«Η μεταλιγνιτική εποχή και το ενεργειακό μέλλον της περιοχής» ήταν το μοναδικό θέμα ημερήσιας διάταξης της ειδικής συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου Φλώρινας, τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου.
Στη συνεδρίαση παρέστησαν και τοποθετήθηκαν μεταξύ άλλων ο Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ.κ. Θεόκλητος, ο Πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ κ. Γιάννης Αδαμίδης, η Αντιπεριφερειάρχης Ενέργειας κα Καλλιόπη Κυριακίδου, ο Αντιπεριφερειάρχης Φλώρινας κ. Γιάννης Κιοσές, ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Βασίλης Άμπας, οι επικεφαλής των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Στάθης Κωνσταντινίδης, κ. Δημήτριος Φαρμακιώτης και κα Ευθυμία Ναλπαντίδου, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.κ. Στέφανος Μπίρος, Δημήτρης Ηλιάδης, Γιώργος Αντωνιάδης και Γιώργος Παπαγρηγορίου, ο Αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας κ. Γιάννης Λιάσης, οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι κ.κ. Γιάννης Στρατάκης, Σωτήρης Βόσδου, Γιώργος Κωτακίδης και Βασίλης Καραντζίδης, ο Πρόεδρος της κοινότητας Αχλάδας κ. Πέτρος Αντωνιάδης, ο Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Φλώρινας κ. Βασίλης Δουίτσης, ο Πρόεδρος του Σωματείου «Σπάρτακος» κ. Μόσχος Μόσχου, ο Αντιπρόεδρος του Σωματείου «Λυγκηστίς» κ. Χρήστος Δεληγιώργης, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Φλώρινας κ. Σάββας Σαπαλίδης, το μέλος της ΕΤΕ ΔΕΗ κ. Πέτρος Τραϊανού, ο Πρόεδρος του ΟΕΝΕΦ κ. Κώστας Φιλιππίδης, ο δημότης κ. Βασίλης Τζώτζης, ο αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος των Λιγνιτωρυχείων Αχλάδας κ. Χρήστος Παυλίδης και ο Πρόεδρος της εταιρείας ΜΕΤΕ Α.Ε. κ. Κωνσταντίνος Μεσσήνης.
Γραπτό χαιρετισμό απέστειλε ο Βουλευτής Φλώρινας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Αντωνιάδης.
Εισηγητής ήταν ο κ. Βασίλειος Γιαννάκης, Δήμαρχος Φλώρινας και Πρόεδρος του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, ο οποίος ανέφερε αναλυτικά:
Σεβασμιώτατε
Κύριε πρόεδρε του Δ.Σ.,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι α΄ και β΄ βαθμού,
Κυρίες και κύριοι προσκεκλημένοι,
Σας καλωσορίζω στην ειδική συνεδρίαση του Δ.Σ. με θέμα την ενέργεια σε σχέση με το αύριο του δήμου μας και της περιοχής μας.
Λόγω της σημαντικότητας του θέματος , της μεγάλης προσέλευσης και επειδή θέλουμε να ακουστούν όλες οι απόψεις, θα ξεκινήσω χωρίς πολλά λόγια για την οικονομία του χρόνου, κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις.
Το ενεργειακό πρόβληµα και η κλιματική αλλαγή είναι σήµερα ένα από τα πλέον σηµαντικά θέµατα της παγκόσµιας κοινότητας.
Η σημερινή ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου έχει σκοπό να συμβάλει στην εν εξελίξει συζήτηση σχετικά με τα ανοιχτά και σωρευμένα θέματα του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, η υλοποίηση του οποίου θα αποτελεί τον οδικό χάρτη για την ενέργεια που θα παράγει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Έναν οδικό χάρτη που πρέπει να περιλαμβάνει το σύστημα διακυβέρνησης της μετάβασης, ποιοι θα εμπλέκονται, τον τρόπο διαχείρισης του εργατικού δυναμικού και τέλος την ύπαρξη ενός χωροταξικού σχεδιασμού των παρεμβάσεων μέσα στα ορυχεία.
Ζητούμενο είναι η διατύπωση απόψεων και η σύνθεση μιας κοινής, πρότασης.
Σήµερα, η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιµη ανάπτυξη (ανάπτυξη που πραγµατοποιείται µε την παράλληλη και ισότιµη προώθηση της οικονοµίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος) αποτελούν πλέον διαπιστωµένες αναγκαιότητες και προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει ένα πρωτοποριακό ρόλο στην προσπάθεια άµβλυνσης της κλιµατικής αλλαγής σε παγκόσµιο επίπεδο και έχει ασκήσει µεγάλη πίεση για την υιοθέτηση συγκεκριµένων και φιλόδοξων στόχων. Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο έχει θέσει τη νέα Ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιώσιµη ανάπτυξη, με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων το 2038 και την ολοκληρωτική απανθρακοποίηση το 2050.
Η ευρύτερη περιοχή της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα η Π.Ε. Φλώρινας, αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους ενεργειακούς πόλους της χώρας, λόγω των κοιτασμάτων λιγνίτη που υπάρχουν στην περιοχή αλλά και των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας που λειτουργούν σ’ αυτή.
Ο Δήμος Φλώρινας βρίσκεται στον πυρήνα της παραγωγής ενέργειας, προσφέροντας στη χώρα μας όλες αυτές τις δεκαετίες την απαραίτητη ενέργεια χωρίς η τοπική κοινωνία να έχει λάβει τα ανάλογα αντισταθμιστικά οφέλη.
Η παραγωγή ενέργειας που πραγματοποιείται στην περιοχή έχει σημαδέψει τον τόπο, θετικά και αρνητικά. Από τη μια η απασχόληση στη ΔΕΗ και οι παράλληλες δραστηριότητες, έχουν βοηθήσει στην αποφυγή της ερήμωσης της περιοχής με τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας. Από την άλλη η εξόρυξη του λιγνίτη και η λειτουργία των εργοστασίων της ΔΕΗ επέφεραν δυσμενέστατες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον του τόπου: την υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα, τη μόλυνση του αέρα που αναπνέουμε με άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων, τη δημιουργία «πληγών» στο πρόσωπο της γης με την εκσκαφή τεράστιων ποσοτήτων λιγνίτη από τα ορυχεία, χωρίς καμία αποκατάσταση.
Το συγκεκριμένο μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής το τελευταίο διάστημα, αλλάζει δραματικά, διανύοντας ήδη τη φάση της μετάβασης σε διαφορετικές μορφές πηγών ενέργειας. Είναι μια ιστορική πρόκληση, καθώς είναι δεδομένο πως η περιοχή σήμερα δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τους «κραδασμούς» που προκύπτουν από την παραμένουσα οικονομική κατάσταση. Αυτό λοιπόν που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για μας είναι η μετάβαση, να είναι δίκαιη. Να μη μείνει δηλαδή ο τόπος μας χωρίς υποστήριξη, ενώ όλα αυτά τα χρόνια έδωσε τα πάντα για να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας!
Η εξαγγελία Μητσοτάκη από το βήμα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη για κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων της χώρας έως το 2028 δημιούργησε έντονο προβληματισμό και ανησυχία για το μέλλον της περιοχής μας. Που μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο με την διαρροή ως χρονικού ορίου λειτουργίας του εργοστασίου της Μελίτης το 2023.
Βέβαια, το ζήτημα της μετάβασης σε καθεστώς χαμηλής λιγνιτικής δραστηριότητας δεν αφορά μόνο τη Δυτική Μακεδονία, αλλά περισσότερο ή λιγότερο 41 περιοχές της Ευρώπης.
Η δημιουργία του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης είναι μια πρώτη επιτυχία, καθώς πλέον υπάρχει ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για τη μετάβαση της περιοχής στο νέο παραγωγικό μοντέλο. Μέσα από αυτό μπορούν να χρηματοδοτηθούν και να υποστηριχθούν δράσεις, που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Δυστυχώς τα 30 διαθέσιμα εκ. ευρώ είναι ελάχιστα.
Όπως και τα χρήματα του περίφημου ευρωπαϊκού “Ταμείου δίκαιης Μετάβασης” που θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις, για παράδειγμα σε μορφές πράσινης ενέργειας, προκειμένου οι λιγνιτικές και ανθρακικές περιοχές να παραμείνουν ζωντανές, είναι πολύ λίγα. Το Ταμείο έχει προϋπολογισμό μόλις 4,8 δισ ευρώ για 41 Περιφέρειες της Ευρώπης που διαθέτουν ορυχεία, εργοστάσια παραγωγής ρεύματος από κάρβουνο και που εξαρτώνται οι οικονομίες τους, όπως της Δυτικής Μακεδονίας, από την παραγωγή του λιγνίτη και οι οποίες στο άμεσο μέλλον θα νιώσουν μεγάλη πίεση εξαιτίας των αποφάσεων που έχουν ληφθεί για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών διοξειδίου.
Να σημειωθεί, στο σημείο αυτό, πως μετά από επαφές με στελέχη της Κομισιόν στον τομέα ενέργειας όπου συμμετείχαν το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, καθώς και αντιπροσωπεία των ενεργειακών δήμων (και με την δική μου παρουσία) επετεύχθη η συμμετοχή της Δυτικής Μακεδονίας ως «πιλοτική περιοχή» στην πρωτοβουλία για τη στήριξη των ανθρακοφόρων περιοχών.
Η μετάβαση στην επόμενη ημέρα, θα επηρεάσει τις ζωές περίπου 5.000 εργαζομένων που απασχολούνται σήμερα στα ορυχεία και τις μονάδες της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, και οι οποίοι αυξάνονται κατά πολύ μαζί με τους εργαζόμενους σε εργολάβους.
Επίσης η παύση λειτουργίας ορυχείων και λιγνιτικών μονάδων, θα επηρεάσει τις τοπικές οικονομίες, που «ζουν» από αυτή την δραστηριότητα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι σήμερα η ΔΕΗ συμμετέχει με 45% στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας.
Οι θέσεις αυτές εργασίας που χάνονται από τον τομέα της λιγνιτικής παραγωγής και ηλεκτρικής ενέργειας, δεν μπορούν να αντικατασταθούν από μία μόνο δραστηριότητα.
Είναι απαραίτητο ένα μείγμα δραστηριοτήτων που να περιλαμβάνουν την υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα, την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, την ανάπτυξη ΒΙ.ΠΕ. (Βιομηχανικές Περιοχές) τη στήριξη της καινοτομίας και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, την υποστήριξη της εξωστρέφειας των τοπικών μας επιχειρήσεων, την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων. Θα πρέπει να προσέξουμε το νέο παραγωγικό μας μοντέλο να είναι βιώσιμο, ώστε να αποφύγουμε τη λογική της μονοκαλλιέργειας, που μπορεί κάποιες φορές να έχει αποτελέσματα, αλλά σε βάθος χρόνου μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα.
Τα χρονικά περιθώρια αντίδρασης εξαντλούνται. Για αυτόν τον λόγο χρειάζονται άμεσα πρωτοβουλίες οι οποίες θα ανοίξουν τον δρόμο προς την ανάκαμψη.
Στην προσπάθεια αυτή, καλούμαστε όλοι, τοπική κοινωνία, φορείς, εργαζόμενοι, να έχουμε κεντρικό ρόλο.
Με όπλα τις γνώσεις και την εμπειρία μας, έχουμε όλα τα εχέγγυα ώστε να πρωταγωνιστήσουμε στην αλλαγή μοντέλου τοπικής ανάπτυξης που θα βγάλει το Δήμο μας από το τέλμα.
Για μας, ο όποιος ενεργειακός σχεδιασμός της μεταλιγνιτικής περιόδου, με επίκεντρο τον Δήμο Φλώρινας και τη Δυτική Μακεδονία, πρέπει να έχει ολοκληρωμένο χαρακτήρα που δεν θα υποθηκεύει το μέλλον των επόμενων γενεών αλλά θα ανοίγει σταδιακά τον δρόμο στην εποχή της καθαρής ενέργειας, μέσα από μια δίκαιη μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή. Να συμπεριλάβει τις προτάσεις μας, τις πραγματικές αναπτυξιακές ανάγκες της περιοχής και της τοπικής κοινωνίας μας και την αποτροπή της τρομακτικής αύξησης της ανεργίας από το κλείσιμο των μονάδων.
Άλλωστε δεν είναι δυνατόν να λαμβάνονται αποφάσεις για εμάς χωρίς εμάς
Προτάσεις:
- Η συνέχιση της λειτουργίας της υπερσύχρονης καταλυτικής μονάδας της «Μελίτης 1» τουλάχιστον μέχρι το 2038 που είναι και το χρονικό όριο που θέτει η Ευρωπαϊκή ένωση.
Εναλλακτική πρόταση θα μπορούσε να είναι η μετατροπή της άδειας για την λιγνιτική μονάδα «Μελίτη 2» σε φυσικού αερίου και η κατασκευή της με την μορφή ΣΔΙΤ.
- Η λειτουργία της τηλεθέρμανσης Φλώρινας που είναι ζωτικής σημασίας για τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Είναι ένα έργο 54 εκ. ευρώ, έργο Focus για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βρίσκεται σε στάδιο κατασκευής, έχει φτάσει μέχρι τα όρια του αστικού ιστού και τώρα αναμένεται να αρχίσουν οι εργασίες στην πόλη. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται χρηματοδότηση. Μια χρηματοδότηση η οποία έχει στηριχτεί στο ανταποδοτικό τέλος της ΔΕΗ, το οποίο έχουμε να λάβουμε από το 2014. Άμεσα απαιτούνται μέχρι τα Χριστούγεννα 2 εκ. ευρώ από ίδιους πόρους ώστε να μη χαθεί η ευρωπαϊκή και εθνική χρηματοδότηση.
- Η ανάγκη πολιτικής υποστήριξης για χορήγηση δωρεάν πιστοποιητικών CO2και στη χώρα μας, κάτι που θα δώσει προοπτική στη λιγνιτική παραγωγή για τα επόμενα 20 χρόνια και που δεν έγινε το 2014.
- Η ένταξη, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», της τηλεθέρμανσης Μελίτης, καθώς και η χρήση της σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες.
- 5. Η σύσταση ενεργειακής κοινότητας στον Δήμο μας.
Ενός θεσμού που έχει ως στόχο να ενισχύσει την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε εκτός από καταναλωτές να γίνουν και παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία είτε θα πωλούν στο δίκτυο είτε θα συμψηφίζουν με το ρεύμα που δαπανούν.
Η προοπτική αυτή γίνεται εφικτή χάρη στη δυνατότητα για αποκεντρωμένη παραγωγή ρεύματος που δίνουν οι ΑΠΕ, αλλά και ενεργειακά εργαλεία όπως ο ενεργειακός συμψηφισμός (net metering) και ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός (virtual net metering).
- Η ενεργειακή αναβάθμιση, «πράσινη ανακαίνιση», των δημοτικών (σχολικών) κτηρίων.
Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι η περιοχή μας έχει ιδιαίτερα υψηλές ενεργειακές ανάγκες κατά την περίοδο του χειμώνα. Ο Δήμος μας αναγκάζεται να κλείνει τα σχολεία για πολλές ημέρες, γιατί αδυνατεί να θερμάνει τις σχολικές αίθουσες.
Η Εξοικονόμηση Ενέργειας (ΕΞΕΝ) αποκτά τεράστια σηµασία για την Παγκόσµια Οικονοµία, την κάλυψη των κοινωνικών και αναπτυξιακών αναγκών και την προστασία του περιβάλλοντος, γιατί προσφέρει µια εναλλακτική στρατηγική κάλυψης ενεργειακών αναγκών µε µικρότερο κόστος και χωρίς περιβαλλοντική επιβάρυνση. Επιπρόσθετα, συµβάλλει στη µείωση της ενεργειακής εξάρτησης και στην ενίσχυση, της ενεργειακής ασφάλειας κάθε Χώρας. Για τους λόγους αυτούς, η ΕΞΕΝ ουσιαστικά θεωρείται ότι αποτελεί µια νέα µορφή ενέργειας που είναι ήπια και καθαρή, πετυχαίνει το ίδιο αποτέλεσµα µε την κατανάλωση µικρότερου ποσού ενέργειας ενώ, αντίστροφα, η επέµβαση και εφαρµογή της οδηγεί στην επίτευξη αυξηµένου αποτελέσµατος.
- Η κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου προς τον ΑΗΣ Μελίτης, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει με μεικτό καύσιμο λιγνίτη 49.5 φυσικό αέριο 50,5, αλλά και μέχρι τους λέβητες αναθέρμανσης της τηλεθέρμανσης στα όρια του αστικού ιστού.
- 8. Η κατασκευή μικρών δημοτικών υδροηλεκτρικών σταθμών στα φράγματα και τους ταμιευτήρες για την ενεργειακή αυτοτέλεια του Δήμου.
- 9. Η κατασκευή δικτύου φυσικού αερίου για αστική χρήση αλλά και για την κατασκευή-λειτουργία πρότυπων τηλεθερμάνσεων σε δημοτικές κοινότητες με μεικτό καύσιμο φυσικό αέριο, βιομάζα, λιγνίτη.
- 10. Η ανάπτυξη της Βιομηχανικής Περιοχής με τη δημιουργία διαμετακομιστικού κέντρου και ειδικής οικονομικής ζώνης και η σύνδεσή της με το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Αυτές οι ενέργειες θα δώσουν διαφορετικό προσανατολισμό στην περιοχή και θα περιορίσουν την εξαγωγή της αγοραστικής μας δύναμης στις γειτονικές χώρες.
- Η αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου μεσαίας ενθαλπίας για θέρμανση των Πανεπιστημιακών και δημοτικών κτηρίων καθώς και κοινόχρηστων χώρων.
Υπάρχει μελέτη που χρειάζεται επικαιροποίηση και ένταξη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
- Η εδαφική αποκατάσταση των ορυχείων και η επιστροφή τους στην τοπική κοινωνία για αξιοποίησή τους, τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και στην εγκατάσταση Α.Π.Ε., πρέπει να είναι εθνική προτεραιότητα για να παραμείνει η περιοχή μας ενεργειακό κέντρο και να μην χαθούν θέσεις εργασίας.
Οι αποκαταστάσεις είναι ένα έργο το οποίο μπορεί να επανεκκινήσει την οικονομία της περιοχής και να περιορίσει τους «κραδασμούς» από την απανθρακοποίηση.
- 13. Ο σχεδιασμός προγραμμάτων προετοιμασίας ανθρώπινου δυναμικού.
Οφείλουμε να στηρίξουμε τις περιοχές μας. Ανεξάρτητα με το τι θα αποφασίσει η κυβέρνηση για την λειτουργία της ΔΕΗ, εμείς πρέπει να στηρίξουμε την τοπική μας κοινωνία, να εξετάσουμε διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης, μέσα από έναν ολοκληρωμένο ενεργειακό και αναπτυξιακό σχεδιασμό.
- Η δημοπράτηση και η ολοκλήρωση του αρδευτικού δικτύου της λεκάνης της Φλώρινας από το φράγμα Τριανταφυλλιάς και τους ταμιευτήρες Κολχικής και Παρορίου. Το σύνολο της αρδευόμενης έκτασης θα φτάσει τα 45.000 στρέμματα.
Το έργο αυτό έχει τεράστια σημασία για την τοπική οικονομία αφού θα αλλάξει τον παραγωγικό χάρτη δημιουργώντας αλματώδη ανάπτυξη στον πρωτογενή τομέα.
- Η κατασκευή των οδικών αξόνων:
α) Πτολεμαΐδα- Φλώρινα
β) Φλώρινα-Πισοδέρι-Πρέσπα
γ) Φλώρινα-Υδρούσα-Νυμφαίο και
δ) Φλώρινα-Κρατερό-Άγιος Γερμανός.
Τα οδικά αυτά δίκτυα θα συνδέσουν την Φλώρινα με την Εγνατία και με τους δύο διεθνείς και σπουδαίους τουριστικούς προορισμούς που είναι το Νυμφαίο και η Πρέσπα και θα ενισχύσουν τις ήπιες μορφές ανάπτυξης τουρισμού στην περιοχή μας, χαρακτηριστικό που πρέπει να διατηρήσουμε και να το ενισχύσουμε.
- Η έκπτωση επί των τιμολογίων της ΔΕΗ να αυξηθεί από 30% στο 50%.
- Η αύξηση του επιδόματος θέρμανσης, ώστε η τελική τιμή του πετρελαίου να μην ξεπερνά τα 50 λεπτά.
Ο Δήμαρχος Φλώρινας κ. Βασίλης Γιαννάκης, αφού ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους για τη συμμετοχή τους, ζήτησε απ’ όσους επιθυμούν να καταθέσουν γραπτώς τις προτάσεις τους μέχρι την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου, έτσι ώστε ο ίδιος με τους επικεφαλής των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου να συντάξουν ένα τελικό κείμενο – πρόταση που θα αποτυπώνει το σύνολο των προτάσεων, θα έχει την μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση κα θα αποτελεί τον οδικό χάρτη στο διεκδικητικό μας πλαίσιο για την μεταλιγνιτική περίοδο.
