Πέντε (05) Βουλευτές της Νέας Αριστεράς, με πρωτοβουλία της Βουλεύτριας Φλώρινας και Γραμματέα της Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς Πέτης Πέρκα, κατέθεσαν ερώτηση προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καθώς και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με θέμα την αναγκαστική απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση του οικισμού Βαλτόνερα Φλώρινας, τονίζοντας την εγκληματική καθυστέρηση του κράτους και της ΔΕΗ στη διαχείριση ενός διαχρονικού περιβαλλοντικού και κοινωνικού προβλήματος.
Οι Βουλευτές τονίζουν ότι ο οικισμός Βαλτόνερα του Δήμου Αμυνταίου, Νομού Φλώρινας, αποτελεί εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα περιβαλλοντικής και κοινωνικής εγκατάλειψης στην ενεργειακή καρδιά της Δυτικής Μακεδονίας. Οι εκτεταμένες ρωγμώσεις στα κτίρια, οι καθιζήσεις εδάφους και η δραματική πτώση του υδροφόρου ορίζοντα έχουν καταστήσει τον οικισμό επικίνδυνο για τη διαβίωση των κατοίκων, όπως έχει τεκμηριωθεί από σειρά επιστημονικών εκθέσεων και αυτοψιών.
Ήδη από το 2017, η επιστολή του καθηγητή Ευθύμη Λέκκα προειδοποιούσε για την ανάγκη σταδιακής εκκένωσης των Βαλτόνερων λόγω του μεγέθους των φαινομένων, ενώ οι μεταγενέστερες εκθέσεις του ΙΓΜΕ (2018) και του καθηγητή Κωνσταντίνου Βουδούρη (ΑΠΘ, 2021) απέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η κύρια αιτία των καθιζήσεων και ρωγμώσεων είναι η εξορυκτική δραστηριότητα του ορυχείου Αμυνταίου της ΔΕΗ και όχι φυσικά ή σεισμικά αίτια.
Υπενθυμίζουμε ξανά ότι και η κ. Μπακογιάννη, είχε κάνει σχετική ερώτηση, το 2018 και επισήμανε ότι «σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, οι κατολισθήσεις μπορούν να επαναληφθούν ανά πάσα στιγμή στη Φλώρινα, γεγονός που καθιστά επείγουσα την εκκένωση της περιοχή των βαλτόνερων», έλεγε για άμεσα μέτρα και ρώταγε τότε γιατί αγνοείται η επιστημονική άποψη του Καθηγητή Ε. Λέκκα.
Η Πραγματογνωμοσύνη του καθηγητή Βουδούρη (Δεκέμβριος 2021), κατόπιν εντολής της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Φλώρινας, τεκμηρίωσε ότι:
- η πτώση της στάθμης του υπόγειου νερού υπερέβη τα 70 μέτρα,
- η απότομη αυτή πτώση συνδέεται χρονικά με την έναρξη των αντλήσεων του ορυχείου (1993–1994),
- οι ρωγμές στα κτίρια είναι απόρροια των εδαφικών καθιζήσεων που προκλήθηκαν από τη δραστηριότητα της ΔΕΗ,
- τα φαινόμενα δεν σχετίζονται ούτε με σεισμικότητα ούτε με φυσική τεκτονική δράση.
Ο καθηγητής Βουδούρης επισημαίνει ότι η παύση λειτουργίας του ορυχείου το 2020 σταμάτησε τις αντλήσεις, ωστόσο η εκσκαφή έχει διακόψει τη συνέχεια του υδροφόρου συστήματος, δημιουργώντας ένα «πηγάδι» βάθους 200 μέτρων, που μπορεί να λειτουργήσει ως νέα εστία αστάθειας στο μέλλον, εάν δεν υπάρξει ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης του υδρογεωλογικού καθεστώτος.
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται από τη Μελέτη Βιωσιμότητας των οικισμών του Δήμου Αμυνταίου (Μάρτιος 2021), όπου διαπιστώνεται ότι:
«Η παρουσία της ΔΕΗ δεν απέτρεψε την εγκατάλειψη. Σοβαρό πρόβλημα, λόγω της πτώσης του υδροφόρου ορίζοντα και των εξορύξεων, είναι οι καθιζήσεις που παρατηρούνται σε όλες τις αγροτικές εκτάσεις με συνέπεια την καταστροφή γεωργικών υποδομών και οικιών».
Παρά τη σωρεία αυτών των πορισμάτων, η Πολιτεία και η ΔΕΗ επέλεξαν να αγνοήσουν τα επιστημονικά δεδομένα, εγκαταλείποντας τους κατοίκους των Βαλτόνερων χωρίς αποζημιώσεις, χωρίς μετεγκατάσταση, χωρίς καν στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν μέσα σε σπίτια ραγισμένα, πάνω σε έδαφος που υποχωρεί, χωρίς καμία θεσμική μέριμνα.
Τον Ιανουάριο του 2025, το Δημοτικό Συμβούλιο Αμυνταίου (Απόφαση 4/2025) αποφάσισε να κινήσει τις διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του οικισμού, εφαρμόζοντας τις παλαιότερες συστάσεις του ΙΓΜΕ και των πανεπιστημιακών φορέων. Η απόφαση αυτή, ωστόσο, δεν συνοδεύτηκε από δέσμευση της κυβέρνησης για χρηματοδότηση, αποζημιώσεις ή χρονοδιάγραμμα μετεγκατάστασης.
Η στάση αυτή συνιστά βαθιά θεσμική και πολιτική αδράνεια, ιδίως σε μια περιοχή που φέρει ήδη το βάρος της μεταλιγνιτικής μετάβασης, χωρίς δίκαιη αναπτυξιακή πρόβλεψη.
Οι κάτοικοι των Βαλτόνερων πληρώνουν διπλά το τίμημα της κρατικής αδιαφορίας:
πρώτα ως θύματα της εξορυκτικής δραστηριότητας της ΔΕΗ και έπειτα ως παράπλευρες απώλειες μιας απολιγνιτοποίησης χωρίς σχέδιο, που δεν φρόντισε ούτε για την αποκατάσταση των εδαφών ούτε για τη βιώσιμη μετεγκατάσταση των πληττόμενων οικισμών.
Η πολιτεία οφείλει να αναλάβει πλήρως την ευθύνη για την κατάσταση αυτή, να αναγνωρίσει επισήμως την ευθύνη της ΔΕΗ, να προχωρήσει στην αναγκαστική απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση με χρηματοδότηση από κρατικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, και να εξασφαλίσει δίκαιες αποζημιώσεις στους κατοίκους, ανάλογες με εκείνες που έχουν δοθεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
Οι Βουλευτές καταλήγουν σε έξι (6) κρίσιμες ερωτήσεις προς τους αρμόδιους Υπουργούς.



































