Το ‘’Ημερολόγιον 2019’’ της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης αφιερωμένο στο ‘’Ιερό Εξωκκλήσιον Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας στη θέση ‘’Στενά Πόρτες’’

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Κυκλοφόρησε το ‘’Ημερολόγιον 2019’’ της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης. Το Ημερολόγιο 2019 ‘’αφιερούται στο Ιερό Εξωκκλήσιον Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας στη θέση ‘’Στενά Πόρτες’’ – γεωγραφική περιφέρεια του Δήμου Σερβίων-Βελβεντού.

Το καλαίσθητο Ημερολόγιο τσέπης 2019, διαστάσεων 0,09x0,13 μ., στις 80 σελίδες του περιέχει για το θέμα της αφιέρωσής του σημαντικά και ενδιαφέροντα κείμενα και φωτογραφικό υλικό.

Το Ημερολόγιο 2019 της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης θυμίζει στους παλαιότερους (και κάνει γνωστό στους νεότερους) έναν ιερό τόπο στην περιοχή μας με εθνικό και εκκλησιαστικό πρόσημο.

Μια παρένθεση:

Στις μαθητικές εκδρομές (συνήθως μήνα Μάιο) με το Δημοτικό Σχολείο Βελβεντού με προορισμό τα Μετέωρα, το Βόλο, τη Λάρισα, την Ελασσόνα, είχαμε πάντα στο πρόγραμμα (του και εκπαιδευτικού χαρακτήρα της εκδρομής) μία στάση-επίσκεψη και στον ιερό χώρο του Εξωκλησιού με το παρακείμενο Μνημείο κάνοντας και την ανάλογη αναφορά στα μεγάλα γεγονότα του Οκτωβρίου του 1912, που έγιναν η απαρχή της απελευθέρωσης στην μέχρι τότε Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, Θράκη και Ήπειρο και βέβαια που έφεραν την απελευθέρωση στη σύνολη περιοχή μας από τον τουρκικό ζυγό. Ο παπαδάσκαλος του Σχολείου διάβαζε ένα Τρισάγιο στη μνήμη των πεσόντων. Οι μαθητές έψαλλαν το ‘’αιωνία η μνήμη αυτών’’. Απότιση τιμής και αιώνιας ευγνωμοσύνης στους θυσιασθέντες από το Δημοτικό Σχολείο Βελβεντού.

Στο εμπροσθόφυλλο προβάλλεται το Ι. Εξωκλήσι και στο οπισθόφυλλο η ελληνική σημαία στον τόπο του Μνημείου.

Οι φωτογραφίες του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου (σ. 3) και του Σεβ. Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου (σ. 4) [με την ευχή ‘’ευλογημένο και ειρηνικό το νέο έτος’’], δίνουν στο Ημερολόγιο εγκυρότητα, υπομιμνήσκουν το σεβασμό και την αγάπη στον Οικουμενικό Θρόνο, υπενθυμίζοντας τη συνεισφορά και την πρόσληψη από την Εκκλησία των απελευθερωτικών αγώνων των Ελλήνων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, στη μακρόχρονη των 500 ετών δουλεία.

Τα κείμενα είναι τρία. 1. Ο πρόλογος του Σεβ. Μητροπολίτη κ. Παύλου. 2. Το κυρίως θέμα, ‘’Στενά Πόρτας ή Πόρτες’’ από το βιβλίο του Ιωάννη Δημόπουλου ‘’Τα παρά τον Αλιάκμονα Εκκλησιαστικά’’. 3. Ο σύντομος βίος για τους Αγίους Ευλάμπιο και Ευλαμπία που ήταν αδέρφια. Σ’ αυτό προστίθενται 2 Απολυτίκια των Αγίων, το Κοντάκιο, ο Οίκος και το Μεγαλυνάριο.

Ακολουθούν οι 12 μήνες με το εορτολόγιο της κάθε ημέρας, το βιογραφικό του Μητροπολίτη και η διοικητική διάρθρωση της Ι. Μητροπόλεως.

Η επικεφαλίδα στον πρόλογο του Σεβ. κ. Παύλου: ‘’Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία’’ προϊδεάζει τον αναγνώστη για το περιεχόμενο των κειμένων και συνοψίζει το ασίγαστο πάθος των Ελλήνων για την πίστη και την ελευθερία, που το 1912 έφερε την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

‘’Κανένας άλλος λαός, κανένα άλλο Έθνος στο διάβα της ιστορίας του δεν πέρασε τόσες δοκιμασίες και κανένα άλλο Έθνος δεν έχει επιδείξει τόσο τρανή θέληση για να ζήσει. Όσο ενάντια και αν μας τα φέρνει η ‘’μοίρα’’, όσοι ποταμοί αίματος χύθηκαν και χρειαστεί να χυθούν, η Ελλάδα θα ζήσει αρκεί να είμαστε ενωμένοι και πιστοί στις Πάτριες αρετές της φυλής μας’’, (Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Παύλος, σ. 5 και 6).

Στον πρόλογο διατυπώνεται από τον Σεβ. κ. Παύλο η ευχή: ‘’Εύχομαι να λυθούν τα επίκαιρα γεωπολιτικά θέματα που ταλανίζουν τη χώρα μας…’’ (σελ. 6).

‘’Επίκαιρα γεωπολιτικά θέματα’’. Στη σκέψη μου έρχεται το όνομα ‘’ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ’’ και η διακήρυξη των 5 Μητροπολιτών της Δυτικής Μακεδονίας τον Ιανουάριο του 2018: ‘’Το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ πρέπει να παραμείνει αδιαπραγμάτευτο’’.

Ο πολιτικός μας βίος οφείλει, συνεπής προς την ιστορία, να σεβαστεί και να υπερασπιστεί το όνομα ‘’Μακεδονία’’. Απευθύνοντας προς κάθε κατεύθυνση ένα ηχηρό: ΟΧΙ στην εκχώρηση-παράδοση του ονόματος ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ή παραγώγου του ως συστατικού ονόματος άλλου κράτους.

Η υπεράσπιση του ονόματος θα έπρεπε να αποτελεί λόγο καύχησης στον πολιτικό μας βίο και όχι η εκχώρησή του.

Στο κείμενο ‘’Στενά Πόρτας ή Πόρτες’’ από το βιβλίο του Ιωάννη Δημόπουλου ‘’Τα παρά τον Αλιάκμονα Εκκλησιαστικά’’ γίνεται λόγος για τη θέση των Στενών και για τα γεγονότα που έγιναν σ’ αυτά: ‘’Καθώς συγκλίνουν τα Πιέρια από ανατολών προς δυσμάς και τα Καμβούνια από δυσμών προς ανατολάς, σμίγουν εκεί ή και χωρίζονται σε μία ανοιχτή χαράδρωση, κάτι σαν μία ψευτοκοιλάδα που αφήνει κάποιο άνοιγμα διάβασης μέσω Σαρανταπόρου προς Ελασσόνα… το μόνο κάποιο στενό πέρασμα είναι η θέση ‘’Στενά Πόρτας ή Πόρτες’’.

Τα γεγονότα: ‘’Στη θέση αυτή κατά τον απελευθερωτικό πόλεμο του 1912 έγινε σφοδρή και νικηφόρα μάχη στις 9 με 10 Οκτωβρίου. Οι τούρκοι με βαρύτατες απώλειες διαλύθηκαν, το πέρασμα καταλήφθηκε και τα υποχωρούντα μέσω Σαρανταπόρου τμήματα του τουρκικού στρατού, αποκόπηκαν, εγκατέλειψαν κανόνια και υποζύγια και άλλα υλικά και άτακτα έφυγαν μέσω Λάβας-Σερβίων προς Αλιάκμονα από φόβο μη και αιχμαλωτισθούν’’ (σελ. 10).

Το Μνημείο σήμερα: ‘’Ένα μαρμάρινο Ηρώον Ηρωικώς Πεσόντων και μία συστάδα κυπαρισσιών, πλαισίωσαν το μνημείο των φονευθέντων κατά τη μάχη αυτή αξιωματικών και στρατιωτών και κάθε χρόνο ο Μητροπολίτης με το ιερατείο του παρουσία πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, σχολείων και λαού, τελεί δοξολογία και επιμνημόσυνη δέηση σε κλίμα εθνικής επετείου. Στο χώρο αυτό κτίσθηκε το 1973 ναός αφιερωμένος στους Αγίους Ευλάμπιο και Ευλαμπία (αγίων της ημέρας όπου έγινε η νικηφόρα μάχη)’’ (σελ. 11 και 13).

Στο Ημερολόγιο 2019 ο αναγνώστης θα διαβάσει και το σύντομο βίο των Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας: ‘’Τα αδέλφια Ευλάμπιος και Ευλαμπία έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (296 μ.Χ.). …. Η μαρτυρία τους και το μαρτύριό τους για το Χριστό ‘’έκανε να πιστέψουν στο Χριστό 200 ειδωλολάτρες, οι οποίοι μαζί με τον Ευλάμπιο και την Ευλαμπία αποκεφαλίστηκαν υπέρ της αλήθειας του Κυρίου’’ (σελ. 17-18).

Το Ημερολόγιο 2019 της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης μπορεί να το βρει κανείς στους Ενοριακούς Ναούς και στο βιβλιοπωλείο ‘’Καταφυγή’’ στην πόλη της Κοζάνης.