Το E-PTOLEMEOS.GR παρουσιάζει μια νέα σειρά ηχητικών ντοκιμαντέρ, και σας προσκαλεί να τα εξερευνήσετε. Έρευνες και συνεντεύξεις με πρόσωπα της διπλανής πόρτας που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν. Αναζητήστε τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR κάθε πρωί του Σαββάτου.
Χορηγός της σειράς είναι η Wattcrop, εταιρεία του Macquarie Green Investment Group. Η Wattcrop προσηλωμένη στις αρχές της αειφορίας, στοχεύει στην βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, και επενδύει σε έργα πράσινης ενέργειας.
Η τροφή σου είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου η τροφή σου. Η ρήση του Ιπποκράτη, αποτέλεσε όραμα ζωής για τον Ιατρό Παθολόγο Στέργιο Τζιμίκα, ο οποίος το 2005 δημιούργησε στην Αναρράχη Εορδαίας μια μοναδική εταιρεία ειδικεύεται στην μεταποίηση αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, καθώς και προϊόντων που βασίζονται σε αυτά αλλά και στην σωματική υγεία και ευεξία.
Η ιστορία του περιγράφεται στο 23ο Podcast του e-ptolemeos.gr με τον Αντώνη Πουγαρίδη.
Το όραμα του «Διοσκουρίδη» Στέργιου Τζιμίκα, με την πολύτιμη βοήθεια της φαρμακοποιού συζύγου του, έγινε πράξη και μέσω της εταιρείας αξιοποιείται η φαρμακογνωσία των αρωματικών φυτών για την δημιουργία προϊόντων τα οποία ως τελικό στόχο θα έχουν την βελτίωση της ποιότητας της υγείας και της ζωής των ανθρώπων!
Ο Στέργιος Τζιμίκας δημιούργησε μια σημαντική, για τα ελληνικά δεδομένα, μονάδα επεξεργασίας φαρμακευτικών φυτών, ενώ ο ίδιος τα μελετάει 40 χρόνια τώρα, βασιζόμενος στην αρχαιότητα, όπου οι φαρμακευτικές ιδιότητες των φυτών αξιοποιούνταν στο έπακρο. Άλλωστε και το όνομα της μονάδας, προέρχεται από τον Ιατρό, Φαρμακοποιό και Βοτανολόγο Διοσκουρίδη, ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα μ.Χ. και αποτελεί σήμερα πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους φαρμακοποιούς.
Τα φυτά και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες
«Από τη στιγμή που αρρώσταινε ο άνθρωπος έβρισκε το φάρμακό του μέσα στο φυτικό βασίλειο. Στον τόπο που ζούμε, 2.500 χρόνια πριν ζούσαν σοφοί άνθρωποι, ο Ιπποκράτης, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης, που βρήκαν τις δράσεις των φυτών για διάφορες παθήσεις.
Αυτό το πήρε ο δυτικός πολιτισμός και μέχρι πριν από έναν αιώνα όλος ο πλανήτης στηριζόταν για τις θεραπείες παθήσεων, στις ουσίες των φυτών.
Σήμερα συνεχίζεται στην Κίνα, στις Αραβικές χώρες, τη Γερμανία, την Αμερική και σιγά – σιγά ο κόσμος αρχίζει να στρέφεται σε ουσίες που παράγει η ίδια η φύση για να λύσει τα προβλήματα της ιατρικής. Σαν γιατρός εγώ, με τη γυναίκα μου να είναι φαρμακοποιός, παντρέψαμε τις γνώσεις μας και επενδύσαμε τον ιδρώτα μας στον τόπο μας».
Η μελέτη των φυτών άρχισε για τον ίδιο, κάπως ερασιτεχνικά, από όταν τελείωσε την Ιατρική Σχολή, σχεδόν 40 χρόνια πριν, αλλά τα τελευταία 18 χρόνια αποφάσισε να κάνει τη μονάδα στην οποία και έκανε αποστάξεις αρωματικών φυτών, μελετώντας παράλληλα τη θεραπευτική δράση τους στον άνθρωπο.
«Σήμερα η διεθνής βιβλιογραφία στην φαρμακολογία, την ιατρική και την συμπληρωματική ιατρική έχει χιλιάδες μελέτες όπου τα φυτά θα βοηθούσαν πολύ ώστε να απαλύνουν συμπτώματα παθήσεων ή και να προλάβουν παθήσεις.
Σε εκείνο στέκομαι, είμαι γιατρός και σέβομαι την κλασική ιατρική, αλλά όταν μπορούμε να αποφύγουμε τα φάρμακα έχουμε σήμερα όπλα ώστε να μην αφήσουμε κατάλληλα στον οργανισμό μας από χημεία», τονίζει με έμφαση και συμπληρώνει:
«Τα τελευταία 80 χρόνια η ανθρωπότητα έχει στραφεί στη χημεία. Υπάρχουν απαραίτητες ουσίες από τα φυτά για να δημιουργήσουμε φάρμακα και τρόφιμα. Στην Ιαπωνία δημιούργησαν τα βιολειτουργικά τρόφιμα, που σημαίνει παίρνω οποιοδήποτε τρόφιμο βάζοντας εκχυλίσματα από φυτά ώστε να προστατεύουν από έμφραγμα, εγκεφαλικό, άνοια κ.α. Άρα αυτές τις ουσίες αν τις πάρουμε και κάνουμε διάφορα τρόφιμα και σνακ θα μπορούσαμε λόγω του δυτικού τρόπου ζωής που ζούμε (δεν προλαβαίνουμε να μαγειρέψουμε) θα μπορούσαμε να απομακρύνουμε το προδιαγεγραμμένο dna μας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η στροφή στη χορτοφαγία, τείνει να γίνει λίγο …μόδα στην εποχή μας, με τον γιατρό να απαντάει σε σχετική ερώτηση: «Ο άνθρωπος χρειάζεται από όταν εμφανίστηκε και φυτικές και ζωικές πρωτεΐνες. Σέβομαι και εκτιμώ και τους βίγκαν, εύχομαι να μην αναπτυχθούν άλλες παθήσεις στο μέλλον. Ο άνθρωπος από όταν εμφανίστηκε έχει μια συγκεκριμένη τροφική αλυσίδα και η χημεία σίγουρα μπαίνει στην τροφική αλυσίδα και βοηθούν στο να ασθενήσουμε. Αν βάλουμε ουσίες στα τρόφιμά του, θα τις απομακρύνουμε».
Η απόφαση να επενδύσει στα φαρμακευτικά φυτά και τη μελέτη τους
Ο ίδιος πήρε το 2005 την απόφαση να επενδύσει τους κόπους του στην Αναρράχη, σε ένα αντικείμενο που το πίστευε και δικαιώθηκε στην πάροδο του χρόνου, σε ένα ομολογουμένως ιδιαίτερο αντικείμενο:
«Πιστεύω στους νόμους της φύσης. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος από τη μέρα που εμφανίζεται στον πλανήτη γη, μέσα από τη φύση και τους κανόνες της ζει και όσο πιο κοντά στη φύση βρίσκεται, τόσο πιο καλά είναι. Είμαι τυχερός που σπούδασα Ιατρική και η γυναίκα μου σπούδασε Φαρμακευτική. Ψάξαμε και ψάχνουμε π.χ. πως ο Ιπποκράτης θεράπευε το κρυολόγημα, με ποια φυτά θεραπεύονται. Βρίσκουμε ουσίες και σε συνεργασία με Πανεπιστήμια, καταλήγουμε σε μείγματα που θα έχουν αυτές τις δράσεις», σημειώνει.
Μιλώντας για τις πολύ μεγάλες δυσκολίες στην αρχή, λέει πως τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της μονάδας ήταν δραματικά. «Ζούμε με αξιοπρέπεια σήμερα, αγαπάμε αυτό που κάνουμε και έχει πολύ μεγάλες προοπτικές», σημειώνει, εξηγώντας πως η επιχείρησή του κάνει μελέτες σε συνεργασία με πανεπιστημιακές σχολές για ερευνητικά φυτά για ερευνητικά σχέδια.
«Τα τελευταία 50 χρόνια η ιατρική μιλάει για το οξειδωτικό στρες στον άνθρωπο. Τα ανθρώπινα κύτταρα με τις τοξικές ουσίες που παράγονται από τις τροφές που τρώμε, χαλάνε. Μπορούμε να επέμβουμε; Ήδη με πολλά πανεπιστήμια φτάσαμε στο σημείο να απομονώσουμε μια μεγάλη κατηγορία, τις πολυφαινόλες, οι οποίες αποδείχθηκε ότι έχουν σημαντική δράση στο οξειδωτικό στρες στον άνθρωπο. Στο μέλλον μπορούμε να κάνουμε θαύματα.
Αν δεν παντρέψεις τον παραγωγό, τον μεταποιητή, με την πανεπιστημιακή γνώση, δεν γίνεται να παράξεις σοβαρά προϊόντα», λέει χαρακτηριστικά.
Το …σοκολατάκι για νεφροπαθείς και υπερτασικούς
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σοκολατάκι που δημιουργήθηκε με τη σύμπραξη της εταιρείας του, πανεπιστημιακών σχολών αλλά και του Μποδοσάκειου Νοσοκομείου: «Για τις πολυφαινόλες, ξέρουμε τη δράση τους στο καρδιαγγειακό σύστημα (διαβήτης, υπέρταση) και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα σοκολατάκι με τη βοήθεια του Χημικού εφόσον πήραμε τα αποτελέσματα από την Ιατρική Σχολή των Ιωαννίνων και της Θεσσαλονίκης.
Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στη διευθύντρια της Νεφρολογικής του Μποδοσάκειου την κ. Καρασαββίδου, κουβεντιάσαμε πολύ και πείστηκε ότι θα μπορούσαμε να το δώσουμε για 3 μήνες σε αρρώστους νεφροπαθείς. Το δώσαμε και είδαμε να γίνονται πιο ελαστικά τα αγγεία τους (να παίρνουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής), το ζάχαρό τους πέφτει, με όλα αυτά να έχουν αποτέλεσμα δίνοντας καλύτερο και περισσότερο χρόνο ζωής σε διαβητικούς και υπερταστικούς».
Το αποτέλεσμα πραγματικά εντυπωσιάζει, με τον κ. Τζιμίκα να ελπίζει πως κάποια στιγμή θα βγουν τέτοια προϊόντα που διευκρινίζει πως δεν θεραπεύουν τους ασθενείς, αλλά θα μακραίνουν τον χρόνο στις επιπλοκές που περιμένουν.
Από το ριγανέλαιο στα φυσικά φυτοφάρμακα
Στην αρχή, παραδέχεται ότι “τα είχε χαμένα” λόγω της πολυπλοκότητας του εγχειρήμαος αποκαλύπτοντας πως το πρώτο προϊόν που έβγαλε ήταν το ριγανέλαιο, το οποίο εκείνη την εποχή έκανε θραύση στην Αμερική. Από το ριγανέλαιο έφτασε σήμερα να βγάζει μέχρι και φυσικά (“φυτικά”) φυτοφάρμακα από ρίγανη: «Βάλαμε καλλιέργειες ρίγανης που είναι ένα φανταστικό φυτό. Με μελέτες σε συνεργασία με πανεπιστήμια βγάλαμε φυτοφάρμακα για οπωροφόρα, λαχανικά, κηπευτικά, εντελώς ακίνδυνο και έχοντας τα ίδια αποτελέσματα με τα χημικά λιπάσματα. Φυτικό και φυσικό λίπασμα, που μειώνει έως 80% την πιθανότητα να αρρωστήσει το φυτό. Ίδια σκευάσματα βγάλαμε και για τα ζώα, κάναμε μείγμα και βάζοντάς το στην τροφή μειώνουμε τη νοσηρότητα», σημειώνει.
Η φιλοσοφία της μονάδας του, εξηγεί πως είναι: «Με φυσικούς τρόπους να μπούνε τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στη διατροφή του ανθρώπου, ώστε αυτά που τρώει να είναι πιο αγνά, αλλά να μπούνε και στο ζωικό βασίλειο ώστε το κρέας, το γάλα, το τυρί, να είναι πιο φυσικά και στο μέλλον να έχεις λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσεις από παθήσεις μεταβολικού συνδρόμου».
Η ποιότητα των προϊόντων της “Dioskouridis” έκανε με τα χρόνια, πολλούς από την Ελλάδα και το Εξωτερικό να ψάξουν την εταιρεία, ενώ έχει ανοίξει δρόμους συνεργατών σε Ελλάδα και Εξωτερικό, ενώ αποστέλλει προϊόντα σε πάνω από δέκα χώρες. Μάλιστα, αρκετοί παραγωγοί από όλη την Ελλάδα φέρνουν τις παραγωγές τους στην Αναρράχη της Εορδαίας, ώστε να γίνει η μεταποίηση των προϊόντων τους στην μονάδα (παραγωγοί από Κομοτηνή, Ξάνθη, Σέρρες , Κιλκίς, Ηγουμενίτσα, Δ. Μακεδονία, Φάρσαλα, Καρδίτσα, Κρήτη κ.α.).
Ο τόπος μας και οι προοπτικές του
«Πιστεύω ότι πρέπει σαν Ελλάδα να βγάλουμε ένα τελικό προϊόν. Πιστεύω ότι ζούμε στον καλύτερο οικόπεδο του πλανήτη, άρα ό,τι προϊόν βγαίνει από το χώμα, αν το μεταποιήσουμε μπορεί να σταθεί ισάξια σε ξένες αγορές. Αυτό με έκανε να πάω στη μεταποίηση», τονίζει, λέγοντας ότι η Δ. Μακεδονία αρχίζει σιγά – σιγά να πιστεύει στα αρωματικά φυτά, με την εταιρεία να έχει ανοίξει μεγάλους ερευνητικούς και εμπορικούς δρόμους, κουβεντιάζοντας με αγορές της Αμερικής, κάτι που θα απαιτήσει και νέες καλλιέργειες.
«Η Ελλάδα έχει όλα τα αρωματικά φυτά αλλά οι έλληνες δεν τα έχουν πιστέψει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 10.000 αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στον πλανήτη. Η βιομηχανία εκμεταλλεύεται γύρω τα 1.200. Από αυτά, τα 990 τα ..φύτευσε ο Θεός στην Ελλάδα. Αν αυτή τη στιγμή εξειδικευτούμε στην καλλιέργεια αυτών των φυτών και αν αρχίσουμε να ιδρώνουμε σε αυτόν τον τόπο, θα γίνουμε νοικοκύρηδες. Χαίρομαι πολύ γιατί όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας αναγνωρίζουν ότι η Δυτική Μακεδονία είναι αυτή που ασχολείται σοβαρά με τα φαρμακευτικά φυτά», προσθέτει.
Μιλάει για τα όσα πέτυχε αλλά και στη στήριξη που έχει από τους συνεργάτες του, λέγοντας ότι είναι άνθρωποι είναι ερωτευμένοι με αυτό που κάνουν. Αλλά και στα θαύματα που μπορούν να κάνουν ο πρωτογενής με τον δευτερογενή τομέα και τα πανεπιστήμια:
«Το μυστικό στην αλυσίδα αυτή είναι ο πρωτογενής τομέας, ο αγρότης. Υπάρχουν αγρότες συνεργάτες μας δέκα και δέκα πέντε χρόνια (περίπου 30 αγρότες καλλιεργούν σε δική τους γη). Πληρώνονται καλά, ξέρουν ότι πληρώνονται αμέσως . Αισθάνομαι περηφάνια γιατί 30 οικογένειες του πρωτογενούς τομέα ζουν με αξιοπρέπεια, άλλοι ως πρώτο επάγγελμα και άλλοι ως δεύτερο», συμπληρώνει.
Σήμερα η δραστηριότητα της μονάδας έχει μεγαλώσει πολύ, τόσο ποιοτικά με την έρευνα σε εξειδικευμένα προϊόντα, όσο και σε μέγεθος και πωλήσεις. Αναπτύχθηκαν εργαστήρια, συσκευαστήρια, και τμήματα πωλήσεων. Μάλιστα οι αποθήκες της εταιρείας του είναι γεμάτες με προϊόντα από φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά, τα οποία περιμένουν να φορτωθούν προς πώληση σε όλη την Ελλάδα και το Εξωτερικό. Ο ίδιος δεν φανταζόταν ποτέ ούτε στα όνειρά του ότι θα φτάσει σήμερα εδώ που βρίσκεται, λέγοντας πως «Η ζωή σε αναγκάζει να προχωρήσεις μπροστά».
Και καταλήγει συμβουλεύοντας τους νέους με ένα μήνυμα για τον τόπο: «Καλό είναι και το υδρογόνο και τα φωτοβολταϊκά και η πράσινη ενέργεια, αλλά να μην ξεχνάμε τον πρωτογενή τομέα. Οι παππούδες μας ίδρωναν με τα ζώα για να βγάλουν μεροκάματο. Σήμερα εκεί που έχει φτάσει ο τεχνολογικός εξοπλισμός μπορείς με 5-10 στρέμματα να βγάλεις άριστα προϊόντα. Για παράδειγμα ντομάτα και υποπροϊόντα της και να βγάλεις και λικοπένιο, μια ουσία που προστατεύει τον άνθρωπο, και ένας ζαχαροπλάστης και αρτοποιός να βγάλει άλλα προϊόντα. Αν πάρουμε 100 είδη προϊόντων πόσες θέσεις εργασίας και πόσες μονάδες θα γίνουν;
Τα παιδιά που ψάχνονται τι να κάνουν, αν τολμούν και θέλουν να ιδρώσουν και τολμήσουν, σίγουρα θα πάνε μπροστά».
Κείμενο: Βάσω Σάφη
