Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Όπως είναι γνωστό, η Πτολεμαΐδα αλλά και ευρύτερα ο κάμπος της Εορδαίας υπήρξε ένας από τους βασικούς προορισμούς των προσφύγων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Θράκης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την επακόλουθη υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Όλες αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες κυρίως μετά τη δεκαετία του 1970 άρχισαν να οργανώνονται σε Συλλόγους.
Ο Σύλλογος Μικρασιατών Πτολεμαΐδας με την επωνυμία «Η Μικρά Αcία» ιδρύθηκε το 1981 από πρόσφυγες πρώτηςκαι δεύτερης γενιάς. Η πρώτη έδρα του Συλλόγου βρισκόταν στην πλατεία του Χατζηευστρατίου, κοντά στο ναό του αγίου Ιωάννη. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και τα μέλη του Συλλόγου αυξάνονταν γεωμετρικά σε αριθμό, κρίθηκε σκόπιμο ο Σύλλογος να αλλάξει έδρα και να μεταφερθεί σε ιδιόκτητο χώρο. Αυτός ο χώρος εντοπίστηκε στη νοτιοδυτική πλευρά της πόλης, απέναντι περίπου από το Πνευματικό Κέντρο επί της οδού Γράμμου. Η επιλογή του τόπου δεν ήταν τυχαία μιας και μέχρι τις μέρες μας η συντριπτική πλειοψηφία των μικρασιατικής καταγωγής κατοίκων της πόλης κατοικεί στη άνω Πτολεμαΐδα.
Τα πρώτα θεμέλια του κτιρίου που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ποσειδώνας Νάκης τοποθετήθηκαν το 1996 επί προεδρίας Λημνιού Ευστράτιου. Το 2006 τελέστηκαν τα εγκαίνια και ένα χρόνο μετά το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά κάτω από αδιευκρίνηστες συνθήκες. Οι ζημιές ήταν τεράστιες: πέρα από το ίδιο το κτίριο στη μανία της πύρινης φλόγας παραδόθηκε η βιβλιοθήκη καθώς και η ιματιοθήκη του Συλλόγου. Με γρήγορες κινήσεις και έχοντας συμπαράσταση χορηγών ο Σύλλογος έχτισε και πάλι την κτιριακή του κοιτίδα και τα δεύτερα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 22 Αυγούστου του 2008.
Το κτίριο που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης είναι αυτό το οποίο κατασκευάστηκε μετά την πυρκαγιά του 2007 και αναμφίβολα είναι από αισθητικής πλευράς ένα από τα ομορφότερα κτίρια της πόλης. Ανήκει στον ρυθμό του νεοκλασικιμού. Αποτελείται από έναν υπερυψωμένο όροφο στην είσοδο του οποίου οδηγεί κλίμακα πέντε σκαλοπατιών. Στην πρόσοψη κυριαρχούν τέσσερις αρχαιοπρεπείς κολώνες με κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού τα οποία συγκρατούν το κεντρικό αέτωμα. Σε τούτο το αέτωμα υπάρχουν αναπαραστάσεις με αρχαία θέματα τα οποία περιλαμβάνουν πολεμιστές με ασπίδες και δόρατα, πολεμικά άλογα κτλ. Από κάτω έχουν χαραχθεί με αρχαιοελληνική γραμματοσειρά τα λόγια:
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
Δυο αετώματα βροσκονται επίσης στις δυο άκρες της πρόσοψη του κτιρίου. Αναπαριστούν και αυτά σκηνές από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Μπροστά από το κτίριο βρίσκονται τοποθετημένες οι προτομές του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου και του Φίλιππου Καβουδίνη (στις οποίες αναφέρθηκα στο παρελθόν σε δυο ξεχωριστά άρθρα αντιστοίχως). Στον προαύλιο χώρο του κτιρίου βρίσκεται επίσης περίτεχνο σιντριβάνι εξαιρετικής ομορφιά για το οποίο θα γράψω στο προσεχές μέλλον.
