ θα υπολογιστεί με το παλαιό σύστημα και χωρίς νέα μείωση.
Για παράδειγμα, δημόσιος υπάλληλος με 35ετία στην κατηγορία Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αν υπέβαλε τα χαρτιά του πέρσι τον Απρίλιο θα πάρει 34.220 ευρώ. Σε περίπτωση που καταθέσει φέτος αίτηση, αναμένεται να εισπράξει περίπου 29.000 ευρώ.
Αυτήν τη στιγμή το ταμείο πρόνοιας του δημοσίου τομέα καταβάλλει το βοήθημα σε όσους υπέβαλαν αίτηση τον Δεκέμβριο του 2012. Σε εκκρεμότητα είναι περίπου 35.000 αιτήσεις, με τον μέσο χρόνο αναμονής για την έκδοση του εφάπαξ στο δημόσιο να είναι περίπου 18 μήνες.
Την ίδια στιγμή το Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα χάνει κοινωνικούς πόρους πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ, ενώ εκτιμάται πως οι πλέον ευάλωτοι τομείς από την εφαρμογή του συντελεστή βιωσιμότητας είναι οι μικρότεροι – π.χ. τα τσιμέντα, τα λιπάσματα, ο ιππόδρομος κ.λπ. Ειδικότερα ο κλάδος των τσιμέντων χάνει ετησίως από κοινωνικούς πόρους 1,1 εκατ. ευρώ, το ταμείο προσωπικού του ιπποδρόμου 50.000 ευρώ, του Λιμένος Θεσσαλονίκης 250.000 ευρώ. Πρόβλημα αντιμετωπίζει ήδη το ταμείο του Οργανισμού Υδρευσης Θεσσαλονίκης, με τις αναλογιστικές μελέτες να δείχνουν έλλειμμα και την καταβολή των εφάπαξ να καθυστερεί.
Οι μεγάλοι τομείς (ξενοδοχοϋπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι κ.ά.) είναι πλεονασματικοί, σύμφωνα με στελέχη του ΤΑΠΙΤ, ωστόσο σημαντικό τμήμα των αποθεματικών τους είναι δεσμευμένο σε ομόλογα στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ενδεικτικό είναι πως η καθυστέρηση στο ΤΑΞΥ αγγίζει ήδη τους 14 μήνες, ενώ στον κλάδο του μετάλλου φτάνει τους 16 μήνες.
Πηγή: Εθνος Συντάξεις
