Από ποιες χώρες προέρχονται, σε ποιες περιοχές μένουν και πώς ενσωματώνονται
Ο αριθμός των παράνομων μεταναστών στην Ελλάδα είναι άγνωστος. Μόνον εκτιμήσεις και (αυθαίρετοι) υπολογισμοί που μιλούν από 500.000 έως και 2 εκατ. άτομα. Τουλάχιστον, και σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του υπ. Εσωτερικών, γνωρίζουμε πόσοι είναι οι νόμιμοι μετανάστες από χώρες εκτός Ε.Ε. Αυτοί ανέρχονται με… ακρίβεια απογραφής σε 597.797 άτομα εκ των οποίων οι 462.319 διαθέτουν άδεια παραμονής, ενώ οι 135.478 βρίσκονται σε καθεστώς επανεξέτασης για ανανέωση της άδειας παραμονής τους. Αν θέλαμε να συνθέσουμε το… δελτίο ταυτότητος του νόμιμου εν Ελλάδι μετανάστη θα μιλάγαμε για «Αλβανό, ενσωματωμένο στην κοινωνία, που εργάζεται χρόνια εδώ και τα παιδιά του γεννήθηκαν εδώ». Στη συντριπτική τους πλειονότητα λοιπόν, οι νόμιμοι μετανάστες, 68,44% (ή 409.125 άτομα) είναι Αλβανοί, ενώ και το 85% των ανήλικων αλλοδαπών που διαμένουν νομίμως στη χώρα, -119.290 σε σύνολο 142.899- είναι αλβανικής υπηκοότητας. Στα ελληνικά σχολεία φοιτούν 104.171 παιδιά αλλοδαπών, ενώ στα πανεπιστήμια φοιτούν 4.849 αλλοδαποί που επίσης στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι από την Αλβανία.
Αποτελούν σημαντική κοινότητα λοιπόν οι αλλοδαποί. «Ναι, αλλά οι Αλβανοί είναι και οι περισσότερο ενταγμένοι στην ελληνική κοινωνία από όλες τις ομάδες μεταναστών» τονίζει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής του υπουργείου Εσωτερικών κ. Αγγελος Συρίγος, «με την έννοια ότι γνωρίζουν τη γλώσσα, και ακολουθούν ήθη, έθιμα και συνήθειες της ελληνικής κοινωνίας».
Χαρακτηριστικά, σε συνάντηση με τις μεταναστευτικές οργανώσεις στο υπουργείο Εσωτερικών πριν από λίγες εβδομάδες εμφανίστηκαν 44 εκπρόσωποι αλλοδαπών ομάδων αλλά κανένας Αλβανός. «Οι Αλβανοί δεν θεωρούν εαυτούς μετανάστες ή τουλάχιστον μετανάστες σαν τους άλλους» συμπληρώνει ο κ. Συρίγος. Οι περισσότεροι ήρθαν στην Ελλάδα αποφασισμένοι να φτιάξουν εδώ τη ζωή τους, να τα καταφέρουν. «Οι δουλειές έχουν πέσει και εμείς τα βγάζουμε δύσκολα πέρα. Αλλά νομίζω ότι τα καταφέραμε αφού η κόρη μας πέρασε στο Πανεπιστήμιο. Μόνο αυτό σκεφτόμασταν τα τρία τελευταία χρόνια». Η Κ.Σ. είναι από την Αλβανία αλλά εκείνη και ο σύζυγός της ζουν στην Ελλάδα περίπου μια εικοσαετία. Εδώ γεννήθηκαν και τα δύο παιδιά τους.
Το 54,1% των νομίμων αλλοδαπών που βρίσκονται στην Ελλάδα ήρθαν για να εργαστούν, το 44,4% ήρθαν με χρήση του νόμου για την οικογενειακή επανένωση και το 1,5% για σπουδές. Οι περισσότεροι δουλεύουν για να συντηρηθεί η οικογένεια, εξηγεί ο κ. Συρίγος, επισημαίνοντας ότι λόγω της οικονομικής κρίσης και της πτώσης των οικοδομικών εργασιών όπου απασχολούνταν κυρίως οι μετανάστες, πολλοί άντρες είναι άνεργοι ενώ εργάζονται οι γυναίκες τους. Πάντως, ένας στους δέκα μετανάστες από τρίτες χώρες, βρίσκονται στην Ελλάδα ως σύζυγοι Ελλήνων/Ελληνίδων.
Η δεύτερη χώρα προέλευσης μεταναστών, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, είναι η Ουκρανία, με ποσοστό 3,63% (21.723 άτομα), ακολουθεί η Γεωργία με ποσοστό 3,23% (19.329 άτομα) και το Πακιστάν 3,12% και (18.681 άτομα). Οι μετανάστες από την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Ρωσία (15.909 άτομα) έχουν έρθει για να δουλέψουν αλλά διατηρούν ισχυρές σχέσεις με την πατρίδα τους, στην οποία σκοπεύουν να επιστρέψουν. Οι Πακιστανοί από την άλλη, πολύ δύσκολα ενσωματώνονται στην ελληνική κοινωνία. Μάλιστα το 90% της πακιστανικής κοινότητας στην Ελλάδα είναι άντρες, αφού οι γυναίκες μένουν πίσω στη χώρα. «Ενας Πακιστανός με γυναίκα και παιδί που είχε γεννηθεί στην Ελλάδα έκανε αίτηση για απόκτηση ιθαγένειας και είχε όλα τα τυπικά προσόντα. Μιλούσε πολύ καλά ελληνικά αλλά κατά τη διάρκεια της συνέντευξης (τμήμα της διαδικασίας για την απόκτηση ιθαγένειας) στην ερώτηση «πού βρίσκεται η γυναίκα σου και η κόρη σου» απάντησε στο Πακιστάν. Οταν τον ρωτήσαμε «για ποιο λόγο δεν είναι εδώ μαζί σου» απάντησε… «για να μη γίνει η κόρη μου σαν τις δικές σας που γυρνάνε από εδώ και από εκεί»,περιγράφει ο κ. Συρίγος.
Από την Ινδία διαμένουν στην Ελλάδα 15.398 άτομα, 14.809 Αιγύπτιοι, 11.456 Μολδαβοί και 10.879 από τις Φιλιππίνες – είναι γυναίκες σε ποσοστό 90%. Οσον αφορά τον τόπο διαμονής οι περισσότεροι διαμένουν στην Αττική (260.515) και ακολουθούν Κεντρική Μακεδονία 89.506, Κρήτη 35.208, Στ. Ελλάδα 35.082, Θεσσαλία 33.614, Πελοπόννησος 32.806, περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας 27.533 και περιφέρεια Ν. Αιγαίου 22.334.
Τι αλλάζει με τον νέο Κώδικα Μεταναστών
Με τον νέο Κώδικα Μεταναστών που προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών, όσοι μετανάστες διαθέτουν άδεια επί μακρόν διαμένοντος θα μπορούν εφεξής να εργάζονται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πάντως, ενώ η συγκεκριμένη ρύθμιση αποτελεί προσαρμογή σε κοινοτική οδηγία και θα έπρεπε να ισχύει εδώ και χρόνια, στην πραγματικότητα ελάχιστοι αλλοδαποί -λιγότεροι από 1.000- έχουν καταφέρει να αποκτήσουν τη συγκεκριμένη άδεια λόγω γραφειοκρατίας και έλλειψης προσωπικού.
Χαρακτηριστικά, από τις 135.478 αιτήσεις για ανανέωση της άδειας παραμονής που εκκρεμούν -και τις οποίες έχουν καταθέσει αλλοδαποί οι οποίοι στην πλειονότητά τους πληρούν τις προϋποθέσεις- περίπου 90.000 κατατέθηκαν το 2012, ενώ οι υπόλοιπες «περιμένουν» πάνω από δύο χρόνια.
Το 1/3 των νόμιμων μεταναστών από Τρίτες χώρες που βρίσκονται στη χώρα μας διαθέτει είτε άδεια αορίστου χρόνου είτε άδεια διαμονής δεκαετίας. Πρακτικά, όπως εξηγούν πηγές του υπουργείου Εσωτερικών και η άδεια διαμονής αορίστου χρόνου καταλήγει να είναι άδεια δεκαετίας με την έννοια ότι όταν «λήξει» το διαβατήριό του, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να ξανακάνει τη σχετική διαδικασία προκειμένου να «κολληθεί» στο νέο διαβατήριο το στικάκι με την άδεια παραμονής.
Το υπουργείο Εσωτερικών δεσμεύτηκε ότι οι διαδικασίες θα επιταχυνθούν δραστικά, -εξασφάλιση της άδειας μέσα σε λίγες ημέρες- με τη δημιουργία των γραφείων «μιας στάσης» που ήδη ξεκίνησαν να λειτουργούν στις περισσότερες περιφέρειες. Στην Αττική το αρμόδιο γραφείο θα λειτουργήσει από τις αρχές του επόμενου έτους.