Πιλοτικό ενεργειακά θετικό κτίριο στη Λευκόβρυση – Η περίπτωση του αγροτικού και κτηνοτροφικού κέντρου ως βιωματικό εργαστήρι στη Δυτική Μακεδονία

Ένα πρωτοποριακό Δημόσιο και Πιλοτικό έργο πανελλήνιας εμβέλειας και αντίστοιχο κάποιων επιλεγμένων Ευρωπαϊκών πρόκειται να υλοποιηθεί στην Π.Ε. Κοζάνης και συγκεκριμένα στο πρώην Κτηνιατρείο της Λευκόβρυσης σηματοδοτώντας την αφετηρία της πράσινης τεχνολογίας.

Ένα έργο με την προσωπική σφραγίδα του Περιφερειάρχη Γιώργου Κασαπίδη που από την ανάληψη ήδη των καθηκόντων του έδειξε τον προσανατολισμό του νέου Αναπτυξιακού σχεδιασμού και υλοποίησης μεγάλων έργων.

Για την υλοποίηση του έργου προϋπολογισμού 2.300.000,00 € χρειάστηκε η ένταξη σε δύο διαφορετικά χρηματοδοτικά σχήματα:

• Στο ΕΣΠΑ 2014-2020 ποσό 1.443.000,00€ (με Φ.Π.Α.) και
• Στο ΕΑΠ 2012-2016 ποσό 867.000,00€ (με Φ.Π.Α.)

Η εισήγηση του εντυπωσιακού αυτού έργου έγινε στην Οικονομική Επιτροπή της 10^ης Απριλίου, από τον Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Κοζάνης Γρηγόρη Τσιούμαρη.

Το προτεινόμενο έργο αποτελεί την πιλοτική εφαρμογή του ενεργειακά θετικού κτιρίου σε αυτό του πρώην Κτηνιατρικού Εργαστηρίου Κοζάνης το οποίο δεν λειτουργεί τα τελευταία 5 χρόνια και έχει πλέον παραχωρηθεί μετά από ενέργειες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας από το ΥΠ.Α.Α.Τ. για χρήση του ώστε να αξιοποιηθεί και να επαναλειτουργήσει με διευρυμένο ρόλο ως Αγροτικό και Κτηνιατρικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.

Το όραμα της Περιφέρειας είναι η προαναφερθείσα μετεξέλιξη του Κέντρου σε Βιωματικό Εργαστήριο,  τόσο μέσω της πιλοτικής ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου όσο και μέσω συνεργαζόμενων δομών που θα στεγαστούν και θα λειτουργούν στο κτίριο. Οι δομές αποτελούνται από ένα σύγχρονο Αγροτικό και Κτηνιατρικό εργαστήριο το οποίο θα λειτουργήσει σε συνεργασία με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό Δήμητρα (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ) ως ένα Κέντρο Αριστείας στον αγροτικό και κτηνιατρικό χώρο, την Αγροδιατροφική Σύμπραξη Δυτικής Μακεδονίας και το Δημοτικό Κτηνιατρείο Κοζάνης. Επιπλέον, η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου, η χρήση καινοτόμων συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας και η σύμπραξη φορέων της τριπλής έλικας της οικονομίας – Δημόσιοι, Ερευνητικοί και Επιχειρηματικοί φορείς – θα ενισχύσουν την συνύπαρξη και την συνεργασία μεταξύ τους, ενώ παράλληλα θα ενισχυθεί ο εκπαιδευτικός και κοινωνικός χαρακτήρας που θα έχει το Κέντρο μέσω της μετεξέλιξής του σε Βιωματικό Εργαστήριο.

Ο εκπαιδευτικός και κοινωνικός χαρακτήρας του Κέντρου θα στοχεύσει σε φορείς και ινστιτούτα από όλη την χώρα λόγω του πιλοτικού, πρωτοποριακού και εξαιρετικά καινοτόμου χαρακτήρα που θα έχει όπως είναι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Ερευνητικό Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ.λπ. Επιπλέον θα αποτελέσει εκπαιδευτικό πόλο για τη Δευτεροβάθμια και την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση τόσο της Δυτικής Μακεδονίας όσο και των γειτονικών περιφερειών.

Για τον λόγο αυτό, οι συνεργαζόμενοι φορείς θα συνδιαμορφώσουν κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα για την κατάρτιση, διαρκή επιμόρφωση και μεταφορά της παραγόμενης γνώσης και εμπειρίας τόσο σε γεωργούς, κτηνοτρόφους, αλιείς, μελισσοκόμους και υλοτόμους της Δυτικής Μακεδονίας όσο και σε ένα ευρύτερο κοινό. Συνδυαστικά κατά την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα στις νέες ενεργειακές τεχνολογίες που εφαρμόζονται πιλοτικά στο κτίριο.

Ιδιαίτερη έμφαση λόγω και της μετάβασης της ΠΔΜ στην μετα-λιγνιτική εποχή, θα δοθεί σε ανέργους και σε εν δυνάμει ανέργους που σχετίζονται με την λιγνιτική παραγωγή, με την προοπτική το Κέντρο να απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη που επιθυμεί να αναπτύξει δεξιότητες/ικανότητες που θα συμβάλλουν στην απόκτηση εφοδίων ως προς την αναζήτηση εργασίας. Στο κτίριο θα διαμορφωθεί κατάλληλα μία αίθουσα για εκπαιδευτικές δράσεις σε παραγωγούς και μεταποιητές αγροτικών προϊόντων ώστε να μεταφερθεί σε αυτούς η τεχνογνωσία και η επιστημονική γνώση που απαιτείται για την παραγωγή και προώθηση ανταγωνιστικών προϊόντων σε υφιστάμενες και νέες αγορές. Με τον τρόπο αυτό η ΠΔΜ επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό της αξιοποιώντας τόσο την επιστημονική γνώση όσο και αποτελέσματα ερευνητικών έργων που υλοποιούνται στην περιοχή. Παράλληλα, κατά την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου στο χώρο θα υλοποιούνται εξειδικευμένα σεμινάρια επιστημόνων του κλάδου της Αγροδιατροφής ώστε να εμπλουτίζουν και να εξειδικεύουν τις γνώσεις τους.

Επιπλέον, η αίθουσα θα διατίθεται σε φορείς/συλλόγους για δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Στον αύλειο χώρο του κτιρίου θα πραγματοποιούνται στοχευμένες εκδηλώσεις, workshop, επιδείξεις κ.λπ.. Θα δημιουργηθεί επίσης ειδικός χώρος ως εκθετήριο και ως χώρος υποδοχής επιχειρηματιών από άλλες περιοχές με σκοπό τη συνεχή δικτύωση και αύξηση της εξωστρέφειας. Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, τα πιλοτικά και καινοτόμα συστήματα που θα εγκατασταθούν στο κτίριο θα είναι επιδεικτικά με κύριο σκοπό την εξοικείωση των αγροτών (αλλά και όλων των πολιτών, μαθητών και φοιτητών) με τις νέες τεχνολογίες ώστε να υποστηριχθεί με τρόπο συστηματικό η έξυπνη γεωργία.

Οι πιλοτικές και καινοτόμες παρεμβάσεις που θα πραγματοποιηθούν στο κτίριο είναι:

• εγκατάσταση θερμομόνωσης στο κέλυφος και στην οροφή του κτιρίου,
• αντικατάσταση των κουφωμάτων σε συνδυασμό με κινούμενα συστήματα σκίασης,
• αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης του κτιρίου με αντικατάσταση του δισωλήνιου συστήματος του κτιρίου με νέο διαστασιολογημένο σύμφωνα με τις νέες μειωμένες απώλειες,
• αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης – ψύξης μέσω της αντικατάστασης των τερματικών μονάδων με FCU οροφής,
• αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης του κτιρίου με εγκατάσταση αντλιών θερμότητας,
• αντικατάσταση του συνόλου των φωτιστικών σωμάτων του κτιρίου με φωτιστικά led
• εγκατάσταση κεντρικού ολοκληρωμένου συστήματος μέτρησης και καταγραφής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας και αυτοματισμών εξοικονόμησης ενέργειας.

Συνδυαστικά με τις κτιριακές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, θα προστεθεί φωτοβολταϊκό πάρκο και σύστημα αποθήκευσης ενέργειας με υδρογόνο και μπαταρία ώστε το σύστημα (κτίριο) να γίνει πρακτικά αυτόνομο.

Το φωτοβολταϊκό πάρκο θα είναι 30kW και θα τοποθετηθεί στο υφιστάμενο στεγασμένο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. Η ανανεώσιμη ενέργεια από το φωτοβολταϊκό πάρκο θα χρησιμοποιείται απευθείας για τις ανάγκες του κτιρίου και η περίσσειά της θα αποθηκεύεται τόσο στους συσσωρευτές του συστήματος (100kWh) όσο και στο σύστημα υδρογόνου (1MWh).

Οι αντλίες θερμότητας που θα εγκατασταθούν είναι μία αερόψυκτη Α/Θ 50 KW η οποία θα έχει την δυνατότητα να προσλαμβάνει θερμότητα από το εσωτερικό της στέγης (μη θερμαινόμενος χώρος που θα λειτουργεί ως παθητικό σύστημα θέρμανσης του αέρα) και μία υδρόψυκτη Α/Θ 50KW. Η υδρόψυκτη Α/Θ θα λειτουργεί συνδυαστικά μέσω αβαθούς γεωθερμίας έκτασης 600τ.μ. και μέσω ηλιοθερμικού συστήματος 20τ.μ..

Με την εγκατάσταση συστήματος θέρμανσης – ψύξης με έλεγχο θερμοκρασίας ανά χώρο και ανά ζώνη, θα επιτευχθεί μείωση της θερμικής και ψυκτικής ισχύος που θα πρέπει να αποδίδει το σύστημα θέρμανσης – ψύξης του κτιρίου.

Με την εγκατάσταση του συστήματος παρακολούθησης της κατανάλωσης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας, θα μπορούν εύκολα να εξαχθούν συμπεράσματα για τη λειτουργία του κτιρίου και για την περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας.

Το σύστημα υδρογόνου θα αποτελείται από σύστημα ηλεκτρόλυσης και από σύστημα κυψελών καυσίμου.

Η περίσσια του υδρογόνου θα τροφοδοτεί, μέσω ενός Σταθμού Ανεφοδιασμού Υδρογόνου, ένα τουλάχιστον αυτοκίνητο υδρογόνου ενώ στην όλη πιλοτική εγκατάσταση θα εγκατασταθεί και ένας φορτιστής για ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Τα οχήματα που θα προμηθεύονται την περίσσια ηλεκτρική ενέργεια ή το υδρογόνο που θα παράγεται θα είναι αποκλειστικά οχήματα των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού.

Η λειτουργία του πιλοτικού συστήματος θα ελέγχεται από έναν έξυπνο controller για βελτιστοποίηση όλων των χρήσεων.

Οι καινοτομίες που παρουσιάζονται στη μελέτη είναι:

• Χρήση αερόψυκτης Α/Θ η οποία θα έχει την δυνατότητα να προσλαμβάνει θερμότητα από το εσωτερικό της Μ.Θ.Χ. στέγης.
• Χρήση υδρόψυκτης Α/Θ που θα λειτουργεί είτε μέσω αβαθούς γεωθερμίας είτε μέσω ηλιοθερμικού συστήματος.
• Χρήση της ενέργειας των Φ/Β για δημιουργία αυτονομίας για ολόκληρο το κτήριο.
• Χρήση του υδρογόνου για αποθήκευση της πλεονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας.
• Χρήση της περίσσειας υδρογόνου σε αυτοκίνητο υδρογόνου.

Το συνολικό κόστος του έργου καθώς και οι πηγές χρηματοδότησής της κάθε δράσης αναλύεται στον ακόλουθο πίνακα: