Ο όρος σκολίωση προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη σκολιός που σημαίνει στραβός ή ελικοειδείς. Σκολίωση ονομάζεται κάθε κλίση της σπονδυλικής στήλης προς τα πλάγια με το κύρτωμα να ξεπερνά τις 10 μοίρες. Στην πραγματικότητα η παραμόρφωση δεν είναι μόνο σε ένα επίπεδο. Ταυτόχρονα υπάρχει και στροφή της σπονδυλικής στήλης αλλά και παραμόρφωση στο οβελιαίο επίπεδο.
Υπάρχουν διάφορα είδη σκολίωσης, αυτή που είναι η πιο συχνή όμως και αφορά την συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων , περίπου το 80%, είναι η ιδιοπαθής σκολίωση. Ο χαρακτηρισμός ιδιοπαθής οφείλεται στην άγνωστη αιτιολογία της πάθησης αν και φαίνεται πως η κληρονομικότητα παίζει κάποιο ρόλο. Παλαιότερες θεωρίες που αφορούσαν τις σχολικές τσάντες ή την κακή στάση του σώματος θεωρούνται αβάσιμες σε κάθε περίπτωση. Ανάλογα με την ηλικία που εμφανίζεται η ιδιοπαθής σκολίωση διακρίνεται σε νεογνική (ως 3 έτη), παιδική (από 4 ως 9 ετών ) και εφηβική (από 10 ως 14 ετών).
Το κύριο σύμπτωμα είναι η παραμόρφωση που μπορεί να παρατηρηθεί στον κορμό η οποία εκδηλώνεται με το διαφορετικό ύψος των ώμων, την προπέτεια του ημιθωρακίου, την ασυμμετρία των πτυχών του δέρματος στην ράχη. Ο πόνος σπάνια αποτελεί σύμπτωμα της σκολίωσης και όταν εμφανίζεται θα πρέπει να διερευνάται από τον ορθοπαιδικό. Σε βαριές μορφές , όταν η γωνίωση είναι πολύ μεγάλη περιορίζεται ο όγκος του θωρακικού κλωβού και η έκπτυξη του με αποτέλεσμα να διαταράσσεται τόσο η καρδιακή όσο και η πνευμονική λειτουργία.
Η διάγνωση τίθεται με βάση την κλινική εικόνα και την ορθοπαιδική εξέταση. Οι ακτινογραφίες ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης καθώς και της λεκάνης είναι απαραίτητες για να υπολογιστεί ο βαθμός κύρτωσης αλλά και να αποκλειστούν άλλα αίτια της σκολίωσης. Η μαγνητική τομογραφία δεν είναι απαραίτητη εκτός των περιπτώσεων που η σκολίωση συνοδεύεται από πόνο, οπότε και απαιτείται και περαιτέρω διερεύνηση. Το οικογενειακό ιστορικό έχει επίσης μεγάλη σημασία μιας και όπως αναφέρθηκε η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο στημ εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου.
Πρέπει να τονιστεί ότι η ηλικία είναι πολύ σημαντική σε ότι αφορά την πρόγνωση. Όταν η πάθηση εμφανίζεται σε μικρότερη ηλικία υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να επιδεινωθεί , ενώ όταν ο σκελετός είναι ώριμος ο βαθμός εξέλιξης είναι μικρότερος. Επίσης σημαντικό ρόλο στην πρόγνωση της νόσου παίζει η έγκαιρη διάγνωση ούτως ώστε να ξεκινήσει νωρίς και η αντιμετώπιση.
Εάν η γωνίωση είναι μεταξύ 10 και 20 μοιρών αρκεί η ακτινολογική παρακολούθηση του ασθενή κάθε τρείς ή έξι μήνες ανάλογα την ηλικία. Αν η γωνίωση είναι μεταξύ 20 και 40 μοιρών απαιτείται η χρήση ειδικών κηδεμόνων. Πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς ότι η χρήση των κηδεμόνων αυτών σε καμία περίπτωση δεν διορθώνει την παραμόρφωση, αλλά βοηθάει στον περιορισμό ή διακοπή της εξέλιξής της. Η χρήση τους πρέπει να είναι συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας, χαρακτηριστικά τονίζεται ότι πρέπει να εφαρμόζεται 23 ώρες το 24ωρο. Το διάστημα που θα εφαρμοστεί εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού, ποτέ όμως η εφαρμογή του δεν διακόπτεται πριν το πέρας της σκελετικής ωρίμανσης. Τέλος, σε γωνιώσεις άνω των 40 μοιρών απαιτείται η χειρουργική αντιμετώπιση σε εξειδικευμένο κέντρο σκολίωσης.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΕΡΖΙΔΗΣ
ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ
