Τέτοια ημέρα, 4 ημέρες μετά τα Χριστούγεννα, στις 29 Δεκεμβρίου, διαβάζεις πρώτο στον κατάλογο του «Συναξαρίου Κωνσταντινουπόλεως», την Μνήμη της Αθλήσεως των 14000 χιλιάδων Νηπίων. Εν ολίγοις η κοινώς γνωστή Σφαγή των Νηπίων. Η τραγωδία για την οποία έχουν γραφτεί πολλά, μαρτυρείται βιβλικά στον Ματθαίο, ενώ έχει ως κύριες απόκρυφες πηγές το ελληνικό «Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου» και το λατινικό «Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου».
Η σφαγή έλαβε χώρα στα χρόνια του δυσώνυμου Ηρώδου του «μεγάλου», ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα βασιλέα της Ιουδαίας, το 7ο έτος πριν την Ναυμαχία του Ακτίου, οπότε περί το 38 ή 37 π.Χ. Ωστόσο σήμερα είναι βέβαιο, σε όσους παρακολουθούν σχετικές αστρονομικές δημοσιεύσεις, πως δεν πέθανε το έτος 4 π.Χ., όπως ο Ιώσηπος μαρτυρεί, αφού αντιβαίνει στην επίσης δική του μαρτυρία για θάνατο μετά από έκλειψη Σελήνης (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, 17, 167). Αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο είναι μετρήσιμο σήμερα. Ορατή ολική έκλειψη Σελήνης εκείνα τα χρόνια στην περιοχή της Ιεριχούς, συνέβη στις 9 με 10 Ιανουαρίου του 1 π.Χ. Δεδομένου πως Ιωσήφ, Μαρία και Χριστός επέστρεψαν από την Αίγυπτο μετά τον θάνατο του Ηρώδου (Ματθαίος 2:19), μπορούμε να τοποθετήσουμε με ασφάλεια την Σφαγή των Νηπίων προς το τέλος του 2 π.Χ. έως τον Μάρτιο του 1 π.Χ.
Η Σφαγή έλαβε χώρα κάποιες ημέρες μετά την Γέννηση του Χριστού και αφού ο Χριστός είχε μεταφερθεί σε οίκο (Ματθαίος 2:11) από την φάτνη στην οποία συνέβη η σάρκωση του θεανθρώπου (Λουκάς 2:7). Ο Ηρώδης έμαθε την Γέννηση από τους Μάγους (Ματθαίος 2:1-4). Παρότι το απόκρυφο του Ψευδο-Ματθαίου κάνει λόγο για άφιξη των Μάγων 2 χρόνια μετά την Γέννηση (16:1), πρακτικά οι Μάγοι δεν μπορεί για μια σειρά από λόγους, παρά να προσκύνησαν το Θείο Βρέφος, σε διάστημα λίγο μετά την Γέννησή του και πριν τον σαραντισμό του.
Ο Ηρώδης, θεωρώντας ή έχοντας ως πρόφαση ότι εμπαίχθηκε από τους Μάγους, διέταξε την αναίρεση των βρεφών της περιοχής, έως την ηλικία των 2 ετών (Ματθαίος 2:13-16). Υπολόγισε, χονδρικά, ως ένα έτος, το ταξίδι των Μάγων και κυρίως την εμφάνιση του Αστέρος – Αγγέλου, πιθανότατα κατά την σύλληψη του Χριστού, δηλαδή τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Έτσι εννεάμηνη κύηση και ταξίδι των Μάγων, πρέπει να υπολογιστούν κάπου στους δέκα μήνες. Το τελευταίο υποδεικνύει, ουσιαστικά, και ο Ιωάννης Χρυσόστομος, ο οποίος ορθότατα παρατηρεί, πως οι Μάγοι δεν πληροφορήθηκαν κάτι το οποίο έγινε, αλλά ένα γεγονός το οποίο έμελε να γίνει (Υπόμνημα εις τον Άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστήν, PG 57, 63).
Η σφαγή των νηπίων, εκπλήρωσε και μια προφητεία, αυτή του Ιερεμίου, όπου έλεγε: φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνοι και κλαυθμός και οδυρμός πολύς· Ραχήλ κλαίουσα τα τέκνα αυτής, και ουκ ήθελε παρακληθήναι, ότι ουκ εισίν. (31:15). Φυσικά κατά την σφαγή, η οποία ίσως έφτασε και στην ορεινή περιοχή της Ιουδαίας ως φαίνεται, ζητήθηκε (αφού είχε μόλις 6 μήνες διαφορά από το Χριστό) και η ζωή του Ιωάννου Προδρόμου (Πρωτευαγγέλιο Ιακώβου 22, 3). Έτσι κατά το απόκρυφο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, με θαύμα γλύτωσε από την μάχαιρα των Ηρωδιανών. Σε ορισμένους κώδικες του ίδιου απόκρυφου κειμένου, θύμα του διωγμού έπεσε και ο πατέρας του Προδρόμου Ζαχαρίας (Πρωτευαγγέλιο Ιακώβου, 23, 1 – 24, 3), μη γνωρίζοντας να πει στους στρατιώτες, που ήταν ο γιός του. Τελευταία πλην επισφαλής πληροφορία, είναι το ότι κατά τον Ψευδο-Ματθαίο, κατά την φυγή στην Αίγυπτο από το δρόμο της ερήμου, Ιωσήφ, Θεοτόκος και Θείο Βρέφος, σταμάτησαν για ένα χρονικό διάστημα σε μια σπηλιά (Ψευδο-Ματθαίος, 17, 2-18, 1).
