Ποντιακή ονομάζεται η νεοελληνική διάλεκτος που μιλιόταν στις περιοχές του Ευξείνου Πόντου από τους ελληνόφωνους κατοίκους. Η περιοχή αυτή περιελάμβανε περίπου 800 οικισμούς, εκτεινόταν σε μια ζώνη 400 χιλιομέτρων, από την Ινέπολη στα δυτικά μέχρι την Κολχίδα στα ανατολικά, και δεν ήταν αμιγώς ελληνόφωνη, αλλά εκεί ήταν εγκατεστημένοι και τουρκικοί πληθυσμοί. Επίσης, η διάλεκτος αυτή χρησιμοποιούνταν σε μερικά χωριά της μικρασιατικής ενδοχώρας σε βάθος 100 περίπου χιλιομέτρων από την ακτή (Τομπαΐδης 1996). Μαζί, λοιπόν, με την καππαδοκική, την ελληνοκριμαϊκή (ταυρορουμέικη) και τη διάλεκτο ων Φαρασών εντάσσεται στο σύνολο των ανατολικών ελληνικών διαλέκτων.
Φαίνεται ότι υπήρχε έντονη διαλεκτική διαφοροποίηση μεταξύ των επιμέρους περιοχών του Πόντου. Συγκεκριμένα, ο Τριανταφυλλίδης ([1938] 1981, 288) διακρίνει τρεις μεγάλες διαλεκτικές ομάδες: (α) τα οινουντιακά (με έντονες επιδράσεις από την κοινή νεοελληνική) (β) τα τραπεζουντιακά και (γ) τα χαλδιώτικα (με μεγαλύτερες επιδράσεις από την τουρκική). Ο Παπαδόπουλος (1953) κατατάσσει τα επιμέρους ποντιακά ιδιώματα σε 6 κύριες ομάδες: α) ιδίωμα Τραπεζούντας, Ματσούκας, Σάντας και Χαλδίας (το πολυπληθέστερο) β) Όφη και Σουρμαίνων γ) Κερασούντας και Τρίπολης δ) Οινόης ε) Αμισού και στ) Ινέπολης. Τα κριτήριά του όμως, επισημαίνει ο Drettas (1999), δεν είναι τόσο γλωσσολογικά όσο γεωγραφικά.
Η Ποντιακή διάλεκτος, διδάσκεται εδώ και δύο χρόνια περίπου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, όπως αποφάσισε η γενική συνέλευση καθηγητών του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών.
Όμως ποια είναι η γραμματοσειρά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να γράψουμε Ποντιακά;
Είναι η Calibri Pontian 2. Μια ολοκληρωμένη γραμματοσειρά που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία κειμένων με λατινικούς και ελληνικούς χαρακτήρες αλλά και ειδικούς ποντιακούς. Η γραμματοσειρά αναγνωρίζεται από τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου: Microsoft Word, OpenOffice και LibreOffice.
Από εδώ μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο για την Ποντιακή διάλεκτο.
