Η επιστήμη στην υπηρεσία του Χόλιγουντ… Γράφει ο Σταύρος Καρατζίκος

Τρεις από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες που προβλήθηκαν  την περασμένη χρονιά στον κινηματογράφο έχουν στενή σχέση με την επιστήμη. Τρεις ταινίες, οι οποίες σημειώσαν τεράστια εισπρακτική επιτυχία δείγμα του μεγάλου ενδιαφέροντος του φιλοθεάμονος κοινού για θέματα σχετικά με την επιστήμη και τους υπηρέτες της. Η μια από αυτές είναι η υπερπαραγωγή «Interstellar» του σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν όπου μια ομάδα εξερευνητών ταξιδεύει πέρα από το γαλαξία. Αίσθηση επίσης προκάλεσαν οι ταινίες  «The Theory of Everything» και «The Ιmitation Game»που πραγματεύονται τη ζωή δύο κορυφαίων επιστημόνων,του εν ζωή Φυσικού Στίβεν Χώκινγκ και του προσφάτως λαμβάνοντα τη μετά θάνατον χάρη από τη βασίλισσα Ελισάβετ,Μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ αντίστοιχα.O Νόλαν στο «Interstellar»  είχε τη σημαντική βοήθεια του κορυφαίου Θεωρητικού Φυσικού Κιπ Θορν ο οποίος είχε και την επιστημονική επιμέλεια του όλου εγχειρήματος.Στον πρόλογο του βιβλίου «The science of interstellar»¹ που έχει συγγράψει ο Θορν και σχετίζεται άμεσα με τη δημιουργία της κινηματογραφικής ταινίας, αναφέρει πως  στόχος του ήταν να προκαλέσει το ενδιαφέρον τόσο νέων όσο και των ενηλίκων για την επιστήμη. Το ιδανικότερο μέσο για να εκπληρωθεί  ο στόχος του ήταν αυτή η ταινία. Αξίζει να σημειωθεί πως στη Μ.Βρετανία άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση αναφορικά με το κατά πόσο η ταινία «Interstellar» θα μπορούσε να προβάλλεται και να συζητείται στα πλαίσια των μαθημάτων φυσικής στα σχολεία. Ο Θορν είχε επίσης σημαντική συνεισφορά στην ταινία «Contact»η οποία προβλήθηκε το 1997 με κύρια ιδέα τη λήψη ενός μηνύματος από το το διάστημα και την προσπάθεια μιας αστρονόμου (Τζόντι Φόστερ) να επικοινωνήσει με τους εξωγήινους.

Πρόσφατα έκανε την εμφάνισή της στη μεγάλη οθόνη και μια νέα ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ με τίτλο «Η διάσωση». Βασισμένη στο   συναρπαστικό βιβλίο «Άνθρωπος στο Άρη»^5,,η ταινία περιγράφει τις φαινομενικά ανυπέρβλητες δυσκολίες που τελικά ξεπέρασε ένας αστροναύτης και επέστρεψε στη Γη, αφού ο ίδιος είχε εγκαταλειφθεί λόγω ενός ατυχήματος στον πλανήτη Άρη.Σατανική σύμπτωση αποτελεί το γεγονός ότι η προβολή της ταινίας συμπίπτει χρονικά με την ανακοίνωση της NASA σχετικά με την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στον πλανήτη.

Χωρίς αμφιβολία θα υπάρξουν και άλλες τέτοιου είδους παραγωγές στο μέλλον. Η λίστα των επιστημόνων προς ‘‘εκμετάλλευση’’  από τη μεγάλη οθόνη δεν εξαντλείται. Δύο προσωπικότητες αρκετά ενδιαφέρουσες γύρω από τους οποίους μπορούν να γραφτούν ελκυστικά για το ευρύ κοινό σενάρια είναι οι Φυσικοί Ρίτσαρντ Φάϊνμαν (1918-1988) και Ρόμπερτ Ο πενχάϊμερ (1904-1967).Το κοινό στοιχείο και των δύο είναι η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «Μανχάταν» το οποίο οδήγησε στη δημιουργία της ατομικής βόμβας. Δύο επιστημονικά μεγέθη με ευρύτερη καλλιέργεια και μια ζωή η  οποία σίγουρα δεν περιορίζονταν στα αυστηρά επιστημονικά τους καθήκοντα.

O Φάϊνμαν πέρα από καταξιωμένος επιστήμονας (Βραβείο Νόμπελ 1965), υπήρξε ένας εμπνευσμένος δάσκαλος καθιστώντας διάσημες τις διαλέξεις του τις οποίες και τις παρουσίασε γραπτά στο θρυλικό του βίβλιο «The Feynman Lectures on Physics»².Εκτός από τη Φυσική είχε πάθος με τη ζωγραφική, το χορό, το παίξιμο κρουστών ενώ ασχολήθηκε και με την αποκρυπτογράφηση της ιερογλυφικής γραφής των Μάγια. Στην κριτική του περιοδικού Time για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Φάϊνμαν «Σίγουρα θα αστειεύεστε, κύριε Φάϊνμαν»³ αναφέρεται:

«Η ζωή του Φάϊνμαν θα μπορούσε εύστοχα να παρομοιαστεί με αλυσιδωτή αντίδραση: μια κρίσιμη μάζα φαιάς ουσίας προκαλεί έκρηξη, σκορπίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις φως και ζεστασιά.»

Ο Ρόμπερτ Ο πενχάϊμερ ή αποκαλούμενος χαϊδευτικά «’Οπι» θεωρείται ο πατέρας της ατομικής βόμβας και η συγκλονιστική του βιογραφία κυκλοφορεί μεταφρασμένη και στα ελληνικά⁴.Μια γοητευτική προσωπικότητα, ένας Θεωρητικός Φυσικός με χαρακτηριστικά ηγέτη. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλτρουιστικά επιδόθηκε σε έναν αγώνα προκειμένου να χαλιναγωγηθεί η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και παραγωγή πυρηνικών όπλων με αποτέλεσμα να καταστεί στόχος του συντηρητικού κατεστημένου των Η.Π.Α.

Τέλος, μια άκρως ενδιαφέρουσα προσωπικότητα επιστήμονα είναι αναμφίβολα και ο σερ Ισαάκ Νεύτωνας (1643-1727),ίσως ο κορυφαίος Φυσικός όλων των εποχών.

Η δυσκολία μιας μεταφοράς της βιογραφίας του στη μεγάλη οθόνη έγκειται στο ποιος ηθοποιός θα μπορέσει να ενσαρκώσει με επιτυχία  ένα τόσο ιδιαίτερο έως και δύστροπο χαρακτήρα όπως του Νεύτωνα!

 

*Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην ελληνική έκδοση της «The Huffington Post»

 

Καρατζίκος Σταύρος

Διδάκτωρ Θεωρητικής Φυσικής Α.Π.Θ

 

Πηγές:

1)Kip Thorne,The science of interstellar,(W.W.Norton & Company)

2)Richard P.Feymann,Robert B.Leighton,Matthew Sands,The Feynman Lectures on Physics,(Addison-Wesley)

3)Richard P.Feymann,Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φάϊνμαν,(Εκδόσεις Κάτοπτρο)

4)Kai Bird-Martin J.Sherwin,Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ,(Εκδόσεις Τραυλός)

5)Weir Andy,Άνθρωπος στον Άρη,(Εκδόσεις Παπαδόπουλος)