Έθιμο: Οι Χριστουγεννιάτικες φωτιές της Φλώρινας

Στη Φλώρινα της Δυτικής Μακεδονίας υπάρχει ένα” μαγικό” χριστουγεννιάτικο έθιμο που δεν συναντάμε πουθενά στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τα μεσάνυχτα της 23ης Δεκεμβρίου σε διάφορες γειτονιές της πόλης ανάβουν φωτιές που μπορούν να φτάσουν σε ύψος ως και τα 15 μέτρα. Παρόλο το τσουχτερό κρύο που κάνει, καθώς το θερμόμετρο είναι υπό το μηδέν, όλοι οι κάτοικοι είναι έξω στους δρόμους και γιορτάζουν το άναμμα της φωτιάς. Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του βαθιά χωμένες μέσα στους αιώνες έχει σκοπό να ξορκίσει το κακό και να γιορτάσει τον ερχομό των Χριστουγέννων.

Το έθιμο

Στην πόλη της Φλώρινας, αλλά και στα γύρω χωριά τα μεσάνυχτα της 23 προς 24 Δεκεμβρίου οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές σε διάφορες γειτονιές της πόλης, με επίκεντρο την Πλατεία Ηρώων δίπλα στο ποτάμι της πόλης, τον Σακουλέβα. Το στήσιμο των φωτιών γίνεται από ξύλα κέδρου που φέρνουν από το βουνό. Καθώς το συγκεκριμένο είδος ξύλου, όταν καίγεται, κάνει ιδιαίτερα έντονους θορύβους, το έθιμο λέει ότι με τον τρόπο αυτό εξαγνίζεται το κακό. Κάθε γειτονιά στήνει τη δική της φωτιά μέσα σε ένα ”ανταγωνιστικό” κλίμα για την ανάδειξη της καλύτερης. Μέρος του εθίμου θεωρείται και το κλέψιμο ξύλων από τα μικρά παιδιά της κάθε ομάδας, με την επιδίωξη να μην τους πάρει κανείς είδηση. Γύρω από τις φωτιές στήνεται μεγάλο γλέντι και φαγοπότι συνοδευόμενο από τσίπουρο κρασί και φασολάδα, εδέσματα τα οποία κρατάνε τους κατοίκους ζεστούς μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Το συγκεκριμένο έθιμο θεωρείται παγανιστικό και έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, όπου άναβαν την φωτιά στις 21 Δεκεμβρίου (η μικρότερη μέρα του χρόνου) για να “φύγουν” οι μικρές μέρες και να έλθουν οι μεγαλύτερες. Με αυτό τον τρόπο προσπαθούσαν να ευχαριστήσουν τον θεό του ήλιου, τον Απόλλωνα, για να φέγγει περισσότερο χρόνο. Αργότερα κατά τους χριστιανικούς χρόνους, αλλά μέχρι και σήμερα το έθιμο σχετίστηκε με τη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί για να ζεστάνουν το νεογέννητο Χριστό. Συνεπώς όλη η πόλη ανάβει φωτιές για να ζεστάνει τον Χριστό και την Παναγία.

Μια νύχτα μαγική

Για τους κάτοικους της Φλώρινας αυτή η χειμωνιάτικη νύχτα δεν είναι όπως οι άλλες. Έχει μέσα της κάτι το ξεχωριστό και ίσως αυτό έγκειται στο γεγονός ότι η ζεστασιά της φωτιάς φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά. Ο κόσμος αδιαφορεί τελείως για το τσουχτερό κρύο και τα διάφορα μοτίβα της φωτιάς τον μαγνητίζουν και τον παρασέρνουν σε αυτή τη βραδινή τελετουργία. Παρέες ανθρώπων διασκεδάζουν μαζί υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, κάνοντας για μια στιγμή πέρα τα προβλήματά τους. Οικογένειες και φίλοι αγαπημένοι συγκεντρώνονται γύρω από τη φωτιά όπως κάνανε οι πρόγονοι τους και όλοι μαζί στέλνουν το μήνυμα της ομόνοιας και της αγάπης, το μήνυμα των Χριστουγέννων. Μια νύχτα διαφορετική από όλες τις άλλες, την οποία οι ντόπιοι περιμένουν πώς και πώς όλο το χρόνο, με τους παλιότερους να θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια και τους μικρότερους να μαθαίνουν από αυτούς. Κάθε χρόνο ο δήμος της πόλης συμβάλει όλο και περισσότερο στην ανάδειξη αυτού του εθίμου, προσθέτοντας στην πόλη δραστηριότητες όπως το “Τρενάκι της Φωτιάς” και το “Ξύλινο Χωριό”. Αν θέλετε λοιπόν να αναβιώσετε ένα τελείως διαφορετικό ελληνικό χριστουγεννιάτικο έθιμο από όλα τα συνηθισμένα δεν έχετε παρά να ταξιδέψετε μέχρι τη Φλώρινα για μια αξέχαστη βραδιά.