Η σημερινή μορφή του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας οριστικοποιήθηκε το 2019, με τον νόμο της συνέργειας που προέβλεπε την ύπαρξη ενός τριτοβάθμιου Ιδρύματος στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Ένα χρόνο μετά, το Πανεπιστήμιο επαναπροσδιορίζει τη θέση και τον ρόλο του στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας μέσα από την ανασυγκρότηση δομών, προγραμμάτων σπουδών, διαδικασιών και νοοτροπιών. Κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής χρονιάς που πέρασε, με αίσθημα ευθύνης και παρά τα οργανωτικά ζητήματα που εύλογα προκύπτουν από τέτοιου είδους συγχωνεύσεις, οι νέες πρυτανικές αρχές διαχειρίστηκαν τη μεταβατική περίοδο της συνέργειας και δημιούργησαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, ώστε τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητές, καθηγητές και διοικητικός μηχανισμός, να αναλάβουν κανονικά τους ρόλους τους στον ετήσιο κύκλο παραγωγής και μετάδοσης της γνώσης.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας αποτελείται από 22 Τμήματα που εδρεύουν στις 5 μεγάλες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ οι ενεργοί προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές ξεπερνούν σε αριθμό τις 14.000 και 2.000 αντίστοιχα. Παρά το μεγάλο του μέγεθος και την έλλειψη της πολυετούς ακαδημαϊκής παράδοσης άλλων ελληνικών Πανεπιστημίων, ως νέο Ίδρυμα, διαθέτει τη δυναμική, την ευελιξία και τη βούληση που του επιτρέπουν άμεση λήψη αποφάσεων, ταχεία διαμόρφωση πολιτικών και στρατηγικών, καθώς και υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών για τα ελληνικά ακαδημαϊκά δεδομένα.
Η νέα διοίκηση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, συνεπής με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και τάσεις, εκπόνησε, στα πρώτα κιόλας βήματά της, Εσωτερικό Κανονισμό και Στρατηγικό Σχέδιο. Αναγνώρισε την έννοια της ποιότητας ως θεμελιώδες στοιχείο για την πραγμάτωση του οράματος και την υιοθέτησε για την επίτευξη της αποστολής της. Υπό αυτό το πρίσμα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην καλλιέργεια και κατάκτηση κουλτούρας ποιότητας σε όλους τους τομείς, από τη διδασκαλία και την έρευνα έως την καθημερινότητα των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Η προσπάθεια αυτή διασφαλίζεται με την πιστή εφαρμογή ενός Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας που βασίζεται στις οδηγίες της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, αλλά και με την παρακολούθηση δεικτών που αποτυπώνουν τα επιστημονικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του Ιδρύματος. Στην κατεύθυνση αυτή το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας πιστοποιήθηκε κατά ISO 9001:2015 για τη λειτουργία των διοικητικών και τεχνικών υπηρεσιών του, ενώ παράλληλα προσάρμοσε τις λειτουργίες του στις απαιτήσεις του Κανονισμού για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων (GDPR). Επιπλέον, με προσανατολισμό τη Διαφάνεια, την Κοινωνική Ευθύνη και τη Λογοδοσία, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται σε διαδικασία υιοθέτησης του προτύπου για την Καταπολέμηση της Δωροδοκίας ISO 37001:2016 και του Διεθνούς Προτύπου Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ISO 26000. Η ανάδειξη της αριστείας και η διασφάλιση της ποιότητας υποστηρίχθηκαν και από μία σειρά άλλων σημαντικών κανονιστικών αποφάσεων, όπως είναι η καθιέρωση της προϋπόθεσης ενός ελάχιστου αριθμού αυστηρά ποιοτικών δημοσιεύσεων στις διδακτορικές σπουδές και η θεσμοθέτηση χρηματικών βραβείων αριστείας για τις δημοσιεύσεις του ακαδημαϊκού προσωπικού, με βάση αντικειμενικά κριτήρια διεθνών βιβλιογραφικών βάσεων. Ήδη παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση των ερευνητικών προγραμμάτων που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ενώ δίνεται έμφαση στην οργάνωση και ανάπτυξη του νεοσυσταθέντος Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας σήμερα βρίσκεται σε φάση ταχείας ανάπτυξης. Το φιλόδοξο κτιριολογικό μας πρόγραμμα περιλαμβάνει την κατασκευή της νέας Πανεπιστημιούπολης στην πόλη της Κοζάνης και την επέκταση των υποδομών (συμπεριλαμβανομένης της φοιτητικής μέριμνας και των εστιών) στις υπόλοιπες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας. Η συμμετοχή μας στην «Ενεργειακή Κοινότητα» με την Περιφέρεια και τους Δήμους της Δυτικής Μακεδονίας είναι μέρος του εμβληματικού στόχου που έχουμε θέσει για τη μετατροπή μας σε Πανεπιστήμιο Μηδενικού Ενεργειακού Αποτυπώματος (Πράσινο Πανεπιστήμιο), ενώ στοχεύουμε και ήδη έχουμε ξεκινήσει δράσεις για την πλήρη ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών μας.
Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε στη μέριμνα και τη φροντίδα της υγείας (σωματικής και ψυχικής) των φοιτητών και των εργαζομένων του Ιδρύματος, αλλά και στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το περιβάλλον εργασίας και τις ευπαθείς ομάδες και όλα αυτά όχι μεμονωμένα, αλλά κάτω από μια ολιστική σκοπιά στην οποία επιμένουμε ως Διοίκηση. Δημιουργούμε μονάδες συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης καθώς και κέντρα ευεξίας. Έγκαιρα θεσμοθετήσαμε την επιτροπή διαχείρισης υγειονομικών κρίσεων και συγκροτήσαμε τον κανονισμό ασφάλειας για την προστασία από τον COVID-19, που εφαρμόστηκε με επιτυχία στη δια ζώσης εξεταστική περίοδο του Ιουνίου. Προτεραιότητα αποτελεί η κάθε είδους υποστήριξη των φοιτητών μας, τους οποίους ετοιμαζόμαστε να υποδεχθούμε τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά δημιουργώντας ένα δίχτυ ασφαλείας σε θέματα υγείας.
Το Πανεπιστήμιο φιλοδοξεί επίσης να καταστεί καταλύτης στο αναπτυξιακό γίγνεσθαι της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, καθώς η Ελλάδα είναι η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα που ανακοίνωσε την πλήρη απολιγνιτοποίησή της έως το 2023. Δεδομένου ότι ένα σημαντικό ποσοστό του τοπικού ΑΕΠ στηριζόταν μέχρι σήμερα στη λειτουργία των μονάδων παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ, η ραγδαία μετάβαση της περιοχής στη μεταλιγνιτική εποχή συνοδεύεται από σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί στρατηγικό εταίρο στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της περιοχής κατά τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών σε άνθρακα.
Η πρόκληση της μετάβασης μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία, καθώς το Ίδρυμα θα πρωταγωνιστήσει στην επανεκπαίδευση και επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού της περιοχής μας που επηρεάζεται από τη ραγδαία απολιγνιτοποίηση, μέσω του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης. Επιπλέον θα αποτελέσει τον κεντρικό πυρήνα στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος καινοτομίας, με εξειδίκευση στην καθαρή ενέργεια και στις περιβαλλοντικές τεχνολογίες.
Με την εφαρμογή, τέλος, και της Ρήτρας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης από μέρους και του υπουργείου Παιδείας, δηλαδή με την ενδυνάμωση και στήριξη του Ιδρύματος ως αντισταθμιστικό όφελος απέναντι στις διαφαινόμενες αλλαγές, όπως έχει ειπωθεί από επίσημα χείλη, «αυτό μπορεί να έχει έναν τελείως διαφορετικό ρόλο από εκείνον που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε στα Πανεπιστήμια της πατρίδας μας για πολλές δεκαετίες».
* Δημοσιεύθηκε στο ένθετο για την Παιδεία στη “Μακεδονία της Κυριακής” στις 12/13 Σεπτεμβρίου 2020
