Το τελευταίο διάστημα όλο και πιο συχνά καταγράφονται εμφανίσεις αρκούδας σε διάφορες περιοχές του Δήμου Εορδαίας και όχι μόνο.
Σε πρόσφατο βίντεο που ανάρτησε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ο Πρόεδρος της Τ.Κ. Δροσερού, κ. Στέλιος Καλόγηρος, είδαμε αρκούδα να κινείται μέσα στα πλαίσια του χωριού. Παρόμοιο βίντεο με αρκούδα να κινείται στα πλαίσια του χωριού είχε κυκλοφορήσει και πριν από 20 ημέρες περίπου.
Φυσικά δεν είναι η μόνη περίπτωση. Διαβάζουμε αρκετές αναρτήσεις κατοίκων και παραγωγών για εισβολές αρκούδων σε καλλιέργειες και αυλές σπιτιών, προξενώντας αρκετές ζημιές σε περιουσίες, με αρκετούς εξ αυτών να μην γνωρίζουν που μπορούν να απευθυνθούν για να αναφέρουν την “επίσκεψη” αρκούδας.
Πού απευθυνόμαστε αν θέλουμε να δηλώσουμε εμφάνιση αρκούδας; Τι μέτρα μπορούν να λάβουν παραγωγοί, κτηνοτρόφοι και κάτοικοι για να προφυλαχθούν οι ίδιοι και οι περιουσίες τους; Τι κάνουμε αν βρεθεί ξαφνικά στο δρόμο μας το άγριο ζώο; Ποιοι λόγοι οδηγούν τις αρκούδες σε κατοικημένες περιοχές;
Αναζητήσαμε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα από την περιβαλλοντική οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση, «Καλλιστώ».
Ο κ. Γιώργος Θεοδωρίδης, υπεύθυνος επικοινωνίας της οργάνωσης «Καλλιστώ», αναφέρθηκε στα προβλήματα που δημιουργούνται με τις επισκέψεις αρκούδας σε κατοικημένες περιοχές, στις εισβολές της σε καλλιέργειες, αλλά και στους τρόπους αντιμετώπισης αυτής της αλληλεπίδρασης.
Στο θέμα των παραγωγών και στην προφύλαξη των καλλιεργειών, οι παραγωγοί, αλλά και οι μελισσοκόμοι θα πρέπει αρχικά να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια για την αξιοποίηση των επιδοτήσεων που δίδονται για την εγκατάσταση ηλεκτρικής περίφραξης και παρεμφερών μέσων προστασίας. Αυτές είναι κάποιες πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση των παραπάνω καταστάσεων τόσο για τον παραγωγό όσο και για το ίδιο το άγριο ζώο.
Οι κτηνοτρόφοι από την πλευρά τους θα πρέπει να «επενδύσουν» σε καλά ποιμενικά σκυλιά για να προστατέψουν το κοπάδι τους και την περιουσία τους ευρύτερα.
Οι κάτοικοι, σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρίδη, μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν επιδοτήσεις για ηλεκτρικούς φράκτες, μπορούν όμως να προβούν σε κάποιες πρακτικές κινήσεις που θα μειώσουν τις πιθανότητες επισκέψεων αρκούδας στις αυλές και τα σπίτια τους. Μπορούν, για παράδειγμα, αν έχουν καρποφόρα δέντρα στις αυλές τους ή στα κτήματά τους, να φροντίζουν να συγκομίζουν έγκαιρα τα φρούτα για να μην είναι πόλος έλξης για την αρκούδα. Επίσης είναι σημαντικό, η αποκομιδή των σκουπιδιών να γίνεται τακτικά και να μην μένουν για ώρες στους κάδους υπολείμματα τροφών που προσελκύουν τα άγρια ζώα. Σε αυτό θα πρέπει να συνδράμει ενεργά ο εκάστοτε Δήμος.
Σε περίπτωση που κάποιος πολίτης θελήσει να δηλώσει την εμφάνιση αρκούδας σε αυλή, κτήμα ή χωράφι, θα πρέπει να απευθυνθεί στο Δασαρχείο της περιοχής του. Από το 2014, με την έκδοση Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ), τα Δασαρχεία είναι υπεύθυνα για την αλληλεπίδραση ανθρώπου – αρκούδας, έχοντας συστήσει ανάλογες επιτροπές για την διαχείριση της συνύπαρξης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν απευθυνθούμε στο Δασαρχείο θα πρέπει να έχουμε κάνει συγκεκριμένη καταγραφή, όπως για την ώρα που εμφανίστηκε το άγριο ζώο, σε ποιο σημείο, το μέγεθός του και την συχνότητα της εμφάνισής του.
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Θεοδωρίδη, τα άγρια ζώα – και δη οι αρκούδες – δεν βλέπουν τον άνθρωπο σαν τροφή. Δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα επίθεση άγριου ζώου σε άνθρωπο με σκοπό την τροφή του. Οι αρκούδες φοβούνται τον άνθρωπο και αν τον αντιληφθούν ή τον μυρίσουν, τον αποφεύγουν.
Υπάρχει, όμως, η περίπτωση να είναι κόντρα ο άνεμος και να μην γίνει αντιληπτή η παρουσία του ανθρώπου και να βρεθεί αντιμέτωπος μαζί της. Σε μία τέτοια κατάσταση το σημαντικότερο είναι να παραμείνουμε ψύχραιμοι. Κάνουμε μικρά βήματα προς τα πίσω δίνοντας χώρο στο άγριο ζώο και δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν κινούμαστε απειλητικά προς το μέρος του. Σε καμία περίπτωση δεν φωνάζουμε, δεν κάνουμε έντονες κινήσεις και φυσικά δεν τρεπόμαστε σε φυγή. Σαφώς είναι εύκολο να το λέμε ή να το γράφουμε και η εφαρμογή του σε πραγματικές συνθήκες να είναι δύσκολη, σίγουρα όμως μπορεί να αποβεί σωτήρια. Όπως και να έχει, όσοι κινούνται στην ύπαιθρο είτε ως περιπατητές – δρομείς – ποδηλάτες είτε ως παραγωγοί – μελισσοκόμοι – κτηνοτρόφοι καλό είναι να κάνουν αντιληπτή την παρουσία τους (με έντονο βηματισμό, έντονες ομιλίες μεταξύ τους και γενικότερα με πρόκληση θορύβου).
Η εμφάνιση αρκούδας σε κατοικημένες περιοχές, όπως μας ανέφερε ο υπεύθυνος επικοινωνίας της «Καλλιστώ» κ. Θεοδωρίδης, έχει να κάνει κυρίως με την οριοθέτηση των περιοχών τους και στον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Η κάθε αρκούδα οριοθετεί την περιοχή που τρέφεται και δεν επιτρέπει την ύπαρξη άλλης, ωθώντας τη να μετακινηθεί σε άλλα μέρη. Επιπρόσθετα, οι κατοικημένες περιοχές και οι καλλιέργειες παρέχουν εύκολη τροφή γι’ αυτές.
Μαρία Κοτζακόλιου