Ρεπορτάζ του Μάξιμου Κωνσταντινίδη
Το σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο και τα δυσεπίλυτα προβλήματα του Καλού Σαμαρείτη
“Πρέπει να αγκαλιάσουν το έργο αυτό και άλλοι και σιγά – σιγά ο Σύλλογος να ‘χει μια διαδοχή”.
Ο Χριστιανικός Φιλανθρωπικός Σύλλογος Πτολεμαΐδας ‘’ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ”, στήριγμα στην εκδήλωση αγάπης στο συνάνθρωπο με συσσίτια, επισκέψεις σε νοσοκομεία, φυλακές, σπίτια ανήμπορων στην περιοχή Πτολεμαΐδας, επιτελεί σπουδαίο έργο, συνάμα αντιμετωπίζει ακανθώδη προβλήματα.
Ο Σκοπός του Συλλόγου
Η πρόεδρος του Φιλανθρωπικού Συλλόγου Πτολεμαΐδας κυρία Κατερίνα Γιάσογλου διατυπώνει τον κατ’ αρχήν στόχο ως εξής: “Σκοπός του Συλλόγου είναι η ηθικοθρησκευτική ενίσχυση των μελών του, η εξάσκηση χριστιανικών έργων στην κοινωνία και συγκεκριμένα η επίσκεψη ασθενούντων και θλιβομένων, η υλική συμπαράσταση των απόρων, η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ιδιαίτερα η δημιουργία εστιατορίου για δωρεάν σίτιση απόρων, πολυτέκνων, γερόντων, ατόμων με αναπηρία και η διανομήφαγητού κατ’ οίκον σε απόρους ασθενείς και σε φυλακισμένους”.
Η πρόεδρος του Συλλόγου, κυρία
Κατερίνα Γιάσογλου.
Η πνευματική υποστήριξη των εθελοντών
Στην καθημερινή προσπάθεια να ανταποκριθούν οι εθελοντές του Συλλόγου στην αποστολή τους, χρειάζονται μιαν ανατροφοδότηση πνευματική που παρέχεται σ’ αυτούς από τον Πατέρα Αθανάσιο Καμπούρη, ο οποίος αναφέρει: “Ναι μεν προσφέρουμε στον άλλο, πρέπει όμως και εμείς να φορτώνουμε τις μπαταρίες μας πνευματικα. Έτσι έχουμε την κατήχηση και μέσα από αυτές τις συνευρέσεις παίρνουμε δυνάμεις. Αλλιώς θα μείνει ο καθένας στο σπίτι του, στον καναπέ του και θα δίνει και τα 5 ή 10 ευρώ που είναι το χρόνο για να είσαι μέλος. Και τι έγινε; Δε λέει τίποτα αυτό!”.
Ο Πατήρ Αθανάσιος Καμπούρης πνευματικός
των εθελοντών του Καλού Σαμαρείτη
Ο Αλέξανδρος Γκανιάτσιος και το ιστορικό της ίδρυσης του Καλού Σαμαρείτη
Ο Καλός Σαμαρείτης ιδρύθηκε το 1942 από τον μακαριστό πλέον, Θεολόγο καθηγητή Γυμνασίου, Αλέξανδρο Γκανιάτσιο, που, όπως τα γηραιότερα μέλη του συλλόγου αφηγούνται, “μάγευε” τους μαθητές του.
“Θεολόγος δεν γίνεσαι τηρώντας τους τύπους, αλλά όταν ενοικοίσει μέσα σου ο Θεός Λόγος” λέει ο Πατήρ Αθανάσιος και συνεχίζει, “Ο άνθρωπος αυτός είχε τη Χάρη του Θεού.
Ο ιδρυτής του Καλού Σαμαρείτη, Θεολόγος
Απόστολος Γκανιάτσιος
Μπόρεσε και “ψάρεψε” τους μαθητές και τις μαθήτριες τους δύσκολους εκείνους καιρούς που περνούσε η Πατρίδα μας με την κατοχή. Πάρα πολλοί ήταν άστεγοι, πεινούσαν, κρύωναν”.
Την περοδο εκείνη, κάποιοι, λόγω της Κατοχής και της πείνας είχαν έλθει στην Πτολεμαϊδα από την Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις καθώς εκεί δεν έβρισκαν τίποτα. Μένανε σε κάποιες στοές και στην αγορά, που ήταν σκεπαστή τότε.
Ο Πατήρ Αθανάσιος ιστορεί: “Ο Γκανιάτσιος και οι μαθητές του τα βράδια πήγαιναν και τους έδιναν κουβέρτες, τους έδιναν τρόφιμα…Δηλαδή αυτά που δίδασκαν τα κάναν πράξη. Αυτό σιγά – σιγά έφερε την ιδέα να κάνουν έναν σύλλογο, να έχουν μια μόνιμη βάση”.
Ο τότε δήμαρχος, τους παραχώρησε ένα χωράφι καθώς τότε ήταν χωράφια εκείνη η περιοχή, στο οποίο ανήγειραν το οίκημα στο οποίο ο Σύλλογος στεγάζεται και λειτουργεί μέχρι σήμερα 75 χρόνια αργότερα”.
Ανέγερση του κτιρίου του Καλού Σαμαρείτη 1943 – 1944
Η κυρία Δίκα – Καμαριάδου Σοφία, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου τονίζει: “Όλα ξεκίνησαν από τον καθηγητή Αλέξανδρο Γκανιάτσιο, τον μετέπειτα Αρχιμανδρίτη που μάζεψε τους μαθητές του και αυτοί ακολούθησαν πιστά το παράδειγμα που τους άφησε ο δάσκαλός τους”.
Μία αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν
Η Πρόεδρος του Συλλόγου, κυρία Κατερίνα Γιάσογλου επιχειρεί μιαν αναδρομή: “Όλα αυτά τα χρόνια πραγματοποιήθηκαν στον σύλλογο πλήθος εκδηλώσεων. Μαθητικές ομάδες, κυκλάμινα, κύκλοι μελέτης Αγ. Γραφής κύκλοι επιστημόνων και εργαζομένων, κύκλος νέων μητέρων και θεατρικές παραστάσεις. Έγιναν ομιλίες από εξέχουσες πνευματικές μορφές και διαλέξεις από διακεκριμένες προσωπικότητες του τόπου. Αργότερα λειτούργησε χορωδία βυζαντινής μουσικής κυριών, αποτελούμενη από 40 μέλη, μουσικό συγκρότημα από νέους του συλλόγου. Στο εντευκτήριο του συλλόγου αντηχούσαν νεανικές και παιδικές φωνές καθώς συναγωνίζονταν στα επιτραπέζια παιχνίδια και στο τραγούδι. Στις αίθουσες του συλλόγου πραγματοποιήθηκαν επίσης με μεγάλη επιτυχία μαθήματα λαϊκού Πανεπιστημίου για έξι ολόκληρα χρόνια, λειτούργησαν δωρεάν από εθελοντές μέλη του συλλόγου σχολή εκμάθησης ηλεκτρονικών υπολογιστών με καθημερινά απογευματινά τμήματα, σχολή εκμάθησης κοπτικής – ραπτικής, έγιναν δωρεάν φροντιστηριακά μαθήματα και μαθήματα εκμάθησης αρμονίου σε παιδιά”.
Από το υπόγειο στην επιφάνεια και τη σίτιση 160 συνανθρώπων μας καθημερινά
Με το πέρασμα των χρόνων η αρχική προσπάθεια εξελιχθηκε. Στην αρχή οι σιτιζόμενοι έτρωγαν στην τραπεζαρία που βρίσκονταν μέσα στο σύλλογο, στον υπόγειο χώρο. Στο ισόγειο στεγάζονταν το ζαχαροπλαστείο, του Κολετσα. Μετά όμως έπρεπε να ανέβουν στην επιφάνεια και έτσι έφυγε το ζαχαροπλαστείο. Διαμορφώθηκαν οι χώροι κατάλληλα. Όμως σήμερα ο Καλός Σαμαρείτης σιτίζει σε καθημερινή βαση 160 συνανθρώπους μας, οι οποίοι έχουν βρεθεί σε δύσκολη θέση κυρίως λόγω της κρίσης. Ο αριθμός είναι πολλαπλάσιος από αυτόν που αντιμετώπιζε ο σύλλογος στις πρώτες δεκαετίες λειτουργίας του.
Ο πατήρ Αθανάσιος εκτιμά: “Φαντάζομαι πως όλα ξεκίνησαν με ένα πετρογκάζ, μια κατσαρόλα και σιτίζοντας δύο – τρία, άντε δέκα άτομα. Όμως όταν άρχισε να έρχεται η κρίση σιγά – σιγά, τότε οι άνθρωποι βρήκαν μέσω του προέδρου τους κάποια κονδύλια, από περιφέρεια, από υπουργεία και κάνανε ένα πλήρες εστιατόριο, πλήρως εξοπλισμένο και που μάλιστα τηρεί τις προδιαγραφές των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Πρέπει να είναι όλα τακτοποιημένα. Κι έτσι το προσωπικό, που ναι μεν είναι εθελοντές, έχουν τις εξετάσεις τους, είναι με βιβλιάρια υγείας γιατί θα σιτιστούν 160 άνθρωποι. Είναι ένα εστιατόριο, δεν μπορεί να έχεις ηπατίτιδα και να σερβίρεις.
Κι έγινε πραγματικά μια σοβαρή δουλειά. Από μια σύλληψη κάποιου που το υλοποίησε και αυτή τη στιγμή λειτουργεί μέχρι τις μέρες μας”, αφηγείται ο Πατήρ Αθανάσιος.
Ο Καλός Σαμαρείτης στο πλευρό των ανθρώπων που έπεσαν
Όμως το υποστηρικτικό έργο του Καλού Σαμαρείτη δεν εξαντλείται σε αυτή η δράση. Ένας εθελοντής που επί χρόνια προσφέρει στα οργανωτικά και στη διανομή των μερίδων τονίζει: “Υπήρχαν από παλιά, ομάδες του Καλού Σαμαρείτη που επισκέπτονταν τις φυλακές των Γρεβενών, είτε της Λάρισας, είτε της Θεσσαλονίκης. Πηγαίνανε χρονιάρες μέρες, Χριστούγεννα, Πάσχα. Δίνανε και κάποιο δώρο στους φυλακισμένους”
Ο πατήρ Αθανάσιος υπερθεματίζει επ’ αυτού: “Τους κερνούσαν χυμούς και άλλα εδέσματα που ετοίμαζαν από δω κάποια μέλη του Φιλανθρωπικού Συλλόγου και ήταν μια επίσκεψη στον ίδιο τον Χριστό και όχι απλά η τέλεση του θρησκευτικού μας καθήκοντος. Λέει ο Κύριος: “Εφόσον μ’ επισκεφθήκατε στην φυλακή, ήμουν Εγώ ο Ίδιος”.
Επιπρόσθετα, ο Καλός Σαμαρείτης αναλαμβάνει τη σίτιση των κρατουμένων στην Ασφάλεια Πτολεμαΐδας. Ο πατήρ Αθανάσιος λέει: “Ο Καλός Σαμαρείτης ετοιμάζει καθημερινά συνήθως 160 μερίδες φαγητού για να σιτίσει ακόμα και τους κρατούμενους που βρίσκονται στην ασφάλεια Πτολεμαΐδας, γιατί και αυτοί που είναι υπό κράτηση είναι συνάνθρωποί μας. Πρέπει κάπως να σιτιστούν. Πολλές φορές λέμε, κρίθηκε προφυλακιστέος. Αυτό δε σημαίνει τίποτα γιατί δεν έχει εκδικαστεί η υπόθεση. Δεν ξέρουμε για ποιον λόγο βρίσκεται ο καθένας μας, αν θα αθωωθεί. Πάνω απ’ όλα μπορεί να έπεσε ο άνθρωπος. Πρέπει να τον σηκώσουμε”.
Η πιο πρόσφατη περίοδος και οι διακρίσεις του συλλόγου.
Η κυρία Κατερίνα Γιάσογλου, πρόεδρος του Συλλόγου ιστορεί: “Για την φιλανθρωπική προσφορά του στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή ο Σύλλογος βραβεύτηκε το 2005 από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το 2015 η Ιερά Μητρόπολη Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας του απένειμε τον χρυσό Σταυρό (Α΄Τάξεως ) του Αγ. Νεομάρτυρος Αγαθαγγελου του εκ Φλωρίνης”.
Το φωτεινό παράδειγμα
Φωτεινό παράδειγμα στη δράση του συλλόγου ο Καλός Σαμαρείτης, με το έργο του καθοδηγητής στο δύσκολο και απαιτητικό έργο του Συλλογου. Η κυρία Κατερίνα Γιάσογλου αναφερει: “Ο σύλλογος μας εμπνευσμένος από το παράδειγμα του ΚΑΛΟΥ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗ φροντίζει όλα αυτά τα χρόνια να εκδηλώνει έμπρακτα την αγάπη του προς τον συνάνθρωπο, με επισκέψεις σε νοσοκομεία, φυλακές, και με παροχή οικονομικής βοήθειας σε άπορες οικογένειες.
Τα τελευταία χρόνια ο Σύλλογος έχει περιοριστεί στα συσσίτια, ενώ παλαιότερα είχε κι άλλες δράσεις: επισκέψεις στο τοπικό νοσοκομείο. Κάθε Κυριακή κυρίες μέλη του συλλόγου επισκέπτονταν ασθενείς. Επίσκεψη στο ορφανοτροφείο στην Κόνιτσα. Επίσκεψη στις αγροτικές φυλακές. Παροχή βοήθειας σε τρόφιμα και κλινοσκεπάσματα στους σεισμόπληκτους Γρεβενών”.
Η προσφυγομάνα Πτολεμαΐδα.
Η προσφυγομάνα Πτολεμαΐδα έχει στεγάσει Πόντιους, Μικρασιάτες, Θρακιώτες και γηγενείς που βρίσκονται στην περιοχή. Ο πατήρ Αθανάσιος διαπιστώνει:
“ Γνωρίζει ο κόσμος από πόνο, από καημό, με αποτέλεσμα να δίνουν. Κι έτσι ο σύλλογος μπόρεσε κι ορθοπόδησε όλα αυτά τα χρόνια βοηθώντας τον πάσχοντα συνάνθρωπο, τον φυλακισμένο, τον άνθρωπο που χρειάζεται ένα στήριγμα υλικό κι έπειτα ένα στήριγμα πνευματικό. Οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί εθελοντικά, έχουν μπει σε κάποιες ομαδούλες κι έτσι λένε, αυτή την εβδομάδα θα μαγειρέψουμε εμείς, την άλλη εβδομάδα η άλλη ομάδα. Το ίδιο και οι κύριοι που εργάζονται εθελοντικά για να παν το φαγητό στα σπίτια, γιατί υπάρχει και το ότι δεν μπορούν να φανούν εκεί. Σου λέει “στον Καλό Σαμαρείτη τρώτε”;
Τον φτωχό τον θεωρούμε έναν κουρελιάρη που γυρνάει στους δρόμους, ή είναι άστεγος. Όμως όχι! Είναι άνθρωποι που αυτή τη στιγμή δεν έχουνε δουλειά λόγω της κρίσης. Είναι οικογένειες, είναι μαθητές και μαθήτριες.
Πως συγκεντρώνονται τα τρόφιμα
Εύλογα προκύπτει το ερωτημα, πως συγκεντρώνονται τα τρόφιμα; Ο πατήρ Αθανάσιος εξηγεί: “Συνάντησα έναν Γαλατά, ο οποίος έχει δικιά του μονάδα σε άλλο νομό και φέρνει εδώ και πουλάει, στην περιοχή της Πτολεμαΐδας. Τον συνάντησα πολλές φορές και μου λέει: “Να εδώ, στον Καλό Σαμαρείτη δίνω 70 κιλά γάλα την εβδομάδα, το οποίο το προσφέρει ένας που δεν ξέρει ούτε ο Σύλλογος ποιος είναι”. Ο οποίος βρήκε τον Γαλατά, του λέει “πόσο κάνει το λίτρο, πάρε αυτά” και αυτό το κάνει για όλο το χρόνο και δεν ξέρει κανένας ποιος είναι αυτός ο κύριος. Και κάποια στιγμή αυτός ο κύριος ζήτησε από τον γαλατά να ρωτήσει πόσες είναι οι οικογένειες, πόσοι έχουν παιδιά και τι ηλικίας και αγόρασε γύρω στα 40 παιχνίδια για να γίνει γιορτούλα γι’ αυτά τα παιδιά. Φωνάξαμε κι έναν Άγιο Βασίλη για να χαρούν κι έκανε τη γιορτή! Μα δεν ξέρουμε ποιος είν’ αυτός ο άνθρωπος”;
Μια φορά την εβδομάδα, κάθε Τετάρτη, στο χώρο του Συλλόγου, ο Πατήρ Αθανάσιος καθοδηγεί πνευματικά σε μια μικρή αίθουσα στο ισόγειο, τα περίπου τριάντα άτομα του συλλόγου, όλα μεγάλης ηλικίας. “Βέβαια, καλό θα ήταν να έρχονται και νέοι άνθρωποι. Όμως οι νέοι δεν πλαισιώνουν τέτοιες πρωτοβουλίες” διαπιστώνει ο Κατηχητής.
Τα δυσεπίλυτα προβλήματα
Υπάρχουν, όμως και τα δυσεπίλυτα προβλήματα στη λειτουργία του Συλλόγου, που όπως εύκολα υποπτεύεται κανείς είναι οικονομικης φυσης. Ο πατήρ Αθανάσιος περιγράφει:”Ναι μεν τρόφιμα έχουν, γιατί συνεισφέρουν οι φούρνοι οι οποίοι δίνουν ψωμιά. Τα προσφέρουν οι άνθρωποι, δωρεάν. Τρόφιμα επίσης, διάφορες εταιρίες, αλυσίδες καταστημάτων, διάφοροι μανάβηδες, κρεοπώληδες, δίνουν. Ο καθένας δίνει. Δηλαδή είναι με προσφορές όλα αυτά. Δεν έχει όμως οικονομικές προσφορές σε ότι αφορά το ρεύμα. Γιατί οι φούρνοι και όλα αυτά που δουλεύουνε στο σύλλογο καίνε και πρέπει να πληρωθούν. Είναι ένα σημαντικό κόστος. Συμβάλλουν βέβαια οι τοπικές ενορίες, δίνουν στο Σύλλογο, αλλά γίνονται οι ίδιοι ζητιάνοι του Συλλόγου. Ελπίζω να βρεθεί μια λύση”.
Ο Σύλλογος εκπέμπει SOS για το θέμα του ρεύματος. Η κυρία Κίτσα Κιοσκερίδου που μαγειρεύει κι όλας σκέφτηκε να τους κάνει λάχανο με κρέας. Δεν είχε λάχανο. Ήταν Τετάρτη. Βγήκε πρωΐ – πρωΐ στο παζάρι και εξασφάλισε ένα λάχανο απ’ τον ένα μανάβη, ένα από άλλον. Τα πρόσφεραν. Μάζεψε τα λάχανα και πήγε μαγείρεψε.
“Μα είναι πολύ εύκολο να μαζέψεις τρόφιμα. Το θέμα είναι τα χρήματα που θα βρεθούν για να πληρώσουμε το ρεύμα; Αυτό είναι ένα άλλο θέμα” διαπιστώνει ο Πατήρ Αθανασιος και
επισημαίνει: “Η Πτολεμαΐδα δεν έχει ακόμα ιδιαίτερο πρόβλημα. Φανταστείτε τι γίνεται σε άλλες πόλεις. Αξιοπρεπείς άνθρωποι βρίσκονται στο παγκάκι”.
Δίπλα στους ασθενείς στο Μποδοσάκειο νοσοκομείο
Ομάδες εθελοντών του Καλού Σαμαρείτη επισκέπτονται τα νοσοκομεία γιατί όπως εξηγεί ο Πατήρ Αθανάσιος “Καμιά φορά ξέρεις, απελπίζεται, βρίσκεσαι σ’ έναν χώρο, που ενώ στεκόσουν στα πόδια σου και έβλεπες τη ζωή μπροστά σου, ξαφνικά, αλλάζει άρδην αυτό το πράγμα και βρίσκεσαι…και δε μιλάμε για κάτι κακό. Ακόμα και ένα κάταγμα, ότι έσπασα το πόδι μου και πρέπει να βρεθώ μέσα, έστω για τρεις βδομάδες. Βρίσκεσαι σ’ ένα ξένο περιβάλλον. Σ’ έναν κρύο χώρο, προσπαθείς να εγκλιματιστείς. Το να περάσει κάποιος να σου πει περαστικά, είναι πολύ ανθρώπινο. Εγώ πιστεύω ότι το χαίρονται κι όλας οι εθελοντές γιατί προσφέρουν πραγματικά.
“Μ’ επισκεφθήκατε κι ήμουν εγώ”
Ο πατήρ Αθανάσιος ιστορεί :”Εδώ, Μεγάλη Εβδομάδα κάνουμε κάποιες ακολουθίες. Έναν μικρό Επιτάφιο, που τον περνάμε από όλους τους θαλάμους. Συγκινούνται οι ασθενείς, ακόμα και αυτοί που συνοδεύουν. Λένε, “μα τέτοια Μεγάλη Βδομάδα δεν έχω ζήσει”. Τελείως διαφορετική διάσταση.
Και η Ανάσταση που κάνουμε εδώ στο διάδρομο του νοσοκομείου, που έρχονται όλοι οι ασθενείς, με τα καρεκλάκια, με τους ορούς.
Φέτος μας ήλθε και ένα νεαρό ζευγάρι, με τη κουνίτσα, με το παιδάκι. Επειδή ήταν και η παιδίατρος δίπλα, με τη λαμπάδα, λέω, μήπως ήλθαν να το εξετάσει η παιδίατρος; Αυτές οι σκέψεις μου έρχονταν την ώρα που θυμιάτιζα και ξαφνικά λέω, τι έχει το παιδάκι εδώ δίπλα; Λέει ” Χθες γεννήσαμε και σήμερα είπαμε να παραβρεθούμε στην Ανάσταση”.
Φοβερό πράγμα!
Ναι συναντώ κάποιους που λένε: “Τι Μεγάλη Βδομάδα ήταν αυτή; Θα ξανάρθουμε γιατί είναι κάτι διαφορετικό. Δεν είναι σαν όλα αυτά που υπάρχουν στους μεγάλους ναούς, με τη γκλαμουριά, όλα αυτά. Εδώ πραγματικά ζεις…”
Είναι αυτό που είπε ο Κύριος: ‘Ήμουν Εγώ. Μ’ επισκεφθήκατε κι ήμουν εγώ’”.
