Το πρωτοποριακό εγχείρημα της μεταφοράς της μονής του Τορνικίου, αρχίζει το Σαββατοκύριακο 30-31 Αυγούστου.
Οι πρόδρομες εργασίες ολοκληρώθηκαν και όλα είναι έτοιμα, διαβεβαιώνουν οι αρμόδιοι, ώστε το πρωί του Σαββάτου – εκτός απροόπτου – η ιστορική μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου Τορνικίου, θα μπει στις ράγες και θα ανηφορίσει στην πλαγιά του λόφου, προκειμένου να διασωθεί από τα νερά της λίμνης Ιλαρίωνα, που θα κατακλείσουν την περιοχή σε λίγο καιρό.
Το πρωτοποριακό έργο μετακίνησης του σπάνιου μνημείου που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, χρηματοδοτεί με 850.000 ευρώ η ΔΕΗ, η οποία κατασκευάζει το φράγμα Ιλαρίωνα. «Η έμφραξη της σήραγγας εκτροπής στον ποταμό Αλιάκμονα θα γίνει το καλοκαίρι του 2012, οπότε θα αρχίσει και η δημιουργία της ομώνυμης λίμνης, η οποία θα σχηματιστεί στην τελική της μορφή στα τέλη του ίδιου έτους. Για να σωθεί το μεγάλης αξίας μνημείο, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στο πρωτοποριακό εγχείρημα της μεταφοράς της μονής», δήλωσε στον «Π» ο διευθυντής του Κλιμακίου Επίβλεψης Έργων Δυτικής Μακεδονίας, της Διεύθυνσης Υδροηλεκτρικής Παραγωγής, Κώστα Παπαϊωάννου. Με την ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών το καθεδρικό της μονής …ξεκινάει σε λίγες ημέρες για να μεταναστεύσει στον παρακείμενο λόφο, έπειτα από έντεκα αιώνες ζωής.
Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Κορρές, ο οποίος έχει εμπειρία από σαράντα ανάλογες δύσκολες μετακινήσεις, υπογράμμισε στον «Π» ότι «το μνημείο θα μεταφερθεί σε μία απόσταση 140 μέτρων, με ανηφορική κλίση 24%, για να βρεθεί σε μία υψομετρική διαφορά 27 μέτρα ψηλότερα». Σε σχέση με τη φύση του έργου, υπογράμμισε ότι «σίγουρα είναι ένα έργο σύνθετο με δυσκολίες και ιδιαιτερότητες. Κάθε εργασία μετακίνησης είναι διαφορετική από την προηγούμενη. Εδώ ο βαθμός δυσκολίας αυξάνει, λόγω της μεγάλης ανηφορικής κλίσης». Εκτιμά πάντως ότι «όλα θα πάνε καλά και θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, ώστε στις 5 Ιουλίου να τοποθετηθεί στις ράγες το καθολικό της μονής και να φτάσει στον προορισμό του στις 15-20 Ιουλίου, διανύοντας 5 έως 7 μέτρα την ημέρα».
Όπως εξηγεί ο ειδικός αρχιτέκτων, «έχουμε φτιάξει μία ειδική μεταλλική κατασκευή μιας χρήσης, βάρους 50 τόνων, η οποία θα ‘αγκαλιάσει’ το κτίριο του ναού που ζυγίζει 300 τόνους, για να μεταφέρει το βάρος του στις ράγες. Το κτίριο θα σηκωθεί με ειδικούς υδραυλικούς γρύλους, ενώ το μεταλλικό πλέγμα θα προστατέψει το μνημείο από τυχόν φθορές κατά την μεταφορά του».
Μέχρι τώρα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι χωματουργικές εργασίες στο σημείο που θα τοποθετηθούν οι ράγες. Έχουν σκαφτεί με μεγάλη προσοχή τα θεμέλια του ναού και τοποθετήθηκε κάτω από την θεμελίωση το ειδικό προστατευτικό μεταλλικό δίχτυ.
Παράλληλα έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες αποσυναρμολόγησης βοηθητικών κτιριακών δομών του μοναστηριού, οι οποίες θα επανασυναρμολογηθούν με τα ίδια ή με άλλα παλιά υλικά στη νέα θέση. Η τοξοτή πύλη που είχε το μοναστήρι θα ξαναχτιστεί στη νέα θέση, ενώ ο περιμετρικός πέτρινος περίβολος θα κατασκευαστεί ξανά με την ίδια πέτρα.
Ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για τις πολύτιμες τοιχογραφίες του καθολικού της μονής που χρονολογούνται στον 15ο και 18ο αιώνα. Με ειδικό οπλισμό που προβλέφτηκε, οι σπάνιες τοιχογραφίες θα προστατευτούν κατά την μεταφορά του μνημείου.
Να σημειωθεί ότι την απόφαση μετακίνησης και σωτηρίας του μνημείου έλαβε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στις 19 Μαΐου 2009. Την επιτυχία του δύσκολου εγχειρήματος ανέλαβε η ομάδα του αρχιτέκτονα Δ. Κορρέ, η οποία διαθέτει τεράστια εμπειρία σε αντίστοιχα έργα. Μεταξύ άλλων έχει «μετακομίσει» το 1996 στη Θεσσαλονίκη ένα παλιό κτίριο του ΟΣΕ, βάρους 2.000 τόνων σε απόσταση 45 μέτρων. Το 2005 μετακίνησε πάλι στη Θεσσαλονίκη, κατά 26 μέτρα ένα τζαμί στην παλιά ιερατική σχολή, κοντά στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, βάρους 1.400 τόνων.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΗΤΤΑΣ
