Επιτέλους, κάτι φαίνεται να κινείται, με κατεύθυνση την εξυγίανση του συνεταιριστικού κινήματος, σύμφωνα με το νέο νόμο του υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων που έχει δοθεί για διαβούλευση. Ο νόμος αλλάζει χωρίς να καταργείται εντελώς.
Με μεγάλη δόση πολιτικής ορθότητας, δεν καταργούνται οι ανενεργοί συνεταιρισμοί ή αλλιώς οι συνεταιρισμοί «σφραγίδες», αλλά τους δίνεται η δυνατότητα και η ευχέρεια να αυτοκαταργηθούν.
Έγιναν πολλές προσπάθειες τις τελευταίες δεκαετίας με στόχο το συμμάζεμα της κατάστασης, που όχι μόνο δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αλλά εντελώς τα αντίθετα από αυτά.
Η κατάσταση χειροτέρευε χρόνο με το χρόνο. Τα χρέη συσσωρεύονταν και αυξάνονταν, οι πλειστηριασμοί περιουσιακών στοιχείων συνηθισμένο φαινόμενο, η παρέμβαση στην αγορά ελάχιστη έως μηδαμινή, το κλείσιμο άλλοτε κερδοφόρων επιχειρηματικών μονάδων συχνό φαινόμενο, τα φέσια στους παραγωγούς – μέλη τους όλο και μεγάλωναν, με το κράτος να παρακολουθεί όλη αυτή την κατάσταση μη μπορώντας ή μη θέλοντας να αντιδράσει.
Από την εποχή του κυρίου Σημίτη, ως υπουργού γεωργίας, επιχειρήθηκαν νομοθετικές παρεμβάσεις χωρίς αποτέλεσμα.
Το 2000 αλλάζει ο παλιός νόμος με νέο (Ν.2810), στα πλαίσια πλέον της νέας τάξης πραγμάτων (παγκοσμιοποίηση, επιχειρηματική αποτελεσματικότητα, ευελιξία κ.α.) που ισχύει μέχρι και σήμερα.
Αυτή τη δεκαετία τα πράγματα χειροτέρεψαν ακόμα περισσότερο και μάρτυρες σ’ αυτό οι ίδιοι οι αγρότες που είναι και μέλη των υφιστάμενων συνεταιρισμών.
Το 2003 επιχειρούνται μέτρα ανάπτυξης των συνεταιρισμών με τη θέσπιση κινήτρων συγχώνευσης. Μέχρι 100.000 ευρώ θα μπορούσαν να κερδίσουν οι συνεταιρισμοί που θα συνενώνονταν. Αλλά πάλι τίποτα.
Με το νέο νομοσχέδιο, που επιχειρείται από τη σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αλλάζουν πολλά, χωρίς να καταργούνται υποχρεωτικά οι συνεταιρισμοί. Νέα φυσιογνωμία στη λειτουργία των μεταπολεμικών συνεταιρισμών, νέες δομές και νέοι τρόποι διοίκησης θεσμοθετούνται. Και το κυριότερο: επιτέλους έλεγχος, με τη σύσταση εποπτικού οργάνου στην κεντρική διοίκηση του Υπουργείου.
Τίθενται επίσης νέες διαδικασίες, άμεσης Δημοκρατίας, στην εκλογή της Διοίκησης της ΠΑΣΕΓΕΣ (στο μέλλον ΠΕΣΑΓΟ), που σημαίνει ότι πολλές «καρέκλες» στην τριτοβάθμια συνεταιριστική οργάνωση θα αντικατασταθούν, μιας και η εκλογή θα γίνεται από τη βάση των αγροτών με «καθολική» ψηφοφορία και όχι όπως γινόταν μέχρι σήμερα, από ελάχιστους ημετέρους.
Τέλος, ίσως το πιο σημαντικό όλων, είναι η θεσμοθέτηση ανάληψης πρωτοβουλιών από την περιφερειακή και την τοπική αυτοδιοίκηση με συγκεκριμένα μέτρα, όπως η δυνατότητα σύστασης αστικής-μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «Διατροφική Σύμπραξη» σε επίπεδο περιφέρειας, που σκοπό θα έχει από τη μια την υποστήριξη της τοπικής παραγωγής και από την άλλη να οργανώσει συνεργατικά όλους τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια για κοινές δράσεις (Δήμοι, συνεταιρισμοί, επαγγελματικές οργανώσεις, πανεπιστήμιο, ερευνητικά κέντρα, φορείς του εμπορίου, της μαζικής εστίασης, των καταναλωτών κ.λπ.).
Αλλά επειδή δεν πρέπει να στέκεται κανείς σε ευχολόγια και πανηγυρισμούς ή αφορισμούς, δύο προτάσεις-παρατηρήσεις που μπορεί να γίνουν, αφορούν:
Πρώτον, για τους μικρούς αγρότες, τους περιστασιακούς αγρότες και τους ετεροαπασχολούμενους στον πρωτογενή τομέα, θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα μιας και είναι κι αυτοί παραγωγοί προϊόντων και αγαθών, ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν στους Νέους δυναμικούς συνεταιρισμούς ως ειδικά μέλη, με λιγότερα, ίσως, προνόμια από τα κανονικά μέλη.
Δεύτερον, επειδή το σχέδιο νόμου προβλέπει, και πολύ σωστά, ότι οι συνεταιρισμοί και οι «αγροτικές εταιρικές συμπράξεις» θα μεταπίπτουν στις «μη ενεργές» για πολλούς και διάφορους λόγους, ίσως δε αυτές να είναι πολλές απ’ αυτές που λειτουργούν σήμερα και μάλιστα απασχολούν προσωπικό, θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη πρόβλεψη γι’ αυτούς τους εργαζόμενους, μια και πουθενά δε γίνεται λόγος.
Το ότι φωτεινές εξαιρέσεις, όπως οι συνεταιρισμοί του Βελβεντού για την περιοχή μας, επιβεβαιώνουν τον κανόνα, δεν αλλάζει την αναγκαιότητα λήψης άμεσων μέτρων.
Με την επιφύλαξη, για μελέτη του τελικού νομοσχεδίου όταν αυτό κατατεθεί, αξίζουν συγχαρητήρια στον κύριο Σκανδαλίδη γι αυτή τη πρωτοβουλία.
Μιμίκος Κώστας
Εργαζόμενος στην ΑΝΚΟ
