Η πανάρχαια τέχνη της υφαντικής είναι το νήμα που δένει γυναίκες από διαφορετικές γωνιές της Γης. Ιστορίες τους αφηγούνται δύο ντοκιμαντέρ, που μας ταξιδεύουν, εκτός από το Μεξικό, στην ορεινή Δυτική Μακεδονία όπου η παραδοσιακή χειροποίητη κλωστοϋφαντουργία κράτησε ζωντανή τη Βλάστη Κοζάνης τη δεκαετία του ’60, όταν η ελληνική ύπαιθρος άδειαζε από τη μετανάστευση και την αστυφιλία. Το πρότυπο κέντρο υφαντικής που ίδρυσαν Σουηδοί μηδένισε την ανεργία, εξασφάλισε εργασία στις γυναίκες, μα πάνω απ’ όλα άνοιξε τους ορίζοντες της κλειστής ορεινής κοινωνίας. Τσάντες, φορέματα, φούστες μίνι και μάξι, γιλέκα με τα οποία φιγουράριζαν μοντέλα στα πρωτοσέλιδα σουηδικών περιοδικών κατέκτησαν την αγορά της Σουηδίας και της Ευρώπης. Τα ρούχα της Βλάστης είχαν γίνει μόδα.
Το άγνωστο στο ευρύ κοινό ευεργέτημα των Σουηδών στους Μπλατσιώτες αποκαλύπτει η νέα ταινία του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου «Υφάντρες» (παραγωγή Κτήματος Γεροβασιλείου). Ο σκηνοθέτης, αξιοποιώντας στο σενάριό του πλάνα ενός ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στη Βλάστη από σουηδικό συνεργείο στην ακμή της παραγωγικής διαδικασίας (1970), ξετυλίγει το κουβάρι των αναμνήσεων, μεσήλικων πια και γερόντων. Το «Σουηδικό», όπως αποκαλούν το κέντρο υφαντικής, ιδρύθηκε το 1963 από την ενεργή έως τώρα σουηδική φιλανθρωπική οργάνωση ΙΜ (Individuell Manniskohjalp) ως μέσον αυτοβοήθειας με στόχο να εκπαιδεύσει τις γυναίκες του χωριού ώστε να αξιοποιήσουν την αυτοδίδακτη γνώση τους στην υφαντική (πλύσιμο των μαλλιών, γνέσιμο, βαφή, ύφανση) με πρώτη ύλη το μαλλί από την πλούσια κτηνοτροφική παραγωγή τους. Ηταν ένας τρόπος να τονώσουν οικονομικά τη ζωή της κοινότητας και να περιορίσουν την αυξανόμενη εγκατάλειψη.
«Η ΙΜ προσφέρει υλικά αγαθά μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις. Κανόνας μας είναι η προσφορά εργασίας και όχι από τη φιλανθρωπία», εξηγούσε στους Μπλατσιώτες η πρώτη διευθύντριά τους Μαρία (Ranghild Angren). Οι υφάντρες τη θυμούνται με ευγνωμοσύνη και αγάπη. Μιλούν για το ιδιόκτητο ξύλινο κτίριο που κατασκευάστηκε στα σουηδικά πρότυπα με οικοδομικά υλικά και εργατικό δυναμικό από τη Σουηδία, για το πρωτόγνωρο εργασιακό καθεστώς, την οργάνωση και τη στελέχωσή του με Γερμανίδα σχεδιάστρια, τον παχυλό για την εποχή μισθό των γυναικών, τη φιλανθρωπική διάσταση αυτού του εγχειρήματος, «όποια ήθελε δουλειά, είχε. Αλλες στο εργοστάσιο, άλλες στο σπίτι». Οι υφάντρες της Βλάστης είχαν το δικό τους πορτοφόλι, ταξίδευαν για να επιδείξουν τα προϊόντα τους, είδαν όπερα στην Αθήνα στο πλαίσιο ψυχαγωγίας των εργαζομένων.
Πηγή: kathimerini.gr
