Οι αντιπαραγωγικές συνεδριάσεις αυτοδιοικητικών οργάνων που ξεχειλώνουν, τις πιο κρίσιμες στιγμές μας – Γράφει ο Αντώνης Κ. Πουγαρίδης

Έχουμε γράψει πολλές φορές για την ποιότητα των συνεδριάσεων των αυτοδιοικητικών οργάνων. Δεν συγκινείται κανένας, δεν μπορούμε όμως να αφήσουμε ασχολίαστη τη δημόσια συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας της 26ης Νοεμβρίου 2020, με τη συζήτηση για το «masterplan» του ΣΔΑΜ να είναι ένα εκ των δύο θεμάτων ημερήσιας διάταξης. Όλοι όσοι συμμετείχαν ή παρακολούθησαν, άλλοι δημόσια και άλλοι ιδιωτικά, είναι απόλυτα δυσαρεστημένοι για το αποτύπωμα της πολύωρης και αντιπαραγωγικής διαδικασίας. Ήταν άπαντες συντονισμένοι, καθώς είχε δημιουργηθεί τεχνητά, πολύ μεγάλη ανάγκη για αυτή τη συνεδρίαση. Κυρίως λόγω της δυνατότητας που παρέχεται σε μέλη και θεατές, να εκτονωθούν αντιδρώντας στα κυβερνητικά σχέδια. Αυτός είναι και ο λόγος που καλλιεργήθηκαν τόσο μεγάλες προσδοκίες, ειδικά σε ένα θέμα τόσο σοβαρό, που κανένας ποτέ δεν λειτούργησε προσθέτοντας δημιουργικά, αλλά όλοι προσπαθούσαν να το κρύψουν κάτω από το χαλί.

Νομίζω πως παλιότερα δεν ήταν έτσι τα πράγματα, παλιότερα διαφυλάσσονταν το κύρος των διαδικασιών. Εδώ και δέκα χρόνια, έχει διαμορφωθεί μια πολύ στρεβλή εικόνα για τη φύση και τη λειτουργία των συνεδριάσεων των οργάνων. Πολύωρες συζητήσεις, ενημερώσεις απροετοίμαστων συμβούλων, διαξιφισμοί, παρεμβάσεις, εξωθεσμικές τοποθετήσεις, λαϊκά δικαστήρια, υβρεολόγιο, εκτόνωση των πολιτικών παραγόντων, και μεγάλες δόσεις λαϊκισμού, απομακρύνουν τους πολίτες από την ουσία και την εξουσία, και αποθαρρύνουν κάθε προσπάθεια να γίνει παραγωγικός δημόσιος διαλόγος. Τα παραπάνω τα έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, όπως στην περίοδο της «Μικρής ΔΕΗ», της «Αποεπένδυσης», της αδειοδότησης της ΜΕΑ της ΔΙΑΔΥΜΑ και αλλού. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, χτίστηκαν πολιτικές καριέρες στα αυτοδιοικητικά έδρανα.

Δεν ξέρω τι περίμεναν οι μεν, και τι οι δε από τη προχθεσινή συνεδρίαση για το masterplan. Είναι πολλοί που περίμεναν να ληφθεί απόφαση, υπέρ ή εναντίον του σχεδίου. Προφανώς δεν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο, για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, λόγω του ότι στην ημερήσια διάταξη, προβλέπετο ότι θα γίνει «Ενημέρωση – Συζήτηση επί του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης» συνεπώς δεν μπορεί να γίνει ψηφοφορία μιας ενημέρωσης-συζήτησης. Έπειτα, η συγκατάθεση ενός Περιφερειακού Συμβουλίου, δεν προβλέπεται πως είναι προαπαιτούμενο για να εγκριθεί ένα τέτοιο κείμενο από την Κυβέρνηση. Απόδειξη αποτελεί το ότι, αν και το Π.Σ. Πελοποννήσου καταψήφισε το masterplan, το masterplan θα εφαρμοστεί και στην Πελοπόννησο.

Παρ” όλα αυτά είναι θεμιτό, να γίνονται συνεδριάσεις και να λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις για μείζονα ζητήματα. Στις διαδικασίες αυτές για να μπορεί να βγει άκρη, η καλή πρακτική είναι να τοποθετούνται οι σύμβουλοι, και πριν την ψηφοφορία να γίνεται μικρής έκτασης συζήτηση με σκοπό να επιτευχθεί κατά το δυνατόν σύγκληση απόψεων. Στην προχθεσινή βέβαια συνεδρίαση, υπήρχε μια αχανής συζήτηση χωρίς κατάλογο ομιλητών, χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Ήταν μια τηλεδιάσκεψη με κεντρικό πρόσωπο τον Μουσουρούλη, ο οποίος κακώς αμυνόταν σαν απολογούμενος, στην οποία γινόταν άτακτη συζήτηση, και στην οποία οι περισσότεροι από αυτούς που έλαβαν μέρος δεν έδειξαν τον απαιτούμενο σεβασμό στη διαδικασία. Άλλος έπρεπε να φύγει, άλλος ήθελε να κάνει αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, άλλος μιλούσε για τη ΔΕΗ, άλλος για αναπτυξιακά ζητήματα που δεν περιέχονταν στο masterplan, και όλοι μαζί μιλούσαν για ότι δεν έχει γίνει εδώ και 20 χρόνια στην περιοχή και πρέπει να γίνει σε έξι μήνες. Όλα αυτά βέβαια μπορεί να έχουν ενδιαφέρον, αλλά δεν έχουν θέση σε καμία θεσμική διαδικασία με συγκεκριμένη ημερήσια διάταξη και συγκεκριμένη λίστα συμμετεχόντων. Θα μπορούσαν να είναι στην ατζέντα μιας ενημερωτικής παρουσίασης, ενός συνεδρίου, ή ενός διαδικτυακού φόρουμ. Σίγουρα όχι εντός των πλαισίων της συνεδρίασης του κορυφαίου αυτοδιοικητικού οργάνου.

Όπως ειπώθηκε και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, σε πολλά σημεία της θύμιζε διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου. Οι Βουλευτές της ΔΜ προσκλήθηκαν και έλαβαν μέρος, χωρίς να έχουν διακριτό ρόλο στην αυτοδιοικητική διαδικασία. Όσοι τοποθετήθηκαν, προφανώς δεν εκπροσωπούσαν τους πολίτες, αλλά το κόμμα τους, και εκφραζόταν υπέρ ή εναντίον της κυβέρνησης. Αλήθεια, αν οι Βουλευτές ήθελαν να συζητήσουν με τον Μουσουρούλη, γιατί δεν ξεκινούσαν διαδικασίες σε κοινοβουλευτικό επίπεδο ώστε να μιλήσουν με την Επιτροπή του ΣΔΑΜ; Γιατί εκμεταλλεύτηκαν τη συνεδρίαση, ώστε να εκφράσουν την ευαρέσκεια ή τη δυσαρέσκεια τους, στο πρόσωπο και τη δουλειά που έχει κάνει ο Χ Μουσουρούλης;

Η διαβούλευση όπως αποδείχτηκε είχε τελειώσει. Ο συντονιστής – προς τιμήν του – δεσμεύτηκε να βάλει στη διαβούλευση τις απόψεις των περιφερειακών συμβουλίων, ανεξάρτητα από την ετοιμότητα τους. Αλλά επειδή πολύ κουβέντα έγινε για να «προλάβει» να συμμετέχει η Περιφέρεια στη διαβούλευση, θα περιμένουμε με αγωνία την επόμενη συνεδρίαση, για να δούμε ποια είναι αυτή η τόσο σημαντική και αναγκαία συμμετοχή της Περιφέρειας στη διαβούλευση. Θα περιμένουμε να δούμε, αν μπορέσει το Σώμα του Περιφερειακού Συμβουλίου, να βγάλει ένα τεχνικό κείμενο, που θα διαφωνεί τεκμηριωμένα με επιμέρους ζητήματα του masterplan, και θα έχει αντιπροτάσεις. Βέβαια η συνήθης τακτική, είναι να μιλάμε με πολιτικούς όρους καταλήγοντας να απαντάμε μονολεκτικά ώστε να είμαστε αρεστοί στο λαό. Όμως είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορείς να διαβουλεύεσαι για ένα τεχνικό κείμενο με πολιτικούς όρους. Κάναμε αυτό το λάθος στην εποχή των πρώτων μνημονίων, ας μην το ξανακάνουμε.

Κακώς είχε καλλιεργηθεί η προσδοκία ότι θα γίνει σοβαρή συζήτηση, έπρεπε να είμαστε όλοι υποψιασμένοι. Σε όλες τις κρίσιμες στιγμές, το να πετάς τη μπάλα στην εξέδρα είναι και το πιο αναμενόμενο, και φυσικά το πιο αποδοτικό. Όπως κάθε άλλη φορά έτσι και τώρα, δεν ζύγισαν καλά τη διαδικασία, δεν ήξεραν για ποιο λόγο χρησιμοποιούν το εργαλείο της δημόσιας συνεδρίασης, και σίγουρα δεν είχαν όλοι την ίδια στόχευση. Αλλά ακόμα και αν υπήρχε σύμπνοια, ακόμα και αν ήταν ιδανικές οι συνθήκες για τη διαβούλευση, υπήρχε η επιχειρησιακή ωριμότητα να πει το Σώμα ΟΧΙ (η και ΝΑΙ) στο masterplan και να το καταρρίψει με αντιπρόταση; Τελικά δηλαδή, είμαστε έτοιμοι έστω και στο «και πέντε» να συζητήσουμε για τη λύση του προβλήματος; Απ” ότι φαίνεται όχι, και αυτό είναι το μείζον θέμα, και όχι όλα τα άλλα που συζητήθηκαν στη συνεδρίαση. Τα όσα ακούστηκαν άλλωστε, είναι γνωστά, και αν δεν είναι γνωστά θα έπρεπε να είναι προαπαιτούμενο να είναι γνωστά. Τελικά, φτάνει κανείς στο σημείο να αναρωτηθεί, είχε κάποιο νόημα όλη αυτή η διαδικασία που έγινε, έτσι όπως εξελίχθηκε;

Ήταν μια διαδικασία που προβλημάτισε πολλούς. Εκ των υστέρων σκέφτεσαι πως θα μπορούσε να γίνει καλύτερα. Θα ήταν πιο ώριμο, οι επικεφαλής των παρατάξεων πριν έρθουν στη συνεδρίαση, να ζυμώσουν την άποψη του περιφερειακού συμβουλίου, και ακολούθως να την αποτυπώσουν στο χαρτί, ούτως ώστε να έρθει προς ψήφιση. Θα ήταν επίσης πιο ώριμο, όποιος ήθελε ενημέρωση επί του ΣΔΑΜ, να τη ζητήσει από τον Μουσουρούλη πριν φτάσουμε στο «και πέντε», όπως ορθά έπραξε η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτη Πέρκα που τον επισκέφθηκε στο γραφείο του και συζήτησαν επί μακρόν. Όταν στις 26 Νοεμβρίου ζητάς ενημέρωση για μια διαβούλευση που ξεκίνησε στις 2 Οκτωβρίου και έληξε στις 10 Νοεμβρίου, δεν ξέρω πιο σοβαρά μπορεί να σε πάρει μια κυβέρνηση. Ακόμα κι αν εξασφάλισες «άτυπη» παράταση, δεν πας πουθενά.

Για την ιστορία, δεν νομίζω πως έχει ευθύνη το προεδρείο του Π.Σ., το οποίο ηρωικά προσπάθησε να κρατήσει τη διαδικασία. Η ποιότητα στις πολιτικές διαδικασίες, είναι αποκλειστικά ζήτημα κουλτούρας.