Την πόρτα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών ακινήτων και των επαγγελματικών μισθώσεων στην αγορά «ξεκλειδώνουν» επίσημα σήμερα κυβέρνηση και τρόικα στο πρώτο ραντεβού των εκπροσώπων των δανειστών με τον αρμόδιο υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη.
Η διαπραγμάτευση αναμένεται ότι θα είναι δύσκολη για την κυβέρνηση, καθώς όλα δείχνουν ότι η τρόικα ανοίγει το θέμα με σκληρή γραμμή, απαιτώντας εδώ και τώρα πλήρη άρση κάθε απαγορευτικού μέτρου για τους πλειστηριασμούς, δηλαδή απελευθέρωση χωρίς αστερίσκους σε εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια, ακόμη και για την πρώτη κατοικία.
Οι δανειστές εμφανίζονται να θεωρούν πως η «υπερπροστασία» των ακινήτων είναι περιττή μετά από έξι χρόνια εφαρμογής του μέτρου και εκτιμούν πως η αναστολή πλειστηριασμών δίνει άλλοθι στις τράπεζες να μην προχωρούν σε ουσιαστικές ρυθμίσεις προβληματικών δανείων, πετώντας την… μπάλα στην κερκίδα.
Η πολιτική απόφαση να αρθεί σταδιακά η απαγόρευση πλειστηριασμών και να επιτραπούν οι κατασχέσεις από την 1η Ιανουαρίου 2014 είναι ουσιαστικά ειλημμένη και η όποια διαπραγμάτευση θα κριθεί στις «λεπτομέρειες», με κορυφαία στελέχη και βουλευτές των δύο κομμάτων που μετέχουν στην κυβέρνηση να συνασπίζονται πίσω από τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι η «πρώτη κατοικία δεν κινδυνεύει».
Το ερώτημα είναι αν και με ποιον τρόπο στη διαπραγμάτευση που ξεκινά σήμερα το πρωί, η κυβέρνηση θα διασφαλίσει ότι δεν θα βγουν μαζικά στο σφυρί σπίτια και άλλα ακίνητα δανειοληπτών που βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική κατάσταση και έχουν σταματήσει ή καθυστερούν να αποπληρώνουν τα δάνειά τους ή τις υποχρεώσεις τους σε άλλους ιδιώτες.
Η στρατηγική της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση παραμένει υπέρ της σταδιακής άρσης του πλαισίου προστασίας των δανειοληπτών, που δεν θα έχει χαρακτήρα οριζόντιας απελευθέρωσης, αλλά θα γίνει με τη συνεκτίμηση κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων, όπως λ.χ. η αντικειμενική αξία των ακινήτων, το ύψος των ανεξόφλητων υπολοίπων, τα χρόνια που το ακίνητο προστατεύεται από πλειστηριασμό, τα εισοδήματα κ.ά.
Εφόσον γίνει αποδεκτό το αίτημα της σταδιακής άρσης της απαγόρευσης, ο πρώτος στόχος των αλλαγών θα είναι πιθανόν το όριο των χρεών μέχρι το οποίο απαγορεύεται ο εκπλειστηριασμός και ειδικά στον νόμο του 2008 που προστατεύει κάθε είδους ακίνητο. Σήμερα κανένα ακίνητο δεν μπορεί να βγει σε πλειστηριασμό για χρέη μέχρι 200.000 ευρώ, ποσό που κατά πληροφορίες θα μειωθεί. «Κούρεμα» αναμένεται να γίνει και στο όριο της αντικειμενικής αξίας των 200.000 ευρώ (αφορολόγητο πρώτης κατοικίας προσαυξημένο κατά 50%) για ακίνητα που αποτελούν κύρια κατοικία.
Ουσιαστικά μόνη ασφαλιστική δικλίδα για τα νοικοκυριά που έχουν σοβαρό πρόβλημα χρεών και σήμερα προστατεύονται από τα μέτρα απαγόρευσης των πλειστηριασμών θα είναι ο νόμος Κατσέλη, όπου η πρώτη κατοικία -αλλά όχι τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία- προστατεύεται από κάθε καταδιωκτικό μέτρο μέχρι και την εκδίκαση της αίτησης από τα ειρηνοδικεία.
Στο μέτωπο των εμπορικών μισθώσεων η διαχείριση του θέματος είναι επίσης δύσκολη, καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν απορρίψει μέχρι σήμερα όλες τις προτάσεις του υπουργείου Ανάπτυξης. Το βέβαιο είναι πως αν η τρόικα επιμείνει στην πλήρη και άμεση απελευθέρωση των επαγγελματικών μισθώσεων χωρίς προστατευτικές δικλίδες (σήμερα έχουν διάρκεια 12+4 έτη), δεκάδες χιλιάδες έμποροι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο έξωσης, καθώς οι συμβάσεις που έχουν με τους ιδιοκτήτες θα τιναχτούν στον «αέρα».