Δημοσιεύτηκαν προσφάτως σε έντυπα και ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε. της περιοχής μας κείμενα περί ενοποίησης της Πλατείας Νίκης της Κοζάνης με τον αύλειο χώρο του Ιερού Μητροπολιτικού και Καθεδρικού Ναού του Αγίου Νικολάου, εν όψει της επερχόμενης ανάπλασης της Πλατείας.
Με αφορμή αυτά τα δημοσιεύματα, τους σχολιασμούς που επέφεραν και τις φήμες που κυκλοφορούν, η Τεχνική Υπηρεσίας της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων & Κοζάνης επιθυμεί να γνωστοποιήσει τα εξής:
Μετά από προκήρυξη δημόσιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού από το Δήμο Κοζάνης, για την ανάπλαση της Πλατείας Νίκης (με συγκεκριμένο περιεχόμενο και προδιαγραφές που δεν περιελάμβαναν τον αύλειο χώρο του διατηρητέου μνημείου του Ναού Αγίου Νικολάου), υποβλήθηκαν στην επιτροπή διαγωνισμού 106 προτάσεις.
Οι 105 από αυτές τις προτάσεις δεν προέβλεπαν ενοποίηση του χώρου της κεντρικής πλατείας με τον αύλειο χώρο του Ι. Ναού, σύμφωνα και με τις προδιαγραφές του διαγωνισμού.
Μόνο μία (1) πρόταση, που στη σειρά κατάταξης της αξιολόγησης ήρθε 3η, προέβλεπε τέτοια ενοποίηση (με τη δημιουργία αναβαθμών από μπετόν, τύπου κερκίδων γηπέδου ή θεάτρου, στη θέση του παλαιού κηροποιείου και των υπαρχόντων ημιυπόγειων γραφείων του Ι. Ναού και φόντο τον αύλειο χώρο και τον Ι. Ναό), χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις προδιαγραφές της προκήρυξης του διαγωνισμού και χωρίς την οποιαδήποτε παραχώρηση τμήματος της ιδιοκτησίας του Ι. Ναού ή προηγούμενη συνεννόηση.
Στη συνέχεια κρίθηκε σκόπιμο από τον Δήμο ένα τμήμα αυτής της 3ης, κατά σειρά αξιολόγησης, μελέτης (το τμήμα δηλαδή της ενοποίησης της Πλατείας με τον αύλειο χώρο του Ι. Ναού) να ενσωματωθεί στην 1η, κατά σειρά αξιολόγησης, μελέτη, δηλαδή σ’ αυτή που προβλέπεται να εφαρμοστεί. Έτσι και έγινε σχετική πρόταση στην Ιερά Μητρόπολη, η οποία ανταποκρίθηκε θετικά.
Για να μην υπάρχει καμία αμφισβήτηση ή υπόνοια γνωστοποιείται ότι:
Η θετική ανταπόκριση της Ι. Μητρόπολης δεν σχετίζεται ουδόλως με τη νομιμότητα ή μη της πρότασης ενοποίησης σε σχέση με τις προδιαγραφές και το επιτρεπτό (από τις διαδικασίες και τους όρους του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού) της «ανάμειξης» των μελετών.
Η θετική ανταπόκριση της Ι. Μητρόπολης δεν σχετίζεται ουδόλως με τη σκοπιμότητα της πρότασης του Δήμου Κοζάνης για την ανάπλαση της Πλατείας.
Η θετική ανταπόκριση της Ι. Μητρόπολης σχετίζεται μόνο με την πρόθεση καλής συνεργασίας με το Δήμο σε όφελος της πόλης και των πολιτών της, καθώς και με σκέψεις και συζητήσεις του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι. Ναού του Αγίου Νικολάου για την αναμόρφωση του αύλειου χώρου και των ημιυπόγειων γραφείων, εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τις λειτουργικές ανάγκες του Ναού.
Κατόπιν συνεννόησης με τον Δήμο και τον μελετητή της πρότασης ενοποίησης των χώρων, ζητήθηκε από την Ι. Μητρόπολη να καταθέσει τη δική της πρόταση. Υπήρξε συνεργασία της Τεχνικής Υπηρεσίας με εξειδικευμένο τεχνικό γραφείο, το οποίο προέβη αφιλοκερδώς στη σύνταξη σχεδίων, αντικαθιστώντας τις κερκίδες με φυτεμένο πρανές χαμηλής φύτευσης και με την προσθήκη του στοιχείου του νερού, προσπαθώντας έτσι η όλη σύνθεση να συμβαδίζει με το γενικό πλάνο σχεδιασμού της νέας Πλατείας.
Προτάθηκε επίσης η κατασκευή ράμπας για ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα, με κλίση έως 5%, όπως η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από τη σχετική νομοθεσία, αντικαθιστώντας τη σημερινή ράμπα (από την είσοδο του Ι. Ναού προς την κεντρική Πλατεία), που έχει κλίση περί του 14%, η οποία διατηρείται όμως στην τελική μελέτη ανάπλασης.
Επειδή ο Ι. Ναός χρειάζεται ένα γραφείο με άμεση πρόσβαση για τη λειτουργία του, προτάθηκε για γραφείο η μετατροπή του χώρου του λεβητοστασίου σε χώρο κύριας χρήσης με μικρή υπερύψωση της οροφής του και να κατασκευαστούν σε ένα τμήμα του δύο τουαλέτες και ο χώρος της τηλεθέρμανσης. Και οι δύο χώροι θα είχαν φυτεμένο δώμα και έτσι, μαζί με το φυτεμένο πρανές, θα αναδεικνύονταν και το Κωδωνοστάσιο και ακόμη περισσότερο ο αύλειος χώρος και ο Ναός.
Δεν πρόκειται λοιπόν ούτε για «αρχονταρίκι» ούτε για κατασκευή γραφείου του Ναού από το Δήμο ανταποδοτικά για την παραχώρηση έκτασης, αφού παραχώρηση δεν μπορεί να γίνει και τυχόν πρόταση για την λειτουργική ενοποίηση των χώρων θα ήταν ενιαία για χρηματοδότηση, με συμμετοχή στον φορέα υλοποίησης και την Ιερά Μητρόπολη.
Όπως είναι γνωστό ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου, κτίσεως 1664, αποτελεί «προέχον ιστορικόν και αρχαιολογικόν μνημείον διατηρητέον» (Π.Δ. 27ης Οκτωβρίου/6ης Νοεμβρίου 1926) και σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο Ν. 3028/2002 στα διατηρητέα μνημεία συμπεριλαμβάνεται και το άμεσο περιβάλλον τους.
Έτσι και ο περιβάλλων χώρος του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου, ιδιοκτησίας της Ιεράς Μητρόπολης, αποτελεί αρχαιολογικό χώρο, που κατά το νόμο δεν επιτρέπεται να διασπαστεί (αποκοπεί). Οποιαδήποτε δε οικοδομική δραστηριότητα πλησίον διατηρητέου μνημείου επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται, κατά τον ίδιο νόμο, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.
Ο Δήμος Κοζάνης, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, ενημέρωσε έκτοτε το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ναού ότι δεν υπήρχαν τα χρονικά περιθώρια για την σύνταξη και έγκριση της τελικής μελέτης ενοποίησης των εν λόγω χώρων. Και ακόμη, επειδή στην πρόταση του για χρηματοδότηση θα υπεισέρχονταν και άλλος ιδιοκτήτης (η Ιερά Μητρόπολη), ο Δήμος δεν ήθελε να διακινδυνεύσει την μη ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ.
Αυτοί, λοιπόν, είναι οι λόγοι που οδήγησαν στη ματαίωση της ενοποίησης της Πλατείας Νίκης με τον αύλειο χώρο του Ι. Ναού του Αγίου Νικολάου.
Από την Τεχνική Υπηρεσία
της Ιεράς Μητροπόλεως
