Θεατρικός όμιλος Ανατολικού: Το Μαυροκόρ’τ’ς 1962- 63... Του Μωυσιάδη Παναγιώτη

Θεατρικό έργο ΄΄ΤΟ ΜΑΥΡΟΚΟΡΤΣ’ ΄΄ Κιν. ΖΩΡΣ 1963

Σπυρίδου Ε. Χ/Παυλίδης Χ. Κυριακίδης Κ. Ευθυμιάδης Ε.

Οι ηθοποιοί: Χ/Παυλίδης Χ. Σπυρίδου Ε. Αλεξανδρίδου Β. Καραγιαννίδης Ι.

Μισαηλίδου Αγάπη. Μισαηλίδης Σ. Κυριακίδης Κ. Παπαπαυλίδης Θ.

Μετά από σαραντατρία χρόνια από την ημερομηνία, που ανέβηκε το θεατρικό έργο του Φίλωνα Κτενίδη ΄΄Το μαυροκόρτσ’΄΄,το ΄΄καφέ Ρωμανία΄΄ σε μια προσπάθεια να διασώσει τις πολιτιστικές δραστηριότητες των ποντίων της περιοχής, καταγράφει τις προσπάθειες, που κατέβαλε ο θεατρικός όμιλος Ανατολικού.

Το Θεατρικό ποντιακό έργο,΄΄Το μαυροκόρτσ’ ΄΄( ορφανό κορίτσι) ήταν το δεύτερο κατά σειρά ηθογραφικό έργο μετά τον ΄΄ξενιτέα΄΄ που έγραψε το 1946 ο εξαίρετος θεατρικός συγγραφέας Φίλων Κτενίδης μέσα σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη εποχή του εμφυλίου πολέμου.

Σκοπός του ήταν, μέσα από τις δραματικές και δύσκολες εκείνες εποχές, να στείλει ένα μήνυμα αγάπης και συνεργασίας, που ήταν αναγκαία και απαραίτητη προκειμένου να απαλειφθούν τα μίση και τα πάθη της εποχής.

Για την υλοποίηση του σκοπού αυτού επικαλέστηκε τα ηθογραφικά και ουμανιστικά ήθη της ποντιακής κοινωνίας, που με τη δύναμη της αγάπης και της αλληλοκατανόησης μπόρεσε να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να δώσει χαρά και ελπίδα στα όνειρα των φτωχών και ορφανών νέων στον Πόντο και στην Ελλάδα.

Τα ποντιακά βιώματα, τα ήθη και έθιμα στόχευαν πάντοτε στον συγκερασμό των αντιθέσεων ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικές νοοτροπίες και σκέψεις, πράγμα που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μήνυμα προσέγγισης μεταξύ των συγκρουόμενων πολιτικών στρατοπέδων.

Σε όλες τις εποχές, όταν οι αντιθέσεις διυλίζονται, μέσα από την κατανόηση της διαφορετικότητας και της ιδιαιτερότητας των άλλων, μπορούν να αποτελέσουν ένα γόνιμο πεδίο δημιουργικής συνεργασίας και προόδου.

Το μαυροκόρτσ’, το πεντάρφανο κορίτσι του Πόντου, περιμαζεύεται από τους φιλεύσπλαχνους συγγενείς και στη συνέχεια με τη φροντίδα τους παντρεύεται και αποκαθίσταται μέσα από έναν πετυχημένο γάμο .

Η αγάπη επικρατεί των κοινωνικών αντιθέσεων δίνοντας μία τραγική αρχικά αλλά ευτυχή κατάληξη στο τέλος.

Το έργο ανέβηκε, όπως και τα άλλα, από τη θεατρική ομάδα του Ανατολικού το 1962-63, σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, όπου οι κεντρώοι ψηφοφόροι ενοχοποιήθηκαν ως συνοδοιπόροι της αριστεράς και Λαμπράκηδες.

Παρ’ όλα αυτά οι ρόλοι διανεμήθηκαν στους ηθοποιούς, που αψήφησαν τις πολιτικές κατηγόριες, γιατί γνώριζαν τον κοινωνικό σκοπό της προσπάθειάς τους, μιας και οι εισπράξεις του έργου θα κάλυπταν τις σχολικές ανάγκες ( περίφραξη και εξοπλισμός του σχολείου.)

Οι απαιτήσεις των ρόλων ήταν πολλές και ιδιαίτερα των πρωταγωνιστών όπως του Πάντζου, ρόλο που τον επωμίστηκε ο έμπειρος Θόδωρος Παπαπαυλίδης ( Μολότοφ), ενώ ο δύσκολος ρόλος της Κατίγκως δόθηκε στην απόφοιτη του γυμνασίου Πτολεμαΐδας Σπυρίδου Σ. Ελισάβετ, η οποία μάλιστα προκειμένου να υποδυθεί την ηλικιωμένη μάνα, ,μακιγιάρεται ανάλογα με τις απαιτήσεις του ρόλου.

Ο σκηνοθέτης του έργου, ο ευαίσθητος και ευγενής δάσκαλος του Ανατολικού, Χ/Παυλίδης Γιώργος, κατορθώνει με τις εύστοχες παρεμβάσεις του να αποδώσει τις μύχιες αισθητικές εικόνες της κοινωνίας, που επικρατούσαν στην απαρχή του 20^ου αιώνα στον Πόντο.

Οι γλαφυροί και πνευματώδεις διάλογοι του έργου αποδίδονται με επαγγελματική τελειότητα από τους ερασιτέχνες ηθοποιούς του θεάτρου,

που εντυπωσιάζουν τόσο πολύ τους θεατές, ώστε ξεσπούν αυθόρμητα σε χειροκροτήματα κάθε φορά, που κορυφώνεται η υποκριτική τους απόδοση.

Η υποκριτική ως πανάρχαια τέχνη ψυχικής και πνευματικής επικοινωνίας με το κοινό , καθιστούσε τη θεατρική τέχνη ένα μέγιστο διασκεδαστικό αλλά και διδακτικό μέσο για τους ξεριζωμένους πρόσφυγες, που στη θεατρική σκηνή έβλεπαν να ζωντανεύει ο αλησμόνητος Πόντος με τα τραγούδια, τους χορούς και τα αισθαντικά γλωσσικά του βιώματα.

Ο ποντιακός θίασος Ανατολικού με ιστορικές καταβολές και εμπειρίες από την περιοχή του Κρασνοντάρ της νότιας Ρωσίας, ήταν απλά ο συνεχιστής του θεατρικού ελληνικού μεγαλείου, που γεννήθηκε στα χρόνια της τσαρικής και μπολσεβικικής Ρωσίας.

Το μαυροκόρτσ’ ( το μαυροκόριτσο ) που απέδωσε η Αγάπη Μισαηλίδου,

ήταν η εξωτερίκευση της ποντιακής ηθικοπλασίας και σεμνότητας ,αλλά ταυτόχρονα και η θέληση κάθε κοπέλας να ξεπεράσει την αδυσώπητη μοίρα και το πεπρωμένο της.

Ο Κυριακίδης Κώστας με τη λεβέντικη εμφάνισή του ανταποκρίθηκε απόλυτα στο ρόλο του ερωτευμένου, που αναζητούσε μόνο τα ψυχικά χαρίσματα και το ήθος από την ορφανή αλλά καλόψυχη Μαρία.

Ο Ευθυμιάδης Β. Ευθύμης στον κωμικό ρόλο του Βούζου κατόρθωσε με το αιώνιο παράπονο του αδικαίωτου ΄΄σεβνταλή΄΄ να προκαλεί το αυθόρμητο και πηγαίο γέλιο.

Το έργο πρωτοπαίχτηκε το 1946 από τον ποντιακό θίασο του Νίκου Σπανίδη στην Αθήνα, στο θέατρο Κοτοπούλη ( ΡΕΧ).

Τον Ιανουάριο του 1963 ο θίασος Ανατολικού αποτόλμησε να το ξαναπαίξει στο Ανατολικό, στον Άγιο Χριστόφορο, στα Κομνηνά και στην Πτολεμαΐδα.

Τα σκηνικά του θιάσου, κατασκευασμένα από τους ίδιους τους ηθοποιούς, κάλυψαν επαρκώς τις ανάγκες του έργου.

Οι ποντιακές φορεσιές φερμένες όλες από τους πρόσφυγες του Κρασνοντάρ’ που τις φύλαγαν στα μπαούλα, κάλυψαν ενδυματολογικά

τους ρόλους.

Οι πρόβες γίνονταν καταχείμωνο στα σπίτια των ηθοποιών εναλλάξ’

δίνοντας περιεχόμενο στις άνεργες ημέρες του χειμώνα.

Μετά το τέλος της πρόβας ακολουθούσε γλέντι, αφού ο λυράρης του θιάσου, Αλεξανδρίδης Γιώργος, συνέχιζε τα όμορφα ποντιακά τραγούδια μέχρι αργά το βράδυ.

Στο τέλος και αφού όλα ήταν έτοιμα, προπουλούσαν τα εισιτήρια πόρτα- πόρτα σε χωριανούς και φίλους. Ακόμα και οι μικρασιάτες, που γνώριζαν όλοι τα ποντιακά, τιμούσαν με την παρουσία τους την προσπάθεια των συγχωριανών τους.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό, που θυμάται η Αγάπη Μισαηλίδου: Στην προσπάθειά της να διακινήσει τα εισιτήρια του θεάτρου πολλοί της έλεγαν: Εμείς την Αγάπην κάθαν ημέραν ελέπουμ’ ατέν… γιατί να πάμε ελέπουμ’ ατεν ‘και ς σο θέατρον;

Τα όμορφα ερωτικά τραγούδια πολλά από τα οποία θυμήθηκε και μου τραγούδησε ο Παπαπαυλίδης Θόδωρος, τα τραγούδησε ο αείμνηστος συμπατριώτης μας Αχιλλέας Γρηγοριάδης με τον Ευθύμη Β. Ευθυμιάδη.

Ο ποντιακός θίασος Ανατολικού μετά την μεγάλη επιτυχία, που είχε στο Μαυροκόρτσ’, καταξιώθηκε στο κοινό της Πτολεμαΐδας, γιατί απέδειξε, ότι ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος ,συνεπής και παραστατικός.

Οι ηθοποιοί του θεάτρου με καταγωγή από την Αργυρούπολη του Πόντου απέδωσαν με τον πιο γλαφυρό τρόπο το γλωσσικό ιδίωμα της Χαλδίας και το ύφος του Κτενίδη.

Οι θεατές ήρθαν σε άμεση επαφή με τη ζωή και τον πολιτισμό του Πόντου και μεταφέρθηκαν νοερά στην αξέχαστη πατρίδα τους μετά από πολλές δεκαετίες προσφυγιάς.

Το δίωρο αυτό ήταν αρκετό για να θυμηθούν και να αναβιώσουν την αλησμόνητη και πολύκλαυστη πατρίδα τους, τον Πόντο.

Τα πρόσωπα του θεάτρου και οι ηθοποιοί, που τα ενσάρκωσαν ήταν αντίστοιχα οι εξής:

Το Μαυροκόρτς (θεατρικό έργο του Φίλωνα Κτενίδη)

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ …Χ/Παυλίδης Γεώργιος (Δάσκαλος)

ΥΠΟΒΟΛΈΑΣ……Αντωνιάδης Σίμος

ΛΥΡΑΡΗΣ………..Αλεξανδρίδης Γιώργος

ΤΡΑΓΟΥΔΙ……….Γρηγοριάδης Αχιλλέας

Πρόσωπα του έργου Ηθοποιοί

ΠΑΝΤΖΟΣ (έμπορος Τραπεζούντιος, ετών 45)… Παπαπαυλίδης Θεόδωρος ( Μολότοφ)

ΝΟΥΦΡΙΟΣ (πλούσιος Κανέτες, ετών 60) ……. Χ/Παυλίδης Χαράλαμπος( Πάρχαρον)

ΓΙΑΝΝΕΣ ( ανεψιός του Νούφριου, ετών 25)……. Κυριακίδης Κωνσταντίνος.

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ( ξάδερφος του Γιάννη, ετών 25)… Σάββας Μισαηλίδης