Υπόμνημα θέσεων και προτάσεων σχετικά με την Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2013 απέστειλε ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Δακής στον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Μιχάλη Χρυσοχo:idh.
Το υπόμνημα του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας:
«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
σε συνέχεια της ημερίδας για την Πολιτική Συνοχής μετά το 2013, που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας στις 13/01/2011, όπου παρουσιάσθηκαν τα κύρια σημεία αυτής, υποβάλλουμε παρακάτω την άποψή μας για τα βασικά ζητήματα της διαβούλευσης, συμπληρωματικά των όσων διατυπώσαμε επιτόπου.
Ειδικότερα:
1. Η εισαγωγή της έννοιας «υπό προϋποθέσεις χρηματοδότηση» (conditionality) που προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σαν μέθοδος συμμόρφωσης, η οποία συνδέει τη χρηματοδότηση της Πολιτικής Συνοχής με την επίτευξη μακροοικονομικών στόχων καθώς και την εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών.
Η «υπό προϋποθέσεις χρηματοδότηση» της Πολιτικής Συνοχής, χωρίς να θίγονται οι τελικοί δικαιούχοι των ενωσιακών ταμείων, με την πρόβλεψη ότι οι ακυρωθέντες πόροι για ένα Κράτος μέλος θα παραμένουν στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ε.Ε., θα έχει τις ακόλουθες αρνητικές συνέπειες:
α. Συμμετοχή του Κράτους μέλους με πρόσθετους Εθνικούς πόρους για κάλυψη της διαφοράς των ποσών που δεν θα καταβάλλονται από την Ε.Ε., έτσι ώστε να μην θίγονται οι τελικοί δικαιούχοι.
Αυτό πρακτικά θα οδηγήσει σε στέρηση πόρων του Κράτους μέλους για λοιπές αναπτυξιακές δράσεις που εξυπηρετούν τις πολιτικές του.
β. Διεύρυνση της αναπτυξιακής υστέρησης του «τιμωρούμενου» Κράτους μέλους καθόσον υποθέτουμε ότι, οι πόροι που αντιστοιχούν στην αναστολή ή στην ακύρωση μέρους των τρεχουσών ή μελλοντικών πιστώσεων με την παραμονή τους στο «καλάθι» της Ε.Ε. θα χρησιμοποιηθούν για ανακατανομή στα υπόλοιπα Κράτη.
2. Η κατανομή των πόρων σε διακριτές κατηγορίες Περιφερειών
Η κατάταξη των Περιφερειών με βάση το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) δεν αποτυπώνει την πραγματική αναπτυξιακή κατάσταση μιας Περιφέρειας στο σύνολό της καθόσον, στο εσωτερικό της μπορεί να παρουσιάζει ανομοιομορφία ως προς το βαθμό ανάπτυξης, όπως αυτός μετράται με το Α.Ε.Π.
Αυτό συμβαίνει σε πολλές Περιφέρειες (π.χ. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας) γιατί υπάρχουν και λειτουργούν, σημειακά, μεγάλες επενδύσεις (κυρίως δημόσιου χαρακτήρα) που η αξία του παραγόμενου προϊόντος διαχέεται στο σύνολο της χώρας (π.χ. η ΔΕΗ Α.Ε. στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας) και δεν πολλαπλασιάζεται τοπικά.
Με τον τρόπο αυτό συμβαίνουν ταυτόχρονα δύο στρεβλώσεις:
α. οι περιοχές αυτές εμφανίζονται «πλούσιες» χωρίς να είναι πραγματικά και
β. η ύπαρξη αυτών των ιδιαιτεροτήτων μπορεί να αποστερήσει πόρους από μία Περιφέρεια κατατάσσοντας αυτήν, ως σύνολο, σε άλλη κατηγορία.
Προτείνουμε:
– την κατάταξη μόνο των παραπάνω «περιοχών» και όχι των «Περιφερειών ως σύνολο» στις πλούσιες, σε περίπτωση που δεν μπορεί να εξαιρεθεί αιτιολογημένα η Περιφέρεια,
– την κατάταξη των Περιφερειών χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανωτέρω εθνικού χαρακτήρα δραστηριότητες που προκαλούν την στρέβλωση.
– τον εμπλουτισμό των κριτηρίων κατάταξης των Περιφερειών με περαιτέρω οικονομικούς – κοινωνικούς δείκτες, όπως π.χ. το ποσοστό ανεργίας ή διάφοροι περιβαλλοντικοί δείκτες.
3. Η συγκέντρωση των θεματικών προτεραιοτήτων της Πολιτικής Συνοχής
Σαν βασική αρχή προτείνουμε:
α. την υποχρέωση πρόβλεψης συγκεκριμένων θεματικών προτεραιοτήτων, για το σύνολο των Κρατών μελών, σε θέματα αιχμής π.χ. καινοτομία, περιβάλλον,
β. την ελεύθερη επιλογή των θεματικών προτεραιοτήτων για τα λοιπά θέματα, σύμφωνα με τους στόχους και τη στρατηγική του κάθε Κράτους μέλους.
4. Η εφαρμογή της χωρικής συνοχής
Η εξασφάλιση της χωρικής συνοχής, ως προϋπόθεση βελτίωσης της αποτελεσματικότητας χρήσης των διαθέσιμων πόρων, θα πρέπει να αποτυπώνεται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα.
Προς την κατεύθυνση αυτή θα μπορούσαν να σχεδιαστούν:
– Ειδικά Προγράμματα Τοπικής Ανάπτυξης για κατάλληλα οριοθετημένες μικροπεριφέρειες, π.χ. περιοχές βιομηχανικής δραστηριότητας, ορεινές περιοχές.
– Οριζόντια Προγράμματα ανά Περιφέρεια για την αναπτυξιακή διασύνδεση – ομογενοποίηση των περιοχών αυτών μεταξύ τους καθώς και με τις υπόλοιπες περιοχές της ίδιας Περιφέρειας και τις Περιφέρειες του Κράτους μέλους.
Με τον τρόπο αυτό θα προωθηθεί ένας «αυτοτροφοδοτούμενος και ταυτόχρονα εξωστρεφής αναπτυξιακός σχεδιασμός».
5. Η ενίσχυση του ρόλου των προσεγγίσεων τοπικής ανάπτυξης
Συμφωνούμε με τη συνέχιση και περαιτέρω ενίσχυση των προσεγγίσεων τοπικής ανάπτυξης περιοχών στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής καθόσον, θα συνδράμουν στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη μέσα από ενεργή και «από τη βάση προς τα επάνω» προσέγγιση που προδιαγράφει θετικά τη βιωσιμότητα τους.
Οι πολιτικές αγροτικής ανάπτυξης και ναυτιλίας θα πρέπει να υποστηρίζονται και να υποστηρίζουν τις Πολιτικές Συνοχής δεδομένου ότι ουσιαστικά αποτελούν πολιτικές περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης.
Προκειμένου να βελτιωθεί η προστιθέμενη αξία αυτών, προτείνεται η εφαρμογή των συνολικών επιδοτήσεων με χρήση Ενδιάμεσων Φορέων Διαχείρισης (Ε.Φ.Δ.) από τοπικούς αναπτυξιακούς μηχανισμούς στους οποίους συμμετέχει η «εταιρική σχέση» της κάθε Περιφέρειας.
6. Η συνέχιση του πειραματισμού και της δικτύωσης
Ο πειραματισμός και η δικτύωση θα πρέπει να συνεχιστούν ως πρακτικές που βεβαιωμένα οδηγούν σε βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των παρεμβάσεων, στη διάχυση καλών και πετυχημένων πρακτικών και στην άμβλυνση των διατοπικών, διαπεριφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.
Επιπρόσθετα, πέρα από την εξασφάλιση οικονομιών κλίμακας, ενοποιούν το χώρο της Ε.Ε. ως υπόστρωμα εφαρμογής των κατάλληλων αναπτυξιακών πολιτικών.
Με την αίσθηση ότι συμβάλλουμε παραγωγικά στις προσπάθειες που καταβάλλετε, είμαστε στη διάθεσή σας.
Με εκτίμηση,
Ο Περιφερειάρχης
Δυτικής Μακεδονίας
Γιώργος Δακής»
