Το E-PTOLEMEOS.GR παρουσιάζει μια νέα σειρά ηχητικών ντοκιμαντέρ, και σας προσκαλεί να τα εξερευνήσετε. Έρευνες και συνεντεύξεις με πρόσωπα της διπλανής πόρτας που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν. Αναζητήστε τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR κάθε πρωί του Σαββάτου.
Χορηγός της σειράς είναι η Wattcrop, εταιρεία του Macquarie Green Investment Group. Η Wattcrop προσηλωμένη στις αρχές της αειφορίας, στοχεύει στην βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, και επενδύει σε έργα πράσινης ενέργειας.
Στο 8ο επεισόδιο της σειράς podcast μιλάει στον Αντώνη Πουγαρίδη ο Λάζαρος Βρυζίδης, με καταγωγή από την Άρδασσα Εορδαίας, έχοντας πολύ μακρά πορεία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχοντας θητεύσει κατ’ επανάληψη πρύτανης στο πρώην ΤΕΙ Πειραιά (σήμερα Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττική. Ο Λάζαρος Βρυζίδης είναι μαθηματικός με μεταπτυχιακά στην πληροφορική και επιχειρησιακή έρευνα, διδακτορικό στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, με πλούσιο ερευνητικό έργο και συγγραφέας βιβλίων.
Ο άνθρωπος που συνέβαλε τα μέγιστα στην συγχώνευση Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων της Χώρας και την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ, με τη μακροβιότερη θητεία ως πρύτανης στη χώρα και με βαθιά γνώση για τα της εκπαίδευσης και την παιδεία σήμερα, αποκαλύπτεται, περιγράφει τη διαδρομή του από την Άρδασσα στον Πειραιά, μιλάει για τις αλλαγές στην εκπαίδευση και τι χρειάζεται να γίνει σήμερα. Ακόμη, αναφέρεται στα πανεπιστήμια και το ρόλο τους, όπως και για το αναπτυξιακό μέλλον της περιοχής , που για τον ίδιο προδιαγράφεται ελπιδοφόρο. Εντυπωση προκαλεί το γεγονός ότι ήταν ο ένας εκ των τριών πρώτων καθηγητών που διορίστηκαν στο ΚΑΤΕ (μετέπειτα ΤΕΙ) Κοζάνης το 1976!
- Μεγάλωσα βλέποντας στους ετικέτες συνδρομητών της εφημερίδας μας, και έναν πρύτανη. Αργότερα έμαθα για εσάς. Θα πούμε πως ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι από την Άρδασσα στα πανεπιστήμια. Ξεκινήσατε από τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τελείωσα το λύκειο στην Πτολεμαΐδα έχοντας εκλεκτούς καθηγητές μεγάλης αξίας και πέρασα στο τμήμα μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησα ως εκπαιδευτικός ενάμιση χρόνο το Λύκειο Πτολεμαΐδας όπου και διορίστηκα και στη συνέχεια διορίστηκα σαν βοηθός καθηγητή στο ΚΑΤΕ Κοζάνης, ως ένας από τους τρεις που διορίστηκαν πρώτοι στο ΚΑΤΕ, αργότερα ΤΕΙ που σήμερα έγινε Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το οποίο και παρακολουθώ στενά.
- Περίμενε κανείς ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας θα είναι αυτό που είναι σήμερα, όταν ξεκινούσατε την προσπάθεια;
Όχι βέβαια, δεν υπήρχαν υποδομές, ήταν ένα αρχικό στάδιο . Υπήρχαν προοπτικές για το κομμάτι της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Δεν επέδρασε μόνο η εσωτερική εκπαίδευση, αλλά πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δομές της και ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η εκπαίδευση και στην ΕΕ. Προσαρμοστήκαμε πάνω στην πολιτική που ασκούσε η ΕΕ γενικά.
– Επόμενος σταθμός;
Το 1980-81 πήγα στο ΚΑΤΕ Πειραιά, γιατί ήθελα να συνεχίσω το διδακτορικό μου και στον Πειραιά, από όπου και πήρα σύνταξη 42 χρόνια μετά, έχοντας προσφορά στην μέση και ανώτατη εκπαίδευση. Ήταν δύσκολη και επίμονη πορεία, αλλά καταφέραμε και τα εντάξαμε στην ανώτατη εκπαίδευση, τα κάναμε Πανεπιστήμια και σε αυτό συνέβαλα . Υπάρχουν πολλοί που λένε ότι κακώς έγιναν πανεπιστήμια και έπρεπε να παραμείνουν ΤΕΙ και αυτό δεν είναι σωστό. Τη δεκαετία του ’80 η Θάτσερ έκανε τα πολυτεχνικά τμήματα, πανεπιστήμια, αντίστοιχα το 2000 η Γερμανία τα έκανε πανεπιστήμια. Εμείς δεν μπορούσαμε να μείνουμε στην ΕΕ με αδιαβάθμητα πτυχία. Δεν μπορούσε ο Γερμανός που τέλειωνε μια αντίστοιχη σχολή με τη δικιά μας να μην θεωρούνταν πανεπιστήμιο η σχολή του.
- Είχατε έντονο εκπαιδευτικό έργο, όμως διεκδικήσατε και λάβατε και διοικητικές θέσεις μπαίνοντας στο συμβούλιο του ΤΕΙ και μετά στην πρυτανεία. Αυτή η διαδρομή ήταν τόσο εύκολη όσο ακούγεται; Παλιά έλεγαν και για την οικογενειοκρατία στα Πανεπιστήμια, πως ένας νέος καθηγητής από την Άρδασσα έφτασε εκεί που έφτασε;
Υπάρχουν πολλοί φίλοι μου που διερωτώνται πως έναν άνθρωπος στο ΤΕΙ Πειραιά όπου οι μισοί είναι Μανιάτες και οι μισοί Κρήτες, έγινε πρύτανης επί 15 συναπτά έτη.
- Πρόκειται για ένα πολύ δραστήριο ίδρυμα με μεγάλο έργο και πολλά ερευνητικά προγράμματα. Είατε την ευθύνη της διεύθυνσης του ερευνητικού κέντρου.
Θέλω να είμαι ειλικρινής. Η εποχή που αναδείχθηκα και προχώρησα ήταν μια εποχή που γινόντουσαν ανατροπές. Ήταν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Ανήκα στο χώρο του ΠΑΣΟΚ μέχρις ότου ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Με βοήθησε ελαφρώς το κόμμα αλλά αυτό που έδρασε στην πορεία ήταν η ισονομία με την οποία διοικούσα. Δεν έκανα κομματικές διακρίσεις, ή άλλες διακρίσεις. Αυτό με εδραίωσε στο χώρο του ΤΕΙ Πειραιά και επί χρόνια ολόκληρα έπαιρνα πολύ υψηλά ποσοστά που άγγιζαν το 70 ή και το 80%. Είμαι ο μακροβιότερος πρύτανης, ο μοναδικός που έκανε 15 χρόνια σε Πρυτανεία ανώτατου ιδρύματος. Ξεκίνησα τη θητεία μου στα διοικητικά στα 36 έτη και αποχώρησα στα 67. Ο νόμος των πανεπιστημίων προβλέπει περιορισμένες θητείες, δεν είναι σαν τους βουλευτές που μένουν για πάντα. Στα πανεπιστήμια προβλέπει υποχρεωτικά 2 τετραετίες. Στα 40 χρόνια υπηρέτησα το ίδρυμα στο ανώτατο βαθμό, πιστεύω πολύ καλά.
- Η σημαντικότερη στιγμή στην πορεία σαςήταν η συγχώνευση και η ανωτατοποίηση των ιδρυμάτων και ο ρόλος που παίξατε σε αυτήν;
Το ότι τα ΤΕΙ εντάχθηκαν στα πανεπιστήμια και το ότι ήταν απαραίτητο να γίνει, ήταν σημαντικό και το τονίζω. Η διαδικασία αυτή ήταν επιβεβλημένη στα πλαίσια της ΕΕ, όπου δηλώνεις τα προσόντα είναι στην κατηγορία 6, δεν μπορεί οι σπουδές να είναι αδιαβάθμητες. Αυτό σημαίνει ότι οι τετραετείς σπουδές έγιναν Πανεπιστήμια, όπως έγινε σε Αγγλία και Γερμανία. Οι άλλες χώρες δεν είχαν αυτή τη βαθμίδα εκπαίδευσης. Σε αυτό, η συμβολή μου ήταν αποφασιστική και αυτό το αναγνωρίζουν όλοι.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο που έγινε με τη δημιουργία δύο ΑΕΙ, Πειραιά και Αθήνας . Είναι ο πρώτος νόμος που ψηφίστηκε από όλα τα κόμματα, και από τη ΝΔ που ήταν τότε αντιπολίτευση. Όπως ψήφισε και τη δημιουργία Μεσογειακού Πανεπιστημίου στην Κρήτη. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί είχε γενικότερη αποδοχή στη Βουλή.
- Έχετε τόσα χρόνια εμπειρία εκπαιδευτική, επιστημονική, διοικητική. Οι πολιτικοί σας ακούνε; Ζητούν από ανθρώπους σαν εσάς την γνώμη σας για την κατάρτιση των νομοσχεδίων;
Πάντα είχα καλές σχέσεις με τους εκάστοτε υπουργούς, ανεξάρτητα από το χώρο στον οποίο ανήκουν. Είχα συνομιλίες με τους πολιτειακούς παράγοντες, για το θέμα της παιδείας και της πορείας της. Το λάθος που γίνεται από όλες τις κυβερνήσεις, είναι το ότι παίρνουν μοντέλα από το εξωτερικό και θέλουν να τα εφαρμόσουν εδώ, αλλά τα μέτρα δεν είναι τα ίδια. Η Ελλάδα δεν έχει τις τεράστιες επιχειρήσεις της Αμερικής, ώστε να έχεις κατευθύνσεις στα πτυχία, και αυτό ήταν λάθος και το διορθώνουμε. Στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις είναι μικρομεσαίες, πρέπει να έχεις προσωπικό στη διοίκηση επιχειρήσεων με εξειδίκευση στο μάρκετινγκ. Αυτή η άποψη με έφερε σε αντίθεση με τους πολιτικούς και με την ακαδημαϊκή κοινότητα, όπου δημιούργησαν τμήματα περιορισμένου φάσματος. Η Ελλάδα δεν είναι Αμερική, έχει μικρές επιχειρήσεις. Για την παιδεία το θέμα δεν είναι αν ακούνε οι πολιτικοί, είναι ότι ο κάθε υπουργός που έρχεται φτιάχνει και το δικό του νόμο. Αυτό είναι μια ελληνική παθογένεια που πρέπει να σταματήσει. Στη Γερμανία έχουν 25 χρόνια να αλλάξουν το νόμο. Αυτό στην Ελλάδα πρέπει να σταματήσει. Οι πολιτικοί πρέπει να καταλάβουν ότι όταν ψηφίζεται ένας νόμος πρέπει να εφαρμόζεται. Στην Εκπαίδευση δύο νόμοι ήταν σταθμοί: Ο ένας ο νόμος του Απόστολου Κακλαμάνη και ο δεύτερος ο νόμος Γιαννάκου που ήταν πολύ καλός αλλά δεν εφαρμόστηκε και αυτό είναι λυπηρό.
- Είναι πρόβλημα ότι υπήρχε ένα ΤΕΙ σε κάθε πόλη;
Για μένα όχι. Γιατί όχι, αν μπορούν, αν υπάρχουν υποδομές; Στην Πτολεμαΐδα που υπάρχουν τμήματα πανεπιστημιακά, επανδρώνονται και λειτουργούν μια χαρά.
- Η άποψή σας για την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση ποια είναι; Έχουμε πάρα πολλούς πτυχιούχους αλλά δεν έχουμε ανθρώπους με δεξιότητες που μπορούν να μπουν στην παραγωγή, όπως λέει η αγορά. Πως αξιολογείτε το Πανεπιστήμιο σήμερα;
Το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα είναι ότι δεν υπάρχουν οργανωμένες σχολές ή οι σχολές δεν μπορούν να βγάλουν μεσαία στελέχη ικανά με δεξιότητες για να βγουν στην αγορά. Γιατί; Οι φιλότιμες προσπάθειες του επαγγελματικού λυκείου δεν μπορούν να αποδώσουν και από την άλλη τα ΙΕΚ δεν είναι μια βαθμίδα εκπαίδευσης και οι περισσότερες ειδικότητες τους δεν έχουν σχέση με τεχνική εκπαίδευση. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας κύκλος τέτοιος που θα πηγαίνουν παιδιά με δεξιότητες. Εγώ προτείνω αυτό να γίνει μέσα από τα πανεπιστήμια, όπως στη Γαλλία. Σήμερα τα Πανεπιστήμια ενσωμάτωσαν τα πρώην ΤΕΙ, έχουν υπέροχα εργαστήρια και εξειδικευμένους ανθρώπους. Ένα κομμάτι παιδιών που δεν περνούν σήμερα στα Πανεπιστήμια, μπορούν να παρακολουθήσουν προγράμματα τέτοια, και να βγουν με δεξιότητες και ικανότητες. Αυτό άρχισε δειλά-δειλά να το εφαρμόζει η κυβέρνηση σήμερα.
Εμένα με ενδιαφέρει να γίνονται πράγματα για τον τόπο, όχι το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία. Από το ’82 και το Νόμο Κακλαμάνη, ο επόμενος νόμος και νόμος σταθμός ήταν ο Νόμος Γιαννάκου ήταν καλός και δεν εφαρμόστηκε. Είχε ένα κομβικό σημείο τη βάση του 10. Δεν γίνεται με 5 στα μαθηματικά να γίνεσαι μαθηματικός. Αυτό καταργήθηκε από τη συμπατριώτισσά μας υπουργό, για να μη μείνουν εκτός τα παιδιά. Της είχα πει: “Δημιούργησε μια άλλη δομή να τα απορροφήσεις. Δεν σημαίνει ότι όλοι πρέπει να τελειώσουν το πανεπιστήμιο”. Η νοοτροπία αυτή είναι ισοπεδωτική. Υπάρχουν πτυχιούχοι που δεν ασκούν το επάγγελμά τους. Λογικό. Να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν δεξιότητες. Πχ. ένας καλός ψυκτικός υπάρχει; Μπορεί να υπάρχει και να είναι ένας και να τον ψάχνουμε..Εννοώ να κάνει μια μίνιμουμ μελέτη θέρμανσης-ψύξης με ένα σύγχρονο τρόπο
- Έχουν δίκιο τα Περιφερειακά Ιδρύματαπου μιλούν για μείωση των εισακτέων στα κεντρικά, ώστε να αναπτυχθούν τα περιφερειακά;
Αν ένα τμήμα έχει υποδομή και μπορεί να απορροφήσει φοιτητές καλώς. Υπάρχουν, όμως τμήματα, που διεκδικούν να πάρουν φοιτητές χωρίς να έχουν υποδομή. Εγώ αυτό δεν το υιοθετώ.
- Έχετε ευαισθησία στα ποντιακά θέματα. Στην Αθήνα όπου ζείτε, έχετε επαφές και με επίλεκτα στελέχη του Ποντιακού χώρου.
Συνέδεσα τη ζωή και την παρουσία μου με τον ποντιακό ελληνισμό και τους Πόντιους. Είμαι μέλος σε πολλά ποντιακά σωματεία, μέγας ευεργέτης στο Σύλλογο Ποντίων Νίκαιας Κορυδαλλού, έχω κάνει εκδηλώσεις στο Πανεπιστήμιο με πόντιους καλλιτέχνες και με μεγάλη επιτυχία. Τα ξέρω τα ποντιακά καλά. Στο χωριό στο δημοτικό σχολείο δεν ξέραμε ελληνικά αλλά ποντιακά. Τι να κάνουμε τώρα, να απεμπολίσουμε την καταγωγή μας; Νοσταλγώ την Πτολεμαΐδα, την Άρδασσα, έρχομαι συχνά – μια δύο φορές το χρόνο, έχω και την αδερφή μου εκεί, τα ανίψια μου. Όταν ζούσαν οι γονείς μου ερχόμουν και συχνότερα. Αναπνέεις άλλο αέρα, στον τόπο σου. Εδώ στην Αθήνα έχω επαφές με αρκετά άτομα από Πτολεμαΐδα. Δημιούργησα μάλιστα και μια καλή ομάδα με ανθρώπους που έχουν αξία και ικανότητες. Τι να σας πω άλλο; Θέλω να έρθω στο χωριό μου να καθίσω μια εικοσαριά μέρες;
- Πως βλέπετε την περιοχή μας; Αναπτύσσονται διάφορα εκπαιδευτικά ερευνητικά έργα; Εκτιμάτε ότι υπάρχουν προοπτικές;
Παρακολουθώ στενά τη διαδικασία που εξελίσσεται στην περιοχή. Κάποια εργοστάσια λιγνίτη λειτουργούν αλλά αυτό θα σταματήσει και θα πρέπει να υπάρξει μια διαφορετική ανάπτυξη. Υπάρχει μεγάλο πεδίο ανάπτυξης για να γίνει κάτι που θα αναζωογονήσει την περιοχή. Πρέπει να αναπτυχθούν νέες καλλιέργειες προϊόντων και νέες μορφές επεξεργασίας αυτών. Η περιοχή έχει προοπτικές. Θα φύγουμε από στη στενωπό που δημιουργήθηκε με το κλείσιμο των εργοστασίων και θα πάμε σε νέες προοπτικές, γιατί υπάρχει και δυναμικό, κόσμος που ενδιαφέρεται και χρήματα που μπορούν να έρθουν στην περιοχή. Είμαι αισιοόδοξος
- Σήμερα που δραστηριοποιείστε;
Πήρα σύνταξη από το Πανεπιστήμιο, αλλά αρθρογραφώ και επειδή ήμουν πολλά χρόνια Πρύτανης στον Πειραιά και αντιπρύτανης στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Αποχώρησα. Δεν ήθελα να συνδέσω την παρουσία μου με την εξέλιξη του Πανεπιστημίου. Δραστηριοποιούμαι όμως, ερευνητικά με καινοτόμα προγράμματα, τη δουλειά που ξέρω και έκανα τόσα χρόνια, αλλά με μια ήπια μορφή. Πρέπει να δούμε και την ποιότητα ζωής, καθώς βγήκα με 42 χρόνια υπηρεσίας στη σύνταξη! Αλλά έχω το μικρόβιο, ότι πρέπει να δημιουργήσεις κάτι. Ασχολούμαι κυρίως με προγράμματα που ασχολούνται με την εξοικονόμηση ενέργειας, τη συσκευασία και την προώθηση προϊόντων.
Κείμενο: Βάσω Σάφη
