Ο μήνας Απρίλιος είναι αφιερωμένος σε καλλιτέχνες που έζησαν και δημιούργησαν στην Ισπανία. Ενώ την προηγούμενη εβδομάδα αναφερθήκαμε στον Ισπανό ζωγράφο Γκόγια, σήμερα σειρά έχει, ο κρητικής καταγωγής, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ή αλλιώς Ελ Γκρέκο.
Ο Ελ Γκρέκο γεννήθηκε στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) της Κρήτης σε μια εύπορη και ορθόδοξη οικογένεια, κατά πάσα πιθανότητα το 1541, την εποχή της Ενετοκρατίας. Την ίδια περίπου περίοδο ζουν και οι συντοπίτες του, Βιτσέντζος Κορνάρος ο δημιουργός του Ερωτόκριτου και ο Γεώργιος Χορτάτσης, ο συγγραφέας της Ερωφίλης.
Την εποχή εκείνη ήταν σύνηθες για τους κρητικούς ζωγράφους να κατέχουν ταυτοχρόνως την τεχνική τόσο της βυζαντινής τεχνοτροπίας (alla greca) όσο και της δυτικής (alla latina) και μάλιστα να είναι οργανωμένοι σε συντεχνίες αφού τότε μόνο στον Χάνδακα εργάζονταν περίπου διακόσιοι. Δημιουργώντας σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο Ελ Γκρέκο ήδη στην ηλικία των 22 χρόνων αναγνωρίζεται όχι μόνο ως μεγάλος ζωγράφος αλλά και ως πνευματικός άνθρωπος στην Κρήτη. Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος συγγράφει διάφορες πραγματείες περί ζωγραφικής, γλυπτικής και αρχιτεκτονικής οι οποίες δυστυχώς δε σώζονται. Το ευτυχές, ωστόσο, είναι ότι σώζονται κάποιες από τις απόψεις του, υπό τη μορφή σημειώσεων στα περιθώρια των βιβλίων που διάβαζε, όπως για παράδειγμα το ότι «η δημιουργία είναι υποκειμενική υπόθεση», ότι «η φαντασία υπερτερεί της μίμησης» και ότι «η διαίσθηση και η κρίση του ματιού είναι οι ασφαλέστεροι οδοί του ζωγράφου».
Το 1567 εγκαταλείπει τη γενέτειρά του και εγκαθίσταται στη Βενετία όπου μαθητεύει στο εργαστήριο ζωγραφικής του Τιτσιάνο και υιοθετεί την τεχνική της ελαιογραφίας, εγκαταλείποντας τη ζωγραφική σε ξύλο. Την περίοδο 1570 – 76 μεταβαίνει στη Ρώμη, όπου φιλοξενείται στο παλάτι του καρδινάλιου και φιλότεχνου Αλεσσάντρο Φαρνέζε. Εκεί γίνεται μέλος της Ακαδημίας του Αγίου Λουκά (προστάτη των αγιογράφων) με το όνομα Domenico Greco.
Από το 1576 και μέχρι τον θάνατό του το 1614 διαμένει στο Τολέδο, την τότε πρωτεύουσα της Ισπανίας, μέχρι την εποχή που ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ μεταφέρει την πρωτεύουσα του κράτους στη Μαδρίτη. Αφού δεν καταφέρνει να γίνει δεκτός ως ζωγράφος στην αυλή του βασιλιά, αποφασίζει να παραμείνει στο Τολέδο και να εργαστεί ζωγραφίζοντας ύστερα από παραγγελίες. Πράγματι, εκεί δέχεται τις πρώτες του μεγάλες παραγγελίες, που του έδωσαν τη δυνατότητα να εδραιώσει αλλά και να επεκτείνει τη φήμη του. Η πρώτη μεγάλη δουλειά που του ανατέθηκε ήταν για λογαριασμό του καθεδρικού ναού του Τολέδο. Το έργο που παρέδωσε είχε τον τίτλο «Ο Διαμελισμός των Ιματίων». Ο πίνακας αυτός θεωρείτε το πρώτο του αριστούργημα. Στο σύνολο του έργου του περιλαμβάνονται κυρίως έργα θρησκευτικού περιεχομένου αλλά και προσωπογραφίες. Διασώζονται μόνο τρεις τοπιογραφίες από τις οποίες οι δύο απεικονίζουν το Τολέδο.
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πεθαίνει στις 7 Απριλίου του 1614. Το 2014, οπότε και συμπληρώθηκαν τετρακόσια χρόνια από το θάνατό του, κηρύσσεται έτος «Ελ Γκρέκο» και οι δυο χώρες, Ελλάδα και Ισπανία, διοργάνωσαν από κοινού εκθέσεις, συνέδρια και πλήθος εκδηλώσεων προς τιμήν του σε πολλές πόλεις.
