Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 680 μ. επί της διαδρομής Κοζάνη, Λευκόβρυση, Πρωτοχώρι, Λευκοπηγή, Κερασιά, Κτένι. Πλησιέστεροι οικισμοί Κερασέα, Ροδιανή. Εντυπωσιάζει το κάστρο πάχους 2,50 μέτρων που περικλείει έκταση 450 στρεμμάτων με διάσπαρτα όστρακα, κέραμοι, νομίσματα.
Ο οικισμός κατεστράφη υπό Τουρκαλβανών το 1649. Πλείστοι των κατοίκων με αρχηγό το μεγαλοκτηνοτρόφο Ιωάννη Τράντα κατέφυγον στην Κοζάνη.
Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αιανής, αποτελεί ιδία κοινότητα.
Ο Κ.Γουναρόπουλος στο περιοδικό «Πανδώρα» το έτος 1872 αναφέρει ότι ο οικισμός είχε 15 σπίτια Ελλήνων.
Εκλογικά: Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο 9ο εκλογικό κέντρο με τόπο ψηφοφορίας τον νεόδμητον Ναόν Κάλλιανης.
Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 45 άρρενες εκλογείς.
Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 72 οικισμούς που απογράφτηκαν στο Δήμο Κοζάνης το Κτένιον με πληθυσμό 73 κατοίκους βρισκόταν στην 54η θέση.
Εκπαιδευτικά: Το διδακτήριον είναι ευρύχωρον, ευφώτιστον και ανώγειον αλλά έχει ανάγκην δύο θρανίων, κάτοικοι 136. Τάξεις 3, μαθητές 16 (10-14/10/1923).
Το διδακτήριον ανεκτόν και πενιχρότατα επιπλωμένο. Μαθητές άρρενες 14, θήλεις 7, κάτοικοι 136 γηγενείς (Σχολικό έτος 1926-27 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).
Το διδακτήριο είναι οίκημα χρησιμοποιούμενο επί Τουρκοκρατίας ως σιταποθήκη Τούρκου τσιφλικούχου. Έχει διασκευασθεί εις μίαν στενόχωρο αίθουσα και εις εν μικρόν δωμάτιο, χρησιμοποιούμενο ως Γραφείο και κατοικία του διδασκάλου. Εξεύρεσις οικήματος προς κατοικία του διδασκάλου είναι αδύνατος. Σχολικός κήπος δεν υπάρχει ελλείψει ύδατος. Μαθητές 25. Εκ των υποχρέων προς φοίτηση δεν ενεγράφησαν δέκα χρησιμοποιούμενοι υπό των γονέων των εις την κτηνοτροφία ήτις αποτελεί την σπουδαιοτέραν ασχολίαν των κατοίκων. Ούτοι κατηγγέλθησαν υπό του διδασκάλου (11/2/1938).
Διδακτήριον παλαιότατον, ακατάλληλο, στερείται αυλής, κήπου (2/10/41).
Η δημοδιδασκάλισσα Βασιλική Στάθη αιτεί απόσπασιν στην Άνω Κώμη για λόγους ασφαλείας. Ο Επιθεωρητής την αποσπά στο σχολείο Λευκοπηγής (5/9/47).
Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Δημητρίου. Άγιος Αθανάσιος. Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Άγιοι Ανάργυροι.
Αφιερωτές στην πρόθεση 421 της Μονής Αγίου Νικάνορα ήταν για την Α΄ Γραφή 188 και στη Β΄ Γραφή 96 (από το 1692 και μετά).
Κοινοτικά: Ο οικισμός στις 31/12/1918 προσαρτάται στην κοινότητα Κερασιάς, στις 4/12/1997 στο δήμο Αιανής και στις 7/6/2010 στο δήμο Κοζάνης.
Ο Γεώργιος Δημητράκης κάτοικος του χωρίου Κτενίου με αίτηση στο Νομάρχη στις 10-4-26 αναφέρει: «Αιτούμαι όπως παραιτηθώ την από του αξιώματος του υποψηφίου κοινοτικού συμβουλίου Κοινότητος Κερασιάς καθ’ ότι τυγχάνω ο μόνος προστάτης της οικογενείας μου, προσέτι δε στερούμαι τα προς τούτο προσόντα. Παρακαλώ όθεν υμάς όπως ευαρεστούμενοι δεχθήτε ταύτην» (60/981).
Είκοσι επτά κάτοικοι του χωριού Κτένι στις 4-4-1928 με αίτηση στο Νομάρχη αναφέρουν τα παρακάτω: «Οι έναντι σημειούμενοι κάτοικοι του χωρίου Χτενίου της κοινότητας Κερασιάς έχομεν τη τιμήν να φέρωμεν εν όψει υμών τα κάτωθι. Ως ανωτέρω εκθέτομεν και γνωστόν τυγχάνει υμών το χωρίον μας υπάγεται εις την κοινότητα Κερασιάς και εκ του ταμείου της κοινότητος έπρεπε να πληρώνεται ο αγροφύλαξ του χωριού μας. Ο αγροφύλαξ του χωριού μας ως ιδιωτικός επληρώθη ιδιαιτέρως παρ’ ενός εκάστου εξ ημών, ουδείς δε αγροφύλαξ άλλος υπάρχει εις το χωρίον μας διορισμένος παρά του κοινοτικού συμβουλίου και επομένως ουδεμία άλλη υποχρέωση έχομεν ίνα συνεισφέρομεν δια τους αγροφύλακας των άλλων χωρίων άτινα αποτελούσιν την κοινότητά μας. Παρ’ όλα αυτά όμως εξεδόθησαν εντάλματα προσωποκρατήσεως δια τον έρανον ταμείου Αγροφυλακής και κινδυνεύομεν όλοι να προσωποκρατηθούμε, χωρίς να οφείλουμε τίποτε. Όθεν παρακαλούμεν κ. Νομάρχα μέχρις εξετάσεως των παραπόνων μας να διατάξητε την αναστολή της πληρωμής και εάν ακόμη επιβάλλετε να πληρώσωμεν πάλι θα παρακαλέσωμεν να διατάξητε την αναστολή μέχρι 1ης Μαΐου διότι ενωρίτερον μας είναι αδύνατον να εξοικονομήσωμεν έστω και μίαν δραχμήν ακόμη διότι στερούμεθα και αυτού του άρτου».
Ο Νομάρχης διαβιβάζει την αίτηση στον πρόεδρο της κοινότητας (4-4-1928) και ζητά να του αναφέρει δια του πρώτου ταχυδρομείου ανυπερθέτως δια τίνα λόγον οι αιτούντες έχουσι συμπεριληφθή εις τον ερανικόν κατάλογον αγροφυλακής της κοινότητός των, εφ’ όσον ως ισχυρίζονται εις το συνοικισμόν των έχει διορισθεί ιδιωτικός αγροφύλαξ πληρωθείς υπό των ιδίων.
Ο πρόεδρος της κοινότητας Κερασιάς στις 20-4-28 επί του παραπάνω ζητήματος αναφέρει στο Νομάρχη « … Οι εν τη αιτήσει παραπονούμενοι κάτοικοι του καθ’ ημάς συνοικισμού Κτενίου συμπεριελήφθησαν εις τον ερανικόν κατάλογον Αγροφυλακής δια τους εξής λόγους. Επειδή ένιοι των κατοίκων του συνοικισμού τούτου διαχειρίζονται κακώς τους αγροφύλακας της περιοχής των ως προς την πληρωμήν των αποδοχών αυτών και επειδή καθ’ εκάστην σχεδόν παρουσιάζονται αγροφύλακες του συνοικισμού τούτου προς το συμβούλιον παραπονούμενοι δια τας αποδοχάς των, δια τούτο το συμβούλιο έκρινε καλόν όπως και ο αγροφύλαξ του συνοικισμού Κτενίου πληρωθεί εκ του κοινοτικού ταμείου ως και οι έτεροι δύο αγροφύλακες της κοινότητος και του συνοικισμού Μυλωτίνης. Απεφάσισε δια ταύτα και συμπεριέλαβε και τους κατοίκους του συνοικισμού τούτου εις τον ερανικόν κατάλογο αγροφυλακής». Τελικά οι κάτοικοι είχαν δίκαιο. Ο πρόεδρος Κερασιάς στις 10-7-1928 αναφέρει στο Νομάρχη ότι έγινε ενέργεια για διαγραφή εκ του ερανικού καταλόγου των κατοίκων του συνοικισμού Κτενίου (60/1584).
Για τον έρανο του Παναγίου Τάφου ο οικισμός πρόσφερε 190 δρχ. (Β.Ε 1-10-39).
Οικονομία: Απογραφική επιτροπή γεωργικών προϊόντων για την περίοδο 11 μέχρι 20 Δεκεμβρίου 1929: Παπαγιάννης Καραγιάννης ιερεύς, Ελένη Παπαδημητρίου διδασκάλισσα, Ηλίας Παπακωνσταντίνου αγροφύλαξ (60/175).
Ο Σουλεϊμάν Χακλη Πασάς αντιστράτηγος, γερουσιαστής και οι κληρονόμοι στις 1-8-1930 αναφέρουν δια του πληρεξουσίου δικηγόρου των ότι με απόφαση της 17-1-27 τους αποδόθηκε το αγρόκτημα Κτένι. Οι κολίγοι του αγροκτήματος Κτένι έδιδον κατ’ έτος αυτούσιον το 1/3 εκ των εξαγομένων δημητριακών καρπών. Αυτή η σχέση των κολίγων προς τους ιδιοκτήτες να αποδίδουν τα γεώμορα, σήμερα οι κολίγοι του χωρίου αρνούνται να εφαρμόσουν τη συμφωνία. Ο δικηγόρος ζητά από το Νομάρχη να ενεργήσει ότι δει να περιφρουρηθεί η θέληση του Κράτους και να καλέσει τους πρωταιτίους για να περιφρουρηθούν τα νόμιμα προκειμένου να περιφρουρηθούν τα έννομα συμφέροντα των ιδιοκτητών (60/552).
Πεσόντες: «Θύματα των Γερμανών κατακτητών κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν: Ο Γεώργιος Φλιάγκας, Παρασκευάς Εμμανουήλ, ο γιος του Νικόλαος Εμμανουήλ και ο Θωμάς Κομπογιάννης. Ενώ οι επαναστάτες αντάρτες του 1946-49 σκότωσαν τον Ιωάννη Τσιάμη και λεηλάτησαν το χωριό αρπάζοντας και 1100 γιδοπρόβατα» Δημόπουλος.
Πληθυσμός: 1913=150. 1920=136. 1928=183. 1940=217. 1951=243. 1961=308. 1971=210. 1981=211. 1991=152. 2001=109. 2011=73.
Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Κτενιωτών “Ο Άγιος Δημήτριος”.
