Το E-PTOLEMEOS.GR παρουσιάζει μια νέα σειρά ηχητικών ντοκιμαντέρ, και σας προσκαλεί να τα εξερευνήσετε. Έρευνες και συνεντεύξεις με πρόσωπα της διπλανής πόρτας που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν. Αναζητήστε τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR κάθε πρωί του Σαββάτου.
Χορηγός της σειράς είναι η Wattcrop, εταιρεία του Macquarie Green Investment Group. Η Wattcrop προσηλωμένη στις αρχές της αειφορίας, στοχεύει στην βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, και επενδύει σε έργα πράσινης ενέργειας.
Στο νέο Podcast του e-ptolemeos.gr με τον Αντώνη Πουγαρίδη, μιλάει ένας νέος άνθρωπος, και καινοτόμος μελισσοκόμος, ο Βασίλης Μαμάτσιος. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ολοένα και αυξανόμενη ανάπτυξη της μελισσοκομίας, η αύξηση του εισοδήματος που δημιουργείται από την παραγωγή μελιού και προϊόντων αυτού, η αύξηση των θέσεων εργασίας που καταγράφεται, και η έμφαση που δίνουν εκατοντάδες νέοι και στην περιοχή μας, στην πρωτογενής παραγωγή μέσω εναλλακτικών τρόπων καλλιέργειας. Τα στοιχεία για την ανάπτυξη του μελιού και των προϊόντων του στο Νομό Κοζάνης είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και καταλαβαίνει κανείς ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης.
«Νέοι και της ηλικίας μου και πιο νέοι αλλά και πιο μεγάλοι ηλικιακά μελισσοκόμοι, κάνουν πιο επαγγελματική δουλειά προώθησης και τυποποίησης προϊόντος. Λόγω και της απολιγνιτοποίησης, νέοι ψάχνουν εναλλακτικούς επαγγελματικούς τρόπους. Σε αυτό βοήθησε το πρόγραμμα Νέων Αγροτών», σημειώνει αρχικά.
Μια εξήγηση για την αύξηση των μελισσοκόμων είναι και η κεντρική στήριξη από την κυβέρνηση. Ο ίδιος εξηγεί: «Η μελισσοκομία μπαίνει πλέον ως πρωταρχική στόχευση της κυβέρνησης, ενώ το υπουργείο στοχεύει στο μέλι, ώστε να αυξήσει τους μελισσοκόμους, δίνοντας κίνητρα και αυξάνοντας την παραγωγή».
Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, αναφέρει, είναι πολύ μελισσοφόρος, έρχονται επαγγελματίες μελισσοκόμοι για 3 μήνες το χρόνο, φέρνοντας μελίσσια από Χαλκιδική και Λάρισα στα βουνά της Δ. Μακεδονίας, ενώ και για τον κάτοικο της Δ. Μακεδονίας υπάρχει μεγάλη ανθοφορία στα βουνά της γύρω περιοχής.
Ωστόσο, η μελισσοκομία είναι δύσκολο επάγγελμα. Τι άλλο κίνητρο ένας νέος για να ασχοληθεί; Ο Βασίλης απαντάει: «Ερασιτεχνικά, αν δει κάποιος πως λειτουργεί μια κυψέλη και η κοινωνία της μέλισσας, ιντριγκάρεται από την αυτοματοποίηση της κοινωνίας των μελισσών. Κάποιος οικολόγος που βλέπει πόσο καλό κάνει στο περιβάλλον. Ο μελισσοκόμος είναι βοτανολόγος, ξυλουργός, έχει ανοιχτό μαγαζί, βάσει καιρού, θερμοκρασίας, αέρα, με πολλές δυσκολίες. Η ηρεμία που αποπνέει το μελίσσι, δίνει τεράστια ικανοποίηση, παράγοντας ένα προϊόν που δεν χάνεται στους αιώνες».
Αλματώδης ανάπτυξη
Το στοίχημα της περιοχής, τονίζει ο Βασίλης, εφόσον θέλει να φύγει από το λιγνίτη και να γίνει μια πράσινη περιοχή, για όσους αγαπούν τον τόπο μας, είναι το πώς μπορούν να δώσουν αύξηση του ΑΕΠ στην περιοχή.
Από τα 790 μέλη του μελισσοκομικού συλλόγου Ν. Κοζάνης, οι ενεργοί μελισσοκόμοι που κάθε χειμώνα κάνουν ενημέρωση είναι 460 μέλη, αριθμός που είναι ικανός για την ΠΕ Κοζάνης. Επίσης, υπάρχουν 280 μελισσοκόμοι στα Γρεβενά, 250 στην Καστοριά, 160 στη Φλώρινα. Σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι στην ΠΕ Κοζάνης, πάνω από 100 εξ αυτών είναι νέοι μελισσοκόμοι, είτε ως νέοι στο επάγγελμα είτε δεύτερης ή τρίτης γενιάς μελισσοκόμοι. Η πολύ σημαντική αύξηση που καταγράφεται την τελευταία πενταετία, δείχνει την αυξητική τάση για το μέλλον, και την πιθανότητα οι μελισσοκόμοι να αυξηθούν ακόμα περισσότερο.
Στο Νομό Κοζάνης υπάρχουν σήμερα 35.000 μελισσοσμήνη, που παράγουν 400 -500 τόνους μέλι ετησίως, διαφόρων ποικιλιών (λ.χ. ανθόμελο, βελανίδι, κάστανο κ.α.), μέλι που δίνεται είτε σε χονδέμπορα είτε με λιανική πώληση. Αν αξιολογηθεί μέσω της τιμής που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ στα 4.5 ευρώ το κιλό χονδρικά, προκύπτει ένα πολύ αξιόλογο ποσό. Ο τζίρος συνολικά προσεγγίζει τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (!) από την ποσότητα των μελιών των μελισσοκόμων, που παράγεται μόνο στο Ν. Κοζάνης.
Η κρίση έστρεψε τον κόσμο στο μέλι
Το μελίσσι είναι ατομική επιχείρηση και οι περισσότεροι μελισσοκόμοι κάνουν ατομική εργασία, ή χρειάζονται βοήθεια από ένα δεύτερο όταν απαιτούνται μετακινήσεις. «Είμαστε όλοι μικροί και μεσαίοι μελισσοκόμοι. Εγώ έχω 150-200 μελίσσια και είμαι κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμος. Σε άλλες περιοχές με καλύτερες κλιματικές συνθήκες μπορεί ένας κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμος να έχει και 1.500 μελίσσια», τονίζει.
Το ενδιαφέρον στη μελισσοκομία ήρθε και λόγω κρίσης: «Πολλοί έψαχναν μια οικονομική διέξοδο. Σήμερα όσοι ασχολούνται με τη μελισσοκομία το κάνουν συνειδητά, προσπαθούν να μάθουν περισσότερα και δεν το κάνουν ευκαιριακά», τονίζει.
Το μέλι δημιούργησε σήμερα τουλάχιστον 100 νέες θέσεις πλήρους εργασίας συν όσους συνέχισαν τη μελισσοκομία από τον πατέρα τους, καθώς και εργατικά χέρια για βοήθεια στις συμπληρωματικές εργασίες που απαιτούνται, ενώ στο νομό Κοζάνης σε μια 7ετία προκύπτει 55% αύξηση των μελισσοκόμων (300 σε απόλυτο νούμερο). Επίσης, όπως αναφέρει ο Βασίλης Μαμάτσιος, ένας μελισσοκόμος αν θελήσει να αυξήσει τα μελίσσια του πάνω από 150 θα χρειαστεί βοήθεια από δεύτερο ή και τρίτο άτομο, με την προοπτική πολλαπλασιασμού των θέσεων εργασίας να είναι μεγάλη.
Βασικό κομμάτι είναι και οι χρηματοδοτήσεις. Όπως εξηγεί, ο μελισσοκόμος τα προηγούμενα χρόνια δεν έπαιρνε καμία χρηματοδότηση από το Κράτος παρά για το αποτύπωμα της μέλισσας στο περιβάλλον. Έκτοτε εντάχθηκαν στη βιολογική μελισσοκομία στη Δ. Μακεδονία 148 μελισσοκόμοι, λαμβάνοντας οικονομική ενίσχυση για να εξελίξουν την παραγωγή τους και να δώσουν προστιθέμενη αξία στο προϊόν, όπως και για 60 νομαδικούς μελισσοκόμους ώστε να βοηθηθούν περισσότερο στην αύξηση παραγωγής.
Αν αθροίσει κανείς το μέλι που παράγεται στην Δυτική Μακεδονία, το προϊόν που προκύπτει μπορεί να αποκτήσει προστιθέμενη αξία και να κατακτήσει και αγορές της Ευρώπης, σημειώνει: «Προσπαθούμε τους τόνους μελιού που ο καθένας διοχετεύει μόνος του, να κάνουμε συνεταιρισμό ώστε από τα 4.5 ευρώ που κερδίζει ο μελισσοκόμος να πάμε στην προστιθέμενη αξία και το μέλι της Δ. Μακεδονίας να κατακτήσει και άλλες αγορές της Ευρώπης». Αυτό θα μπορούσε να δώσει μια απάντηση και στο κομμάτι της «μαύρης» μελισσοκομίας που υπάρχει και στην περιοχή, αλλά και στην ελληνοποίηση των μελιών, καθώς το κόστος παραγωγής μελιού είναι κοντά στα 4 ευρώ και το εισαγόμενο από την Κίνα έρχεται στα 2.40 ευρώ.
Και γιατί όχι, ντόπιο μέλι στα σούπερ μάρκετ
Επειδή ο Βασίλης Μαμάτσιος ασχολείται με το μέλι της εστίασης, που ήταν μέχρι πρότινος εισαγόμενο από το εξωτερικό για τα μαγαζιά της περιοχής, πλέον φαίνεται μια στροφή και των επιχειρηματιών σε ντόπια μέλια καθώς «το ένα χέρι νίβει το άλλο».
«Σε όποιο σούπερ μάρκετ μπεις σήμερα, δεν θα δεις μέλι ντόπιο και αυτό είναι το πρώτο στοίχημα που βάλαμε, να βάλουμε στο ράφι της Δυτικής Μακεδονίας το ντόπιο μέλι», λέει με έμφαση, δίνοντας αξία στο σκέλος της τυποποίησης και για την προώθησης: «Να καταλάβει ο αναγνώστης ότι το μέλι της Δυτικής Μακεδονίας δεν έχει να ζηλέψει τίποτα ποιοτικά και ποσοτικά και είναι μια διέξοδος επαγγελματική για κάποιον που θέλει να το μετατρέψει σε οικογενειακή επιχείρηση και ουσιαστικά σήμερα στην κλιματική κρίση, η ΕΕ και η κυβέρνηση δίνει την προσοχή στην μελισσοκομία, γιατί η μέλισσα επηρεάζει δενδροκαλλιέργειες και άλλες καλλιέργειες», λέει επίσης.
«Πρέπει να κάνουμε το συνεργατικό, συνεταιριστικό», σημειώνει ακόμη, κάνοντας λόγο για μεγάλο στοίχημα της νέας γενιάς, ενώ διαφαίνεται ότι οι νέοι μελισσοκόμοι είναι θετικοί στο κομμάτι αυτό.
Μια ακόμη αγορά, είναι των παραπροϊόντων του μελιού: «Η κυψέλη μας δίνει πολτό, γύρη, κερί. Είναι παραπροϊόντα που προκύπτουν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προϊόντα χωρίς ζάχαρη, αλλά και σάλτσες με μέλι, μαρμελάδες με μέλι». Είναι ένα κομμάτι δευτερογενούς παραγωγής που μπορεί να δώσει προστιθέμενη αξία και συνεργατικότητα.
Άλλωστε, είναι δεδομένη η στροφή του καταναλωτή στα πιο φυσικά και βιολογικά προϊόντα, με το μέλι να είναι βασικό για την διατροφή. Το μελίσσι μπορεί να δώσει το μέλι, τη γύρη, την πρόπολη, τον βασιλικό πολτό, άρα μια κυψέλη μπορεί να σου αποδώσει τα πενταπλάσια έσοδα, καταλήγει, ενώ κάνει αναφορά και στην ανάγκη τυποποίησης του προϊόντος ώστε να είναι ελκυστικό στον καταναλωτή.
Κείμενο: Βάσω Σάφη
