Βίωσα πολύ έντονα την τύποις τελευταία μέρα λειτουργίας του ΑΗΣ Αμυνταίου. Στο οδοιπορικό που κάναμε στο Αμύνταιο την Πέμπτη 30 Απρίλη με το Δημοσιογράφο του “Π” Ζήση Πιτσιάβα, πίστευα πως θα βρω ανθρώπους συναισθηματικά φορτισμένους, οι οποίοι με επιφύλαξη (και ίσως επιθετικότητα) θα αντιδρούν στη μεταβολή που επιχειρεί η Κυβέρνηση με την απολιγνιτοποίηση. Η μέρα όμως δεν εξελίχθηκε ακριβώς έτσι.
Μιλήσαμε με αρκετούς ανθρώπους, on και off camera, οι οποίοι ήταν θεσμικοί, αυτοδιοικητικοί, υπηρεσιακοί της ΔΕΗ, εργαζόμενοι, και απλοί πολίτες. Σχεδόν σε όλους, είδα μια ψυχρότητα για το πως αντιμετωπίζουν την κατάσταση, είδα πως έχουν συνειδητοποιήσει τη νέα κατάσταση στην περιοχή τους, και πως ήδη αναζητούν τα επόμενα δημιουργικά βήματα στις ζωές τους, και στις ζωές των παιδιών τους. Αναγνωρίζουν άπαντες το πόσο ανέβασε η ΔΕΗ το βιοτικό τους επίπεδο, και φυσικά τις τρομακτικές οικονομικές συνέπειες από την αναστολή των εργασιών της, αλλά το έχουν συνειδητοποιήσει και προχωρούν παρακάτω. Είναι άλλωστε ένας από τους λόγους που τα τελευταία δέκα χρόνια μειώνεται ο πληθυσμός.
Και πως να μην το συνειδητοποιήσουν; Ήξεραν και ξέρουν πως ήταν προειλημμένη απόφαση, ο ΑΗΣ να σταματήσει το 2017, κρατήθηκε όπως κρατήθηκε, ήταν όμως σαφές πως δεν μπορεί να μπαίνει εσαεί στο σύστημα για να συντηρεί ζεστό το σύστημα τηλεθέρμανσης. Οι πολίτες έμεναν ευχαριστημένοι με τις διάφορες “πρόχειρες” παρατάσεις, ή τις παρεμβάσεις των Υπουργών για να μην παγώσουν το χειμώνα τα σπίτια τους, από την άλλη μεριά όμως οι αγρότες του Φιλώτα και της Λακκιάς έβλεπαν εκτός λειτουργίας τον ΑΗΣ τους καλοκαιρινούς μήνες, και έχουν βιωματικά συνειδητοποιήσει πως το τέλος της μονάδας ήταν θέμα χρόνου.
Τι άλλο μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα και ποια τα περιθώρια αντίδρασης; Πλέον λίγα πράγματα, που επαφίονται στην αγωνιστικότητα και τις καλές προσβάσεις που φαίνονται να έχουν οι Ενεργειακοί Δήμαρχοι για να καταθέσουν τα δίκαια αιτήματα της περιοχής για την δίκαιη μετάβαση.
Θα μπορούσαν να έχουν γίνει πολλά όμως. Έβλεπα τις προάλλες τα ρεπορτάζ που κάλυψαν την διακοπή λειτουργίας της 1ης Μονάδας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας. Η εκκίνηση της απολιγνιτοποίησης έγινε από την ΥΠΕΚΑ του ΠΑΣΟΚ Τίνα Μπιρμπίλη, σε γιορτινή τελετή, με πολλά χειροκροτήματα από τους παριστάμενους, κομματικά και μη. Αλήθεια, που είναι την τελευταία δεκαετία οι χειροκροτητές της εκδήλωσης εκείνης; Τι έκανε ο πολιτικός κόσμος της περιοχής για να αποτρέψει τα σχέδια της απολιγνιτοποίησης, τα οποία υπάρχουν από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας; Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, έπρεπε να αποφορολογήσουμε το λιγνίτη, έπρεπε να φορολογήσουμε το φυσικό αέριο, έπρεπε να τεκμηριώσουμε την ανάγκη κατασκευής, και να δρομολογήσουμε την κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων, που θα αναπλήρωναν την ισχύ αυτών που νομοτελειακά έκλειναν. Από όλα τα παραπάνω, δεν έγινε σχεδόν τίποτα, με αρνητικούς πρωταγωνιστές όλους όσους αδράνησαν, επιτρέποντας δια της αφωνίας τους να υλοποιηθεί η “πράσινη” ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ (βλ. συνέντευξη Πέτρου Κόκκαλη) αλλά και των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ νωρίτερα.
Δεν είναι ώρα προφανώς για απόδοση ευθυνών, αλλά ο καθένας πρέπει να κάνει την αυτοκριτική του, για το τι έκανε και το τι δεν έκανε. Τις στιγμές αυτές, δεν έχει σίγουρα κοινωνική χρησιμότητα το να ξεσηκώνουμε τον κόσμο (για άλλη μια φορά) και να πλάθουμε καινούριους ήρωες. Έχουμε αρκετούς. Τη στιγμή αυτή, είναι χρήσιμο να ζητήσουμε από την κυβέρνηση συγκεκριμένα μέτρα για νέες επενδύσεις και συγκεκριμένους αριθμούς νέων θέσεων εργασίας.
Επανέρχομαι και κλείνω με το θέμα του Αμυνταίου: Βλέποντας τους πολίτες να έχουν ήδη στρέψει το βλέμμα τους στον πρωτογενή τομέα με τα αμπέλια και τα μήλα, αλλά και στον δευτερογενή με την οινοποιεία δημιουργώντας τεράστιες υπεραξίες και ιλιγγιώδεις τζίρους, καταλαβαίνεις ότι δεν μπορείς να καθυστερήσεις άλλο την ενεργοποίηση όλης αυτής της δυναμικής. Δεν μπορείς να εγκλωβίσεις όλη αυτή τη δυναμική στον αγώνα για να διατηρήσεις τη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη, όταν βλέπεις ότι έχεις τόσο μεγάλες προοπτικές. Δεν είναι άλλωστε τυχαία, η τεράστια και αξιοσημείωτη επιμονή του Άνθιμου Μπιτάκη, που σωστά έθεσε ως μία από τις πλέον σημαντικές προτεραιότητες του, τη δημιουργία δύο μεγάλων αρδευτικών δικτύων στα όρια του Δήμου του.
