Οι εικόνες που αντικρίσαμε στα Βαλτόνερα είναι τρομακτικές. Σπίτια ολοσχερώς κατεστραμμένα που ισοπεδώθηκαν λόγω επικινδυνότητας, καθιζήσεις και ρήγματα σε κάθε σπίτι στη συγκεκριμένη περιοχή του ρήγματος, που διασχίζει όλο το χωριό και τον κόσμο να ζει παρέα με τον φόβο, τον τρόμο,
γιατί δεν γνωρίζουν τι τους επιφυλάσσει όχι το αύριο αλλά ούτε η επόμενη στιγμή. Βρίσκονται σε απόγνωση και την απελπισία εξ αιτίας της κρατικής ολιγωρίας αντιμετώπισης του γεωλογικού φαινομένου, που φτάνει στο σημείο της εγκληματικής αδιαφορίας. Μόνο σε μια χρονιά το σπίτι του κ. Τσουμήτα «βούλιαξε» πέντε πόντους και η αυλή του είναι σε τρία επίπεδα που το πρώτο από το τελευταίο έχουν υψομετρική διαφορά 80 εκατοστά.
Ο ύπνος στο χωριό έγινε εφιάλτης αφού σχεδόν κάθε βράδυ, ειδικά όταν έχει ησυχία, ακούγεται ένα «κρακ» και αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι παθαίνει το σπίτι μας λένε κάτοικοι της «κόκκινης» περιοχής.
Ευχόμαστε να μην ζήσουμε ένα νέο «Μάτι» στην περιοχή μας. Γιατί εδώ δεν μπορεί κανείς να πει δεν είδα, δεν γνώριζα, δεν μπορούσα. Είναι ενήμερη όλη η κρατική κλίμακα, όλα τα κέντρα εξουσίας, τοπικά και κεντρικά. Γνωρίζουν την επικινδυνότητα της περιοχής από τα πλέον επίσημα, αρμόδια και υπεύθυνα χείλη όπως αυτά του κ. Λέκκα και γι’ αυτό δεν δικαιούται κανείς να παίζει με τη ζωή των κατοίκων. Γιατί αν συμβεί κάτι, τότε θα είναι στυγνοί δολοφόνοι.
Για επενδύσεις στο χωριό ούτε λόγος να γίνεται, αφού όλα τα σπίτια καινούργια και παλιά υφίστανται ζημιές κάθε χρόνο και καινούργιες καθώς οι δρόμοι, η ύδρευση και η αποχέτευση του χωριού.
Το χωριό χωρίς καμιά δόση υπερβολής με την αδιαφορία της πολιτείας είναι καταδικασμένο να πεθάνει. Οι κάτοικοι χωρίς την κρατική μέριμνα δεν μπορούν να φύγουν αλλά δεν μπορούν και να ζήσουν στο χωριό. Η κήρυξη του χωριού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αλλά και της γύρω περιοχής από την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ήταν «στάχτη στα μάτια» των κατοίκων αφού δεν τους ωφέλησε σε τίποτα, παρά μόνον τους έδωσε φρούδα ελπίδα.
Παρά την έκθεση του καθηγητή Λέκκα με την οποία ζητάει την άμεση μετεγκατάσταση των κατοίκων από τη συγκεκριμένη περιοχή των Βαλτονέρων, η κυβέρνηση δια του αρμοδίου υπουργού πέρα βρέχει. Βρίσκεται σε κατάσταση νιρβάνα. Ο κ. Λέκκας αναφέρει ότι υπάρχει μια ταχεία εξέλιξη του φαινομένου, υπάρχει μια διολίσθηση του εδάφους προς το ορυχείο και γι’ αυτό επιβάλλεται η εκκένωση των σπιτιών της περιοχής αυτής. Η συμπεριφορά των αρμοδίων σαν να μην συμβαίνει τίποτα, ότι όλα είναι φυσιολογικά!!!
Όπως είναι γνωστό η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με αφορμή την κατολίσθηση στο ορυχείο του Αμυνταίου το οποίο βρίσκεται μόλις στα 1800 μέτρα από το χωριό, κάλεσε τον κ. Λέκκα να εξετάσει το φαινόμενο στις τοπικές κοινότητες Αναργύρων, Βαλτονέρων, Πεδινού, Φανού και Ροδώνα. Η μελέτη αυτή για το σύνολο της περιοχής των 5 χωριών θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβρη του 2018.
Με ξεχωριστή έκθεση ο κ. Λέκκας προτείνει για τους Αναργύρους προτείνει την ολική εκκένωση του χωριού για δε τα Βαλτόνερα προτείνει την εκκένωση του 1/3 των σπιτιών . Όπως θα περίμενε ο κάθε εχέφρων πολίτης η αντίδραση της περιφέρειας έπρεπε να ήταν άμεση. Συνέβη εντελώς το αντίθετο, υπάρχει ανεξήγητη καθυστέρηση. Κι αυτό δείχνει ότι παρότι η περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας αναγνωρίζει ότι πρέπει να δράσει άμεσα, διακατέχεται από μια αχαρακτήριστη νωθρότητα και αδράνεια. Κι από την άλλη οι κάτοικοι ζουν τον εφιάλτη του γεωλογικού φαινομένου της καθίζησης νύχτα μέρα.
Είναι κοινό μυστικό ότι για το φαινόμενο των καθιζήσεων και των ρηγματώσεων στο χωριό αιτία είναι η ΔΕΗ με την εξόρυξη του λιγνίτη. Αυτή είναι η άποψη των κατοίκων, του Αντιπεριφερειάρχη Στέφανου Μπίρου όσο και του Δημάρχου Αμυνταίου Κώστα Θεοδωρίδη. Την ΔΕΗ φωτογραφίζει χωρίς να την κατονομάσει και ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Ευθύμιος Λέκκας που κλήθηκε να μελετήσει το γεωλογικό φαινόμενο.
Πριν μερικές βδομάδες οι κάτοικοι των Βαλτονέρων κατέθεσαν ασφαλιστικά μέτρα και ζητούν από τη ΔΕΗ την τοποθέτηση προειδοποιητικών σταθμών μέσα στο χωριό, για να προλάβουν οι κάτοικοι να φύγουν και να γλυτώσουν τις ζωές τους. Κι αυτό δείχνει το μέγεθος του φόβου των κατοίκων.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Σοφοκλή Μάνου κατοίκου της «κόκκινης» περιοχής των Βαλτονέρων. «Ο φόβος και η ανησυχία των κατοίκων για τη ζωή και την περιουσία τους υπάρχει καθημερινά . Είναι πια μόνιμα συναισθήματα στους κατοίκους. Όλοι αυτοί που κατεβαίνουν στον κάμπο για να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους το κάνουν με φόβο. Αλλά και τι να κάνουν; Πως θα ζήσουν τις οικογένειες τους αν δεν καλλιεργήσουν;
Κάναμε ασφαλιστικά μέτρα κατά της ΔΕΗ και περιμένουμε την απόφαση του πρωτοδικείου της Φλώρινας. Ζητούμε προστασία της ζωής μας, να τοποθετηθούν κάποια μηχανήματα τα οποία σε περίπτωση που ολισθήσει το έδαφος, να έχουμε έγκαιρη ενημέρωση για να προλάβουμε να εγκαταλείψουμε το χωριό. Αυτή τη στιγμή το μείζον είναι η τοποθέτηση των προειδοποιητικών πομπών για να προστατέψουμε τις ζωές μας, των παιδιών μας, των οικογενειών μας, για να προλάβουμε να φύγουμε αν και εφόσον συμβεί κάτι ξαφνικά».
Όμως η ανάλγητη ΔΕΗ δεν έκανε ούτε αυτό το στοιχειώδες, να εμπεδώσει το αίσθημα ασφάλειας στους κατοίκους, να σταθεί αλληλέγγυα στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. «Με τα ασφαλιστικά μέτρα οι κάτοικοι ζητούν να μπουν όργανα μέτρησης εδάφους, προειδοποιητικοί πομποί ώστε με κάποιον ήχο να ειδοποιήσουν τους κατοίκους που μένουν πάνω στο ρήγμα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ούτε αυτό δέχτηκε η ΔΕΗ», μας είπε ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Γιώργος Παναγιωτίδης.
Ακόμα κι αν δεν φταίει, που φταίει αποκλειστικά η ΔΕΗ, θα έπρεπε να τους τοποθετήσει για να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο, όταν για δεκαετίες σπέρνει μόλυνση την οποία εισπνέουν οι κάτοικοι της γύρω περιοχής των ορυχείων, η οποία προσβάλλει ανεπανόρθωτα την υγεία τους.
Σ’ αυτή την αρνητική στάση της ΔΕΗ και την αδιαφορία της κυβέρνησης ο Δήμαρχος Αμυνταίου Κώστας Θεοδωρίδης δήλωσε ότι μόνο με κινητοποιήσεις θα υποχρεωθεί το υπουργείο να κάνει αυτά που πρέπει, να πάρει μέτρα και να λύσει το πρόβλημα των Βαλτονέρων που δεν είναι και μεγάλο. Και στις κινητοποιήσεις αυτές ο Δήμος Αμυνταίου θα πρωταγωνιστήσει.
Οι κάτοικοι επιβάλλεται να μετεγκατασταθούν αφού προηγουμένως αποζημιωθούν όχι μόνο για τα περιουσιακά τους στοιχεία που καταστρέφονται ολοένα και περισσότερο, όσο πλησιάζει το ορυχείο στο χωριό αλλά και για την καταστροφή που υπέστη η παραγωγή τους αφού οι γεωτρήσεις στέρεψαν και τα χωράφια τους γίνανε ξερικά. Περίπου το 90% των γεωτρήσεων των χωραφιών που βρίσκονται προς το ορυχείο έχουν καταστραφεί αφού δεν υπάρχει νερό.
Χρειάζεται προγραμματισμός, χρονοδιάγραμμα ενεργειών και δράσεων με στόχο την μετεγκατάσταση των κατοίκων σε πρώτη φάση της «κόκκινης» περιοχής που έχει το πρόβλημα και στη συνέχεια ολόκληρου του χωριού.
Η λύση είναι μία και πρέπει να δοθεί άμεσα, να γίνει αντίστοιχη παρέμβαση και να υιοθετηθεί από την σημερινή κυβέρνηση και κατ’ επέκταση από το Υπουργείο οικονομίας ό,τι έγινε με τους Αναργύρους το αντίστοιχο να γίνει και με τα Βαλτόνερα. Και μ’ αυτή τη λύση συμφωνούν τόσο οι κάτοικοι των Βαλτονέρων όσο και ο Αντιπεριφερειάρχης Στέφανος Μπίρος και ο Δήμαρχος Αμυνταίου Κώστας Θεοδωρίδης.
Η κρατική μηχανή πρέπει να αφυπνιστεί και να λειτουργήσει άμεσα για να μην εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή των κατοίκων.
«Ας είναι οι δυο μεγάλες τραγωδίες της Αττικής στη Μάνδρα και το Μάτι, ο συναγερμός και το έναυσμα για αλλαγές», τόνισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Το έλαβαν άραγε το μήνυμα ο υπουργός του κ. Σταθάκης και η ΔΕΗ, προκειμένου να μην ζήσουμε μια τρίτη τραγωδία στα Βαλτόνερα;
Η ΕΚΘΕΣΗ ΛΕΚΚΑ
ΜΑΝΟΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ, κάτοικος Βαλτονέρων
κατά μήκος του κεντρικού δρόμου που διασχίζει όλο το μήκος του οικισμού των Βαλτονέρων βρίσκεται το μεγάλο ρήγμα, η μεγάλη καθίζηση και για τα σπίτια που βρίσκονται στο άξονα αυτόν πρέπει να εκκενωθούν. Είναι το ένα τρίτο των σπιτιών του χωριού.
Η ρηγμάτωση είναι αποτέλεσμα διεργασιών κάποιων χρόνων όσο το ορυχείο επεκτεινόταν προς το χωριό τόσο μεγάλωνε η ρηγμάτωση και γινόταν πιο έντονο το φαινόμενο.
Μέσα στο χωριό δεν υπάρχουν όργανα μέτρησης ρύπανσης ή του φαινομένου.
Το πανεπιστήμιο Αθηνών υπό τον κ. Λέκκα υποσχέθηκε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα υπάρξει συνολική μελέτη. Αυτό που υπάρχει σήμερα πάλι από τον ίδιο είναι η μερική εκκένωση του χωριού, σύμφωνα με το πόρισμα του που μας γνωστοποιήθηκε από το 2017.
Ο περιφερειάρχης κ. Θόδωρος Καρυπίδης επισκέφθηκε το χωριό με τον καθηγητή κ/. Λέκκα και μας υποσχέθηκε ότι μαζί με τους βουλευτές και τον Δήμαρχο Αμυνταίου θα επισκεφτούμε τον υπουργό κ. Σταθάκη. Η συνάντηση έγινε μετά από 10 μήνες και ο κ. Υπουργός υποσχέθηκε ότι θα μελετήσει τα στοιχεία και θα δει τι μπορεί να γίνει με τα Βαλτόνερα.
Καθημερινά ζούμε με το φόβο και την ανησυχία. Δεν μπορούμε να επενδύσουμε μέσα στα σπίτια μας. Το δικό μου σπίτι είναι ακριβώς πάνω στην κόκκινη ζώνη. Το βλέπω κάθε μέρα να παθαίνει ζημιές. Επιδιορθώνεις από τη μια μεριά και η ζημιά τους επόμενους μήνες εμφανίζεται σε κάποιο άλλο σημείο του σπιτιού. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα φαινόμενο που δεν έχει προηγούμενο. Πριν μερικά χρόνια ζούσαμε ήρεμα.
Η ζημιά προέρχεται από την εξόρυξη και τα ορυχεία και όχι από τους απλούς ανθρώπους που καλλιεργούν τη γη με γεωτρήσεις, από τις οποίες οι περισσότερες έχουν στερέψει και είναι πλέον άχρηστες και ως επένδυση , καταστρέφοντας την παραγωγή και αφανίζοντας το εισόδημα του αγρότη. Στον κάμπο και προς την πλευρά του ορυχείου πλέον δεν υπάρχουν καλλιέργειες γιατί δεν υπάρχει νερό λόγω του ορυχείου που βρίσκεται στα 1800 μέτρα από το χωριό. Στο σύνολο τους περίπου οι γεωτρήσεις της περιοχής αυτής δεν έχουν νερό και είναι σε αχρησία. Όσοι ποτίζουν το κάνουν από το κεντρικό κανάλι με τεράστια δαπάνη σε καύσιμα κε μέσα μεταφοράς του νερού.
Το θέμα είναι ότι ο κ. Λέκκας μας είπε φύγετε και δυστυχώς εμείς ακόμα ζούμε εδώ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ, πρόεδρος του χωριού
Η κατάσταση του χωριού είναι δραματική από τις καθιζήσεις και της ρηγματώσεις.
Το θέμα είναι ότι από το 2017 υπάρχει μ ία απόφαση του κ. Λέκκα ότι πρέπει να εκκενωθεί το χωριό σ’ αυτό το σημείο κι ακόμα δεν έγινε.
Πριν 5 μέρες κατέβηκα στον υπουργό και μιλήσαμε για το τι μέλλει γενέσθαι για το χωριό μας. Ο Υπουργός είπε ότι δεν γνωρίζει τίποτα ενώ ο περιφερειάρχης κ. Καρυπίδης μας είπε ότι τον έχει ενημερώσει. Δεν ξέρω τι γίνεται και σε τι βαθμό υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους.
Ο κ. Υπουργός μας υποσχέθηκε ότι σε 4-5 μέρες θα ενημερωθεί για το πρόβλημα του χωριού μας και θα μας απαντήσει. Τον είπα ότι πρέπει ναρθεί και στο χωριό για να διαμορφώσει δική του άποψη και με διαβεβαίωσε ότι θάρθει.
Υπάρχει μια καθυστέρηση δέκα μηνών από τότε που ο κ. Λέκκας μας ειδοποίησε ότι πρέπει άμεσα να φύγουν οι κάτοικοι από την περιοχή με το πρόβλημα.
Υπάρχει μεγάλη ανησυχία στους κατοίκους του χωριού και αρχίσανε να φοβούνται γιατί από στιγμή σε στιγμή μπορεί να πέσει το χωριό. Δεν το ξέρει κανένας. Μπορεί να λέμε ότι δεν θα έχουμε κανένα θέμα επειδή ζούμε εδώ κι εδώ είναι οι δουλειές μας αλλά μέρα με την μέρα βλέπεις κάτι διαφορετικό. Υπάρχουν σπίτια ακατοίκητα, διόροφο σπίτι που λόγω της καθίζησης κατεδαφίστηκε πλήρως το 2005 με 2006 επειδή ήταν πάνω στο ρήγμα .
Έχουμε κάνει ασφαλιστικά μέτρα κατά της ΔΕΗ και η υπόθεση είναι σε εξέλιξη. Ξέρουμε ότι φταίει η ΔΕΗ αλλά μπροστά στις κάμερες δεν λένε τίποτα. Όλοι υποστηρίζουν τη ΔΕΗ. Η ΔΕΗ λέει ότι δεν πρόκειται να αποζημιώσει το χωριό.
Με τα ασφαλιστικά μέτρα οι κάτοικοι ζητούν να μπουν όργανα μέτρησης εδάφους, προειδοποιητικοί πομποί ώστε με κάποιον ήχο να ειδοποιήσουν τους κατοίκους που μένουν πάνω στο ρήγμα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ούτε αυτό δέχτηκε η ΔΕΗ.
Οι εκθέσεις τριών πανεπιστημιακών λένε ότι κατά ένα μεγάλο ποσοστό φταίει η ΔΕΗ για το φαινόμενο. Η ΔΕΗ ισχυρίζεται ότι στο λεκανοπέδιο του ορυχείου υπάρχουν 600 γεωτρήσεις κι αυτές φταίνε. Όμως δεν ισχύει αυτό. Το 80 με 90% ποτίζουν από τις αποστραγγίσεις που κάνει η ΔΕΗ. Δεν υπάρχουν γεωτρήσεις και δεν μπορεί κανείς να κάνει σήμερα γεώτρηση.
Παραγωγές μας είναι κυρίως σιτάρια, τριφύλλια από τα οποία παίρνουμε ένα με δύο χέρια. Τα καλαμπόκια είναι πολύ λίγα, τεύτλα βάζαμε πολλά όπως και πατάτες αλλά τώρα έχει εξαφανιστεί η καλλιέργεια αυτή γιατί δεν υπάρχει νερό. έχει καταστραφεί ο κάμπος. Σήμερα μπορείς να δεις ρήγματα και καθιζήσεις.
Υπαίτιος για την όλη κατάσταση είναι η ΔΕΗ. Ας λένε ότι εμείς φταίμε αλλά εμείς χρησιμοποιούμε νερό 2 με 3 μήνες το πολύ ενώ η ΔΕΗ κάνει αποστράγγιση του εδάφους όλο το χρόνο.
Χρήστος Τσουμήτας, κάτοικος Βαλτονέρων
Ο τοίχος έχει σκάσει και έχει μετακινηθεί γι’ αυτό δεν ανοίγει η πόρτα. Το έδαφος της αυλής έχει «κάτσει και είναι σε τρία επίπεδα, το πρώτο με το τελευταίο έχουν περίπου ένα μέτρο διαφορά.
Το σπίτι είναι γεμάτο ρωγμές και ο επάνω όροφος είναι προβληματικός για κατοικία. έχει πάθει καθίζηση σε διάφορα σημεία πόρτες και παράθυρα δεν ανοίγουν.
Πέρυσι είχα μετρήσει τριάντα πόντους και φέτος είναι 25. Που σημαίνει ότι το σπίτι βούλιαξε κατά 5 πόντους.
Κυριακή Τσαχειρίδου, κάτοικος Βαλτονέρων
Αρχικά είχε σκάσει ο τοίχος του υποστέγου. Μέχρι και το «σινάζι» έχει σπάσει. Στη συνέχεια βάλαμε τα σίδερα αλλά μέσα σε ένα χρόνο άρχισε να σπάει και τα σίδερα, τα οποία τοποθετήσαμε πριν δύο χρόνια.
Τη μητέρα μου που είναι γριά δεν την αφήνω να κυκλοφορεί στην αυλή γιατί παντού έχει τρύπες. Κάθεται όλη η γη. Το σπίτι μέσα το σοβατίζουμε συνέχει γιατί έχει σκισίματα. Τα μάρμαρα γύρω από το σπίτι όλα έχουν αποκολλήθηκαν.
Κατά διαστήματα τα βράδια όταν έχει απόλυτη ησυχία ακούς πως το σπίτι κάνει «κρακ». Κι αυτό είναι το σπίτι που κάθεται. Καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν πάει καλά.
Μαρία Τσαχειρίδου, κάτοικος Βαλτονέρων
Τα βράδια όταν κοιμάσαι ακούγεται θόρυβος , ένα «κρακ». Τον ακούω σχεδόν κάθε βράδυ όταν έχει ησυχία.
Όλα αυτά τα κτίσματα είναι καινούργια έγιναν πριν 10 χρόνια και έχουν ρωγμές και καθιζήσεις.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΠΙΡΟΣ, Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Φλώρινας
Κατ’ αρχήν να πούμε ότι εμείς στηρίζουμε τη τοπική κοινωνία και κατ’ επέκταση όλους τους κατοίκους των Βαλτονέρων. Όχι μόνο αφουγκραζόμαστε την ανησυχία τους αλλά έχουμε προβεί και σε πάρα πολλές ενέργειες.
Όπως είναι γνωστό υη περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας έχει εκπονήσει μια μελέτη με το «Αριστοτέλειο» πανεπιστήμιο η οποία είναι στα χέρια μας και είναι ένα εργαλείο το οποίο καθορίζει τι ακριβώς συνέβη στην περιοχή και ποια είναι
τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Γιατί τα προβλήματα δεν αφορούν μόνο την κοινότητα Βαλτονέρων αλλά όλη τη λεκάνη της Χειμαδίτιδας, τον Φανό, τον Ροδώνα, το Πεδινό και όλα τα χωριά που βρίσκονται σ’ αυτόν τον άξονα.
Το πρόβλημα δημιουργήθηκε πριν αρκετά χρόνια. Η εξέλιξη αυτή προήλθε από την εντατική δραστηριότητα της ΔΕΗ στα ορυχεία, κι αυτό είχε τα επακόλουθα και με την μεγάλη κατολίσθηση που είχαμε. Γενικότερα η περιοχή διαταράχτηκε. Ο υδροφόρος ορίζοντας είναι αυτός που καθορίζει ακόμα και τα γεωλογικά φαινόμενα, δηλαδή οι καθιζήσεις που υπάρχουν στην περιοχή, οι οποίες οφείλονται στην υπεράντληση των υδάτων και αυτή είναι και η εκτίμηση της μελέτης που έχουμε.
Το τελευταίο διάστημα το ΙΓΜΕ προχώρησε στην έρευνα για να δει από πού προέρχονται όλα αυτά τα φαινόμενα και μάλιστα μας ζήτησε να τους παραδώσουμε και τη μελέτη που είχε η περιφερειακή αρχή κάτι που κάναμε.
Επίσης έχουμε αναθέσει και στον κ. Λέκκα να εκτιμήσει την κατάσταση στην ευρύτερη λεκάνη, ποια είναι τα προβλήματα και αν υπάρχει κίνδυνος για τους κατοίκους.
Αυτό που μας είπε ο κ. Λέκκας σε μια πρώτη ενημέρωση είναι ότι κάποια περιοχή στην οποία το ρήγμα διασχίζει την τοπική κοινότητα υπάρχει πραγματικά κίνδυνος και θα πρέπει να δούμε και να το αξιολογήσουμε και να προχωρήσουμε σε διαδικασίες απαλλοτρίωσης των οικιών αυτών των κατοίκων.
Ως περιφέρεια κάναμε μια σύσκεψη και στη συνέχεια ενημερώσαμε τον κ. Υπουργό Ενέργειας τον κ. Σταθάκη για τα προβλήματα π0υο αντιμετωπίζει η περιοχή, επισκέφθηκε και ο ίδιος την περιοχή, γνωρίζει το πρόβλημα και ελπίζουμε ότι θα υπάρξουν εξελίξεις.
Εγώ από την μεριά μου ως περιφερειακή αρχή αποφασίσαμε να πάνε και οι υπηρεσίες της περιφέρειας να καταγράψουν τα ακίνητα που έχουν πρόβλημα. Πιστεύω ότι και με τις γνωμοδοτήσεις που θα πάρουμε από τον κ. Λέκκα και αργότερα από την εκτίμηση που θα κάνει το ΙΓΜΕ το οποίο πήρε σαφείς οδηγίες από την πολιτική προστασία να έχουμε την εξέλιξη που θα δώσει τη δυνατότητα οι κάτοικοι να ξέρουν με σαφή τρόπο ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ή υπάρχει πρόβλημα και από κει και πέρα εμείς θα κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να στηρίξουμε τους κατοίκους και να μην υπάρχει η ανησυχία που υπάρχει σήμερα.
Ο κ. Λέκκας στην πρώτη του γνωμοδότηση αναφέρει ότι υπάρχει το συγκεκριμένο ρήγμα και υπάρχει πρόβλημα όσον αφορά τις κατοικίες που υπάρχουν σ’ αυτή την έκταση και μάλιστα να μετακινηθούν άμεσα. Αυτή τη στιγμή έχουμε και την εξέλιξη με την πολιτική προστασία. Η εξέλιξη πάνω σ’ αυτό είναι ότι ενημερώθηκε ο Υπουργός. Το θέμα νομίζω ότι είναι καθαρά οικονομικό, το ποιος θα αναλάβει το κόστος της αποζημίωσης των κατοικιών που έχουν το μεγάλο πρόβλημα. Αν θα το αναλάβει το Υπουργείο όπως έκανε στους Αναργύρους ή θα το αναλάβει η ΔΕΗ.
Νομίζω ότι αυτό είναι το θέμα που πρέπει να εξεταστεί το επόμενο διάστημα και αυτό θα καθορίσει τις αρμοδιότητες και την ευθύνη η οποία υπάρχει την οποία εμείς γνωρίζουμε που διαχέεται και που πρέπει να εστιαστεί. Η ΔΕΗ δεν υιοθετεί ότι υπάρχει ευθύνη από μέρους της ούτε το Υπουργείο μπορεί να αξιολογήσει επειδή η απόσταση είναι αρκετά μεγάλη να πει με σαφή τρόπο ότι υπάρχουν ευθύνες της ΔΕΗ. Νομίζω ότι πρέπει να γίνει αντίστοιχη παρέμβαση και να υιοθετηθεί από την σημερινή κυβέρνηση και κατ’ επέκταση από το Υπουργείο οικονομίας ό,τι έγινε με τους Αναργύρους το αντίστοιχο να γίνει και με τα Βαλτόνερα. Αυτή είναι η άποψη μου.
Η μελέτη του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που παραδόθηκε στην περιφέρεια αφορά τις συνθήκες που δημιούργησαν το φαινόμενο αυτό δεν καθορίζει επακριβώς ποιος έχει την ευθύνη, λέει όμως σε γενικές γραμμές ότι όλα αυτά που έγιναν οφείλονται στην υπεράντληση του υδροφόρου ορίζοντα. Εμείς ξέρουμε ότι υπήρξε μία συνεχής άντληση σε μεγάλα βάθη για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Αυτό καταλαβαίνετε ότι έχει μια επίπτωση στον υδροφόρο ορίζοντα.
Οι γεωτρήσεις είναι περιστασιακές για μικρό χρονικό διάστημα. Όσο και να αντλείται ο υδροφόρος ορίζοντας αυτός αναπληρώνεται άμεσα. Η έλλειψη συγκράτησης του νερού σε μεγάλη έκταση είναι μεγάλη και επειδή τόσο το ίδιο το ορυχείο όσο και οι συνθήκες που δημιούργησαν το κοίτασμα του λιγνίτη ήταν από ιζήματα, όλα αυτά έχουν μία σαθρότητα και όχι την πύκνωση που πρέπει να έχει ο υδροφόρος ορίζοντας. Κι αυτό, όταν εξαντλείται ο υδροφόρος ορίζοντας δημιουργεί πρόβλημα στην έκταση αυτή.
Τα επόμενα βήματα μας είναι, εμείς ενημερώσαμε τον υπουργό, η περιφερειακή αρχή θα αποτυπώσει της ζημιές που έχουν υποστεί οι κάτοικοι στην περιοχή και από κει και πέρα θα υποβάλλουμε αντίστοιχο αίτημα στο υπουργείο οικονομικών για να μπορέσουν να αποζημιωθούν οι κάτοικοι των Βαλτονέρων τα σπίτια των οποίων υπέστησαν ζημιές.
Από κει και πέρα να μετεγκατασταθεί ή να απαλλοτριωθεί όλος ο οικισμός, κατά το παράδειγμα των Αναργύρων. Είναι ένα δίκαιο αίτημα των κατοίκων. Να βρούμε έναν τρόπο να αποζημιωθούν οι κάτοικοι και οι ίδιοι να αποφασίσουν που θα μετεγκατασταθούν.
ΚΩΣΤΑΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ, Δήμαρχος Αμυνταίου
Ζώντας την καθημερινή αγωνία των κατοίκων, αντιλαμβάνεται ο καθένας πόσο δύσκολα είναι γι’ αυτούς να κατοικούν πάνω σε ρηγματωμένα σπίτια αλλά και σε οικίες και άλλα κτίσματα τα οποία έχουν υποστεί τεράστιες ζημίες.
Έχει γνωστοποιηθεί σε όλους η έκθεση Λέκκα, ο οποίος προσδιόρισε ένα ρήγμα το οποίο τέμνει όλα τα Βαλτόνερα και έχει καταστρέψει ολοσχερώς πάνω από 10-12 σπίτια και 10-15 παλιά κτίσματα αποθήκες και γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Υπάρχει η δήλωση του για την ανάγκη μετεγκατάστασης τους.
Σχεδόν μετά από ένα χρόνο δυστυχώς δεν έχει γίνει τίποτα. Δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα. Οι κάτοικοι είναι αναστατωμένοι, υπάρχουν από το 2008 εκθέσεις επικίνδυνων οικοδομών στις οποίες είχαν συστήσει στους κατοίκους να το εγκαταλείψουν και να κατεδαφιστούν αυτές οι οικοδομές. Πως όμως αυτές θα κατεδαφιστούν τη στιγμή που δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα για αποζημίωση των κατοίκων.
Είναι γνωστό ότι η ΔΕΗ αποποιείται κάθε ευθύνη παρά την τεράστια ευθύνη που έχει με την υπεράντληση που έχει κάνει και την κατάπτωση του υδροφόρου ορίζοντα. Και είναι γνωστό σε όλους ότι αυτά τα φαινόμενα των ρηγματώσεων θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο η ΔΕΗ θα αντλεί νερά για να κάνει την εκμετάλλευση του ορυχείου.
Αυτή η άρνηση της ΔΕΗ να αποδεχτεί τις ευθύνες της οδήγησε τους κατοίκους να καταθέσουν αγωγές, τα ασφαλιστικά μέτρα σύντομα θα εκδοθούν κι εμείς ζητήσαμε από το υπουργείο εσωτερικών να ενεργοποιήσει ένα μνημόνιο συνεργασίας που είχε με το ΙΓΜΕ. Το ΙΓΜΕ έστειλε στην περιοχή επιστήμονες του οι οποίοι δυστυχώς δεν μας έχουν δώσει την άποψη τους και την έκθεση τους.
Θέλω να επισημάνω ότι εκτός από τα Βαλτόνερα πρόβλημα έχουν και στον Φανό στο οποίο υπάρχουν πολλά ρήγματα και επικίνδυνες οικοδομές.
Επισκεφθήκαμε τον αρμόδιο υπουργό τον κ. Σταθάκη μαζί με τον πρόεδρο της κοινότητας Βαλτονέρων και τον περιφερειάρχη, του εκθέσαμε το πρόβλημα όλης της λεκάνης γιατί εμείς μιλάμε και για το Ροδώνα και για το Πεδινό, για το Φανό, τα Βαλτόνερα, τους Ανάργυρους. Για τους Ανάργυρους η διαδικασία έχει μπει σε μια πορεία.
Είναι αλήθεια ότι οι διαδικασίες δεν είναι τόσο σύντομες όσο θα έπρεπε για να ικανοποιήσουν τους κατοίκους.
Όλα αυτά μας ενισχύει την άποψη ότι θα πρέπει να διεκδικήσουμε δυναμικά το ενδιαφέρον της πολιτείας και πιστεύω ότι αυτή η διεκδίκηση πρέπει να είναι άμεση.
Ο υπουργός δεσμεύτηκε ότι θα απαντήσει. Το πρόβλημα των Βαλτονέρων το γνώριζε είπε όμως ότι θα το μελετήσει και σε αναμονή φυσικά της οριστικής μελέτης που έχει ανατεθεί από την περιφέρεια στον κ. Λέκκα.
Στο διεκδικητικό πλαίσιο ο Δήμος θα πρωταγωνιστήσει γιατί πρέπει και είναι κοντά στους κατοίκους γιατί είναι απόλυτα δίκαια τα αιτήματα τους. Δεν προβάλλουν κανένα αίτημα παράλογο, δεν διεκδικούν κάτι το οποίο να μην έχει λογική. Παίζουνε με τη ζωή και τις περιουσίες τους.
-οι φωτογραφίες και το βίντεο είναι του Κώστα Τρύφωνος
