Το E-PTOLEMEOS.GR παρουσιάζει μια νέα σειρά ηχητικών ντοκιμαντέρ, και σας προσκαλεί να τα εξερευνήσετε. Έρευνες και συνεντεύξεις με πρόσωπα της διπλανής πόρτας που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν. Αναζητήστε τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR κάθε πρωί του Σαββάτου.
Χορηγός της σειράς είναι η Wattcrop, εταιρεία του Macquarie Green Investment Group. Η Wattcrop προσηλωμένη στις αρχές της αειφορίας, στοχεύει στην βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, και επενδύει σε έργα πράσινης ενέργειας.
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι εικαστικός, αγιογράφος και ψηφιδογράφος που ζει στην Πτολεμαΐδα, πόλη που αγάπησε, ενώ κατάγεται από τη Δάφνη Βοΐου. Για τους πολλούς, ήρθε στην επικαιρότητα και κέρδισε πανελλαδική δημοσιότητα από το μεγάλο και ξακουστό ψηφιδωτό με τον δικέφαλο αετό, που φιλοτέχνησε και θα κοσμεί το νέο γήπεδο – στολίδι της ΑΕΚ Αγιά Σοφιά, στη Νέα Φιλαδέλφεια. Στο νέο podcast του e-ptolemeos.gr με τον Α. Πουγαρίδη, ξεδιπλώνει την ιστορία του!
Η ενασχόλησή του με τα εικαστικά ξεκινάει πολλά χρόνια πριν, ήδη από τα χρόνια που ήταν εν ενεργεία Αξιωματικός του Μηχανικού. Απόστρατος αξιωματικός σήμερα, αφοσιώνεται στην τέχνη του, την οποία ξεκίνησε ερασιτεχνικά, πολλά χρόνια πριν. Όπως παραδέχεται: «Όλα είναι εκφάνσεις της ζωής. Αν και δείχνει ασυμβίβαστο το ένα με το άλλο δεν είναι. Όλα είναι απλά δεξιότητες. Ο μέσος έλληνας αξιωματικός είναι πολυπράγμων, ασχολείται με πολλά πράγματα, έχει κατά μέσο όρο δύο πτυχία ανωτάτων σχολών. Ασχολήθηκα με την τέχνη και το ένα βήμα έφερε το άλλο και φτάσαμε στο σήμερα».
Ξεκινώντας με μια έφεση στο σκίτσο, όντας αυτοδίδακτος, ασχολήθηκε σταδιακά με την αγιογραφία και το ψηφιδωτό. Έχοντας, αρχικά, προορισμό τη ζωγραφική, πήρε κατεύθυνση προς τις εκκλησιαστικές τέχνες, πέρασε στην αγιογραφία και έπειτα στα ψηφιδωτά.
Σήμερα ελάχιστοι καλλιτέχνες στην Ελλάδα ασχολούνται με τα ψηφιδωτά σε αυτή την κλίμακα. Ο ίδιος σημειώνει πως είναι μια τέχνη που απαιτεί τεράστια υπομονή και έχει δυσκολία, ιδίως στο ξεκίνημα. «Το αγάπησα, όμως, τόσο πολύ, που δεν το άφησα», παραδέχεται.
Ο ψηφιδογράφος χρησιμοποιεί πολλά υλικά, ενώ για ένα ψηφιδωτό για εκκλησιαστική τέχνη, μπαίνει το σμάλτο. Επίσης, υπάρχουν εξαιρετικά ψηφιδωτά από μάρμαρο και χρωματιστά πετρώματα. Τι εισπράττει όμως, ο ίδιος, απασχολούμενος τόσες πολλές ώρες, δημιουργώντας πάνω σε ένα έργο; «Είναι ο ρυθμός της ανατροφοδότησης. Αυτό που δίνω, το εισπράττω πολλαπλάσια».
Η τέχνη του ψηφιδωτού
Το ψηφιδωτό σαν δημιούργημα ανέβηκε σαν τέχνη στην Ελλάδα, ενώ έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Ωστόσο, μετά την Άλωση της Πόλης, ήταν σχεδόν αδύνατη η δημιουργία εκκλησιαστικών έργων και η τέχνη σχεδόν ξεχάστηκε στην Ελλάδα , ενώ ήρθε πίσω μετά στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Άρχισαν δειλά – δειλά να βγαίνουν εξαιρετικοί τεχνίτες και άρχισε να διαδίδεται περισσότερο η τέχνη, ενώ σήμερα βλέπουμε σε μεταγενέστερες εκκλησίες εντυπωσιακά ψηφιδωτά. Πλέον το βλέπουμε και σε οικιακούς χώρους, ως δάπεδο, πίνακας, εικόνα, εκκλησιαστικό έργο κ.α. έχει υπεραξία σαν έργο και είναι άγνωστο αντικείμενο.
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος σήμερα είναι γνωστός σε όλη την Ελλάδα. Ωστόσο αυτό χτίστηκε μέσα από συμμετοχή σε περισσότερες από 15 εκθέσεις σε όλη την Ελλάδα, ατομικές, και ομαδικές, διευρύνοντας τη φήμη του, με εκθέσεις σε Ναύπλιο, Λουτράκι, Θεσσαλονίκη, Αθήνα αλλά και σε πολλά ακόμα μέρη.
Όπως λέει: «Η εκθέσεις είναι μια ευκαιρία να συναντήσω φίλους, δασκάλους, καθηγητές, συμμαθητές, κόσμο. Είναι ανθρώπινο και εικαστικό, κάποιοι έρχονται για εμένα και την επόμενη φορά έρχονται για τα έργα, ενώ έχει συμβεί και το αντίθετο».
Ο δικέφαλος αετός
Κάποια στιγμή χτύπησε απροσδόκητα το τηλέφωνο του. Ήταν εκπρόσωποι από τους Συνδέσμους της ORIGINAL Βορείου Ελλάδος, που ήθελαν να κάνουν κάτι για το νέο γήπεδο της ΑΕΚ. Όπως περιγράφει: «Η ΑΕΚ είναι η μεγαλύτερη προσφυγική ομάδα του κόσμου. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν την ευαισθησία να πάρουν την πρωτοβουλία, επέλεξαν την παράσταση του δικέφαλου αετού. Συμμετείχαμε σε διαδικασία διαγωνισμού, και επέλεξαν εμάς. Το αποτέλεσμα είναι έργο τέχνης, αλλά είναι και ένα σύμβολο. Η ORIGINAL είναι η θύρα των οργανωμένων οπαδών, αλλά έχουν μια μοναδική κουλτούρα. Ήταν απροσδόκητο για εμάς. Δεν ξέραμε αν μπορεί να κατασκευαστεί κάτι τέτοιο» εξιστορεί, λέγοντας ότι «σε ένα σημείο αναφοράς, ένα νέο γήπεδο, μπαίνει και το όνομά μας μέσα».
Το έργο που φέρει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, έχει πλέον παραδοθεί, αλλά δεν έχει παρουσιαστεί επίσημα, ωστόσο αυτό θα γίνει σύντομα σε μια ξεχωριστή εκδήλωση. Πόσο καιρό παίρνει για ένα ψηφιδωτό αντίστοιχων διαστάσεων και δυσκολίας; Ο ίδιος απαντάει πως του χρειάστηκαν 3.5 μήνες σκληρής δουλειάς, καθημερινής εργασίας, ωστόσο εξηγεί ότι ο χρόνος δεν έχει να κάνει με το τετραγωνικό, αλλά με την παράσταση.
Συγκινητικό, είναι, επίσης το γεγονός ότι την περίοδο που ψηφοθετούσε τον “Δικέφαλο”, το εργαστήριο έγινε σημείο αναφοράς σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα, καθώς ερχόταν εκατοντάδες φίλαθλοι της ΑΕΚ ώστε συμβολικά να βάλουν μια ψηφίδα στο “ιστορικό” έργο, ώστε να συμμετέχουν με τον τρόπο αυτό στη δημιουργία του.
Καινοτόμα μονοπάτια
Στα έργα που ξεχωρίζουν στο εργαστήριο του Γιάννη Παπαδόπουλου, μπορεί να δει κανείς κάτι μοναδικό: ένα εγχάρακτο ψηφιδωτό, με τον Άγιο Νικόλαο. Πρόκειται για μια καινούρια τεχνική που αντίστοιχη της δεν υπάρχει, δικής του επινόησης, για την οποία ξεχωριστοί καλλιτέχνες όπως ο Κωνσταντίνος Ξενόπουλος, έχουν επαινέσει τον Γιάννη Παπαδόπουλο. Πρόκειται στην ουσία για ένα τη χάραξη ενός κομματιού ξύλου, ώστε να δημιουργηθούν τεχνητές “ψηφίδες”, τις οποίες χρωματίζει σχηματίζοντας με ιδιαίτερα δημιουργικό – σχεδόν μαγικό – τρόπο την παράσταση που θα έχει τελικά το έργο.
Στο ερώτημα, αν θεωρεί κάποιο από τα έργα του ιδιαίτερο, ή πολύ σημαντικό για τον ίδιο, απαντά πως δεν θέλει να ξεχωρίζει τα έργα του και καταλήγει λέγοντας ότι: «Η δημιουργία περνάει μέσα από δυσκολίες και αυτό αυξάνει την ικανοποίηση. Δεν θέλω να ξεχωρίσω τα έργα μου, παρότι ο δικέφαλος αετός μας έκανε πανελλήνια γνωστούς».
Κείμενο: Βάσω Σάφη
