Από το Σοροβίτς στο σύγχρονο Αμύνταιο, τον σιδηρόδρομο και την ανάπτυξη

Το Αμύνταιο είναι μια από τις ωραιότερες κωμοπόλεις της Ελλάδας. Η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται στην Φλωρινα, στην Δυτική Μακεδονία. Η πρόσβαση τόσο απο Αθήνα και από Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει και με τρένο. Αν και δε ξέρουμε πότε ανακαλύφθηκε η περιοχή μπορούμε να παραδεχτούμε ότι το Αμύνταιο έχει πλούσια ιστορία. Χτισμένο ανάμεσα σε λίμνες και βουνά, φέρει το όνομα του βασιλιά Αμύντα, πατέρα του Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας, και υπήρξε στρατηγικό σημείο κατά την αρχαιότητα. Αντιμετώπισε τον αφανισμό της Μακεδονικης Δυανστειας. Με την βοήθεια του Μηδιου, κατόρθωσε να σώσει το βασίλειο του.  Στην πορεία των αιώνων, το Αμύνταιο γνώρισε την επιρροή πολλών πολιτισμών, από τους Μακεδόνες μέχρι τους Οθωμανούς, κάτι που αποτυπώνεται στην αρχιτεκτονική, στις παραδόσεις και στον τοπικό πολιτισμό. Πήρε την ονομασία Σοροβιτς κατά τη διάρκεια της κατάκτησης. Η γεωργία, η κτηνοτροφία και οινοπαραγωγή είχαν κύριο ρόλο στην τοπική οικονομία. Σήμερα, εκτός από ιστορικός προορισμός, αποτελεί και κέντρο αγροτικής ανάπτυξης, γνωστό για το κρασί του, με τους αμπελώνες να απλώνονται γύρω από την πόλη και να δίνουν μερικές από τις καλύτερες ποικιλίες της Ελλάδας. Το Αμύνταιο είναι τόπος που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν: ήσυχο, γνήσιο και φιλόξενο — ένας τόπος που σε καλεί να τον ανακαλύψεις.

Η πόλη ήταν κάποτε δίοδος από την Άνω στη Κάτω Μακεδονία. Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, λέγονταν Κελλα. Στα τέλη του 19ου αιώνα η πόλη κατέληξε τσιφλίκι. Η γη δεν τους ανήκε, κι όμως τη δούλευαν με κόπο και ιδρώτα, προσπαθώντας να επιβιώσουν σε ένα σκληρό κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο. Η κατάσταση αυτή άρχισε να αλλάζει μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, όταν η περιοχή ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος. Οι προσφυγικές ροές του 1922 έφεραν νέο πληθυσμό, κυρίως Πόντιους και Μικρασιάτες, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και συνέβαλαν σημαντικά στην κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση του τόπου. Έφεραν μαζί τους ήθη, έθιμα, γλώσσες και παραδόσεις που μπολιάστηκαν με το τοπικό στοιχείο, δημιουργώντας μια μοναδική πολιτισμική ταυτότητα για το Αμύνταιο.Το πέρασμα του χρόνου άφησε το αποτύπωμά του στην αρχιτεκτονική, στις εκκλησίες, στους παλιούς μύλους και φυσικά στους ανθρώπους, που κουβαλούν ακόμη μέσα τους την ιστορία αυτού του ιδιαίτερου τοπου.

Κατά τη διάρκεια των Μακεδονικών Αγώνων, διακρίθηκε ο Αλέξανδρος Χατζης. Ομως τα πάντα άλλαξαν στο Αμύνταιο, όταν ήρθε ο σιδηρόδρομος. Η σύνδεση με τη σιδηροδρομική γραμμή Φλώρινας–Θεσσαλονίκης αποτέλεσε σημείο καμπής. Το Αμύνταιο, που ως τότε ήταν απομονωμένο γεωγραφικά και στηριζόταν κυρίως στη γεωργία και την τοπική εμπορική δραστηριότητα, απέκτησε ξαφνικά πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές. Το εμπόριο άνθισε, η μετακίνηση ανθρώπων και προϊόντων έγινε ευκολότερη, και η μικρή κωμόπολη άρχισε να αποκτά ρόλο υπερτοπικό.

Ο σταθμός έγινε σημείο αναφοράς, όχι μόνο οικονομικά αλλά και κοινωνικά. Εκεί συγκεντρώνονταν ταξιδιώτες, εργάτες, φοιτητές, στρατιώτες – άνθρωποι που είτε έφευγαν είτε επέστρεφαν, φέρνοντας μαζί τους νέες ιδέες, ειδήσεις και πολιτισμικές επιρροές. Ο σιδηρόδρομος δεν έφερε μόνο πρόοδο, αλλά και αλλαγή νοοτροπίας: το Αμύνταιο άρχισε να βλέπει πέρα από τα σύνορά του.

Σύντομα, γύρω από το σταθμό αναπτύχθηκαν καταστήματα, πανδοχεία και καφενεία, μετατρέποντας το σημείο αυτό σε ζωντανό πυρήνα της τοπικής ζωής. Ήταν η αρχή μιας νέας εποχής για την πόλη — της μετάβασης από την επαρχία στο διασυνδεδεμένο μέλλον.

Φωτεινή Τζουβελέκη