Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Στην κεντρική πλατεία του Φούφα ακριβώς απέναντι από το κτίριο όπου δολοφονήθηκε ο Πελοποννήσιος Μακεδονομάχος, βρίσκεται ένα ενοποιημένο μνημείο το οποίο περιλαμβάνει πλάκα προς τιμήν των φονευθέντων από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες Μακεδονομάχους, προτομή του καπετάν Φούφα και μνημείο υπέρ των πεσόντων για την Μακεδονία στους πολεμικούς αγώνες του 20ου αιώνα.
Η πλάκα είναι λιτή και αναγράφει:
ΖΑΧΑΡΗΑΣ. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ.Η.ΠΑΠΑΔΑΣ.ΚΑΠΕΤΑΝ.ΦΟΥΦΑΣ.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ.ΚΟΝΤΗΣ.
ΚΩΝ/ΝΟΣ.ΣΚΟΡΔΑΤΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ.ΣΑΡΔΕΛΗΣ
ΧΡΙΣΤΟΣ.ΚΟΥΓΙΑΣ.
ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ. ΤΗΝ. 11 ΜΑΪΟΥ 1907
ΕΝ. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΩ. ΥΠΟ. ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ
Πρόκειται βέβαια για τα ονόματα των τεσσάρων συντρόφων του καπετάν Φούφα που έπεσαν νεκροί στις 11 Μαΐου του 1907. Αξίζει να εστιάσουμε στην ονομασία «Παλαιοχώρι» που ήταν το επίσημο όνομα του οικισμού πριν δοθεί σε αυτό το όνομα του Μακεδονομάχου.
Η προτομή του καπετάν Φούφα βρίσκεται δίπλα από την πλάκα και αναπαριστά τον ανθυπολοχαγό με τη στολή του Μακεδονομάχου, φορώντας το παραδοσιακό καπέλο και έχοντας μουστάκι. Στην βάση αναγράφεται:
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ
Η
ΠΑΠΑΔΑΣ
ΚΑΠΕΤΑΝ – ΦΟΥΦΑΣ
1876 – 1907
Παραπέρα υπάρχει το μνημείο για τους πεσόντες υπέρ της Μακεδονίας στους πολεμικούς αγώνες του 20ου αιώνα. Πρόκειται για μια στήλη η οποία έχει πέτρινη βάση και στην κορυφή της στέκεται μια ανάγλυφη πλάκα η οποία απεικονίζει δυο αρχαίους πολεμιστές εξοπλισμένους με δόρυ και ασπίδα. Στην βάση είναι εντοιχισμένη μια μαρμάρινη πλάκα η οποία αναγράφει:
Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΦΟΥΦΑ
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ
ΤΩΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
ΕΝΔΟΞΩΣ ΠΕΣΟΝΤΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ
1903 -1908
1922
1940 – 1941
1941 – 1944
1946 – 1949
ΑΣ ΜΗ ΒΡΕΞΗ ΠΟΤΕ ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟΝ
ΚΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ ΣΚΛΗΡΟΣ ΑΣ ΜΗ ΣΚΟΡΠΙΣΗ
ΤΟ ΧΩΜΑ ΤΟ ΜΑΚΑΡΙΟΝ ΠΟΥ ΣΑΣ ΣΚΕΠΑΖΗ
Παρακάτω υπάρχει μεταγενέστερη πλάκα η οποία γράφει:
ΤΑΦΟΣ
ΘΥΣΙΑΣΘΕΝΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ
ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ