Πείρα από την απεργία στη ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία
Του Νόντα Στολτίδη*
Στην περίπτωση του νομοσχεδίου για τη «μικρή ΔΕΗ», ξεδιπλώθηκε όλο το κουβάρι των ανταγωνισμών: Ενεργοβόρες βιομηχανίες, που αντιτάσσονταν στην πώληση, προβλέποντας ότι οι ανάγκες κερδοφορίας του επενδυτή θα έρθουν σε σύγκρουση με τη δική τους, αντίπαλοι επιχειρηματικοί όμιλοι και συμφέροντα για το ποιος θα πάρει το φιλέτο, συμφέροντα τοπικών εργολάβων, που προσπαθούν να πλασαριστούν σε καλύτερη θέση στο νέο τοπίο όπως διαμορφώνεται με τις εξελίξεις στον κλάδο.
Οι ανταγωνισμοί αυτοί βρήκαν έκφραση και στη στάση των κομμάτων, των εκλεγμένων στην Τοπική Διοίκηση, του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού. Ολοι τους συμφώνησαν και συμφωνούν με την πολιτική της απελευθέρωσης και του ανταγωνισμού, κάτι που δεν μπορεί να κρύψει η αντίθεσή τους στην πώληση της «μικρής ΔΕΗ».
Η συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ ταγμένη να υπηρετεί τα συμφέροντα των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, προσπαθούσε να πείσει ότι η πώληση θα είναι υπέρ του λαού, μιας και ο ανταγωνισμός θα αποβεί προς όφελος του καταναλωτή. Τοπικοί βουλευτές και στελέχη των κομμάτων της συγκυβέρνησης παρενέβησαν στις εξελίξεις, στηρίζοντας την πολιτική της.
Ταυτόχρονα, βουλευτές και στελέχη της ΝΔ συμμετείχαν στα συλλαλητήρια και στις πύλες των ΑΗΣ το βράδυ της περιφρούρησης. Προσπαθούσαν να πείσουν ότι γίνεται προσπάθεια να βελτιωθούν πλευρές του νομοσχεδίου υπέρ των κατοίκων της περιοχής. Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκαν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, με δηλώσεις τους ότι με το νομοσχέδιο εξασφαλίστηκε η γη στη Φλώρινα, τα δικαιώματα των εργαζομένων κ.τ.λ.
Απελευθέρωση από άλλο δρόμο
Από τη διαμαρτυρία των ταξικών δυνάμεων στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, τη μέρα της επιστράτευσης
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να κρύψει τη συμφωνία του με την ΕΕ και τις Οδηγίες της για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό εκφράστηκε και με την πρότασή τους για δημοψήφισμα, όπου με διάφορα προσχήματα αρνήθηκαν να συμπεριληφθεί το σύνολο των νόμων της απελευθέρωσης. Ορισμένα στελέχη του, μάλιστα, δεν έκρυψαν ότι το δημοψήφισμα είχε σαν στόχο τη διέξοδο από τη δυναμική των κινητοποιήσεων.
Οι παρεμβάσεις του ήταν της λογικής ότι έχουμε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις μας για την απελευθέρωση της Ενέργειας, οπότε δεν είναι απαραίτητο να προχωρήσει η πώληση της «μικρής ΔΕΗ». Υποσχόταν ότι μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα καταργήσει το νομοσχέδιο, καλλιεργώντας αυταπάτες ότι μια «δημόσια ΔΕΗ» μπορεί να συμβάλει στην ευημερία του λαού. Προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την αγωνιστική διάθεση εργαζομένων και λαϊκών στρωμάτων, να την αξιοποιήσει επικοινωνιακά στο αστικό κοινοβούλιο και τελικά να την ευνουχίσει.
Οι εκλεγμένοι στην Τοπική Διοίκηση συμφώνησαν και συμφωνούν με την πολιτική του ευρωμονόδρομου και της απελευθέρωσης. Ολο το προηγούμενο διάστημα, έμπρακτα συνέβαλαν στην προώθηση αυτής της πολιτικής (Σύμφωνο συνύπαρξης με τη ΔΕΗ, Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΙΑΔΥΜΑ – Διαχείριση Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας κ.ά.). Εμφανίστηκαν ενάντια στην πώληση της «μικρής ΔΕΗ» σε συλλαλητήρια, στην περιφρούρηση, προτείνοντας άλλες μορφές προώθησης της απελευθέρωσης.
Για παράδειγμα, ο δήμαρχος Φλώρινας (ΝΔ) πρότεινε να αναλάβουν την εκμετάλλευση των ορυχείων οι δήμοι. Η κίνηση «Κοζάνη τόπος να ζεις» (ΣΥΡΙΖΑ – Οικολόγοι) και η νέα δημοτική αρχή Κοζάνης, στο πρόγραμμά της πρότεινε να γίνουν συνεταιρισμοί από τους δήμους για την παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ και επικέντρωσε στη «μεταλιγνιτική» περίοδο.
Ο Καρυπίδης (νέος περιφερειάρχης) έταξε ότι με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ σε κυβέρνηση, είναι εξασφαλισμένο το ειδικό τιμολόγιο για τη Δυτική Μακεδονία, με μείωση του ρεύματος κατά 30%, κρύβοντας το άλλο μισό της πρότασής του, που προβλέπει 50% φθηνότερο ρεύμα για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Ο ρόλος του εργοδοτικού συνδικαλισμού
Οι εργοδοτικοί – κυβερνητικοί συνδικαλιστές των ΠΑΣΚΕ – ΔΑΚΕ πρότειναν να δοθούν στους μονοπωλιακούς ομίλους τα κοιτάσματα Δράμας – Ελασσόνας. Συμφωνούν, είτε αποδέχονται μοιρολατρικά, την πολιτική της ΕΕ και της απελευθέρωσης. Αυτό εκφράστηκε και με τη στάση τους απέναντι σε προηγούμενα νομοσχέδια που προωθούσαν την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ.
Η στάση τους αυτή εκφράστηκε και στη συγκεκριμένη κινητοποίηση. Ενώ το νομοσχέδιο αναμενόταν από το Μάρτη να μπει στη Βουλή, χωρίς να πάρουν κανένα μέτρο οργάνωσης του αγώνα μέσα από συλλογικές διαδικασίες (δεν έχει πραγματοποιηθεί για χρόνια συνέλευση σε χώρο δουλειάς!), εμφανίστηκαν λίγες μέρες πριν από την απεργία να μιλούν για «ανεβασμένες μορφές», black out κ.τ.λ. Χαρακτηριστικό της στάσης τους είναι ότι στο συνέδριο της ΓΕΝΟΠ πριν από λίγο διάστημα και ενώ ήταν γνωστό ότι επίκειται το νομοσχέδιο για τη «μικρή ΔΕΗ», στην ουσία το θέμα δε συζητήθηκε, παρά τις προσπάθειες του ταξικού κινήματος.
Από την άλλη, ο νέος κυβερνητικός συνδικαλισμός (Φωτόπουλος – ΣΥΡΙΖΑ), με την άρνησή του να διευρυνθεί το πλαίσιο με αιτήματα που αφορούσαν τους εργαζόμενους με ελαστικές σχέσεις (για ΣΣΕ, κατάργηση του δουλεμπορίου) και το σύνολο της απελευθέρωσης (π.χ. ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ) έβαζε εμπόδια στη ενότητα των εργαζομένων, βοηθούσε το συντεχνιασμό. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι εδώ και χρόνια οι εργοδοτικοί – κυβερνητικοί συνδικαλιστές, παρά τις πιέσεις του ταξικού κινήματος, δεν δέχονται ως μέλη στα σωματεία της ΔΕΗ τους εργαζόμενους με ελαστικές σχέσεις εργασίας.
Πριν και στη διάρκεια της κινητοποίησης, επικέντρωναν σκόπιμα στις μορφές (π.χ. αν θα «πέσουν» οι μονάδες ή όχι), δίνοντας «πάτημα» στην κυβέρνηση να αξιοποιήσει τον κοινωνικό αυτοματισμό με τις διακοπές ρεύματος. Χαρακτηριστική όμως είναι και η στάση τους απέναντι στην επιστράτευση. Αμέσως μόλις κηρύχτηκε, καλούσαν τους εργαζόμενους να πάνε στη δουλειά. Απέφευγαν όπως ο διάολος το λιβάνι τις συλλογικές διαδικασίες, όπου οι εργαζόμενοι θα συμμετείχαν ενεργά στις αποφάσεις και την εξέλιξη του αγώνα. Ετσι κατανοούν τους αγώνες, με τους εργαζόμενους απόντες και τις «πεφωτισμένες» ηγεσίες να παίρνουν αποφάσεις σε κλειστά γραφεία, πάντα μέσα στο πλαίσιο της αστικής νομιμότητας.
Η δική μας παρέμβαση
Το γεγονός ότι η απεργία είχε τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής τα τελευταία χρόνια, έδειξε τις αγωνιστικές διαθέσεις των εργαζομένων και άφησε σημαντική παρακαταθήκη για τους αγώνες που έχουμε μπροστά μας. Οι δυνάμεις μας βρέθηκαν από την πρώτη ώρα στην πρώτη γραμμή, για να αναδειχτεί η ουσία των αναδιαρθρώσεων, να οργανωθεί η αντίσταση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Με συσκέψεις, συγκεντρώσεις, περιοδείες σε πόλεις και χωριά, στους χώρους εργασίας.
Μέσα από το ταξικό – συνδικαλιστικό κίνημα, το ΣΕΕΕΝ, βοηθήσαμε στην επεξεργασία ενός πλαισίου πάλης που απαντούσε στα προβλήματα του συνόλου των εργαζομένων, για το σύνολο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με αιτήματα για τη δημιουργία θέσεων μόνιμης και σταθερής δουλειάς, για ικανοποιητικούς μισθούς και Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας για τους εργαζόμενους με ελαστικές σχέσεις εργασίας, για τις μετεγκαταστάσεις των πληττόμενων οικισμών, για φθηνό ρεύμα για τα εργατικά – λαϊκά νοικοκυριά.
Ενα πλαίσιο που συνέβαλε στην ενότητα των μόνιμων εργαζομένων με αυτούς που δουλεύουν με ελαστικές σχέσεις εργασίας, με άλλους εργαζόμενους στον όμιλο (π.χ. ΑΔΜΗΕ). Πλαίσιο που προωθούσε την αντίληψή μας για την κοινωνική συμμαχία. Με συσκέψεις, συγκεντρώσεις, περιοδείες δώσαμε μάχη το πλαίσιο αυτό να γίνει κτήμα όσο γίνεται περισσότερων εργαζομένων, να φτάσει όσο γίνεται πιο μακριά.
Οπου σχεδιασμένα προχωράει η αυτοτελής παρέμβαση του Κόμματος και δυναμώνει η δράση του ταξικού κινήματος, αναδεικνύονται οι δυνατότητες να παίρνουμε την πρωτοβουλία στο να εκφραστούν οι αγωνιστικές διαθέσεις, να γίνονται βήματα στην ενότητα των εργαζομένων, στη συσπείρωση και στην ανάπτυξη αγώνων, παρά τα εμπόδια που βάζει η εκφυλιστική κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα και ο αρνητικός συσχετισμός, που πολλές φορές «κουμπώνουν» τις δυνάμεις μας.
Καλύτερες προϋποθέσεις για ανασύνταξη του κινήματος
Την περίοδο της κινητοποίησης, έγιναν κοινές συνεδριάσεις κλαδικών και εδαφικών ΚΟΒ, για τον καλύτερο συντονισμό της εδαφικής δουλειάς με τη δουλειά στο χώρο εργασίας. Οι δυνάμεις μας στο κίνημα πρωτοστάτησαν, για να γίνουν συσκέψεις, με σωματεία εργαζομένων που απασχολούνται με ελαστικές σχέσεις, με άνεργους από τα γύρω χωριά, όπου αναλύθηκε η ουσία των εξελίξεων και συζητήθηκε εκτεταμένα το πλαίσιό μας.
Η δουλειά αυτή είχε αποτελέσματα, που εκφράστηκαν κυρίως το βράδυ της περιφρούρησης της απεργίας στους ΑΗΣ Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου, με τη μεγάλη συμμετοχή ανέργων και κατοίκων. Εκφράστηκαν επίσης με τη συγκροτημένη παρουσία της Ομάδας Γυναικών Ποντοκώμης στην περιφρούρηση τους ΑΗΣ Καρδιάς, η οποία ήταν αποτέλεσμα σύσκεψης με γυναίκες, με θέμα την πώληση της «μικρής ΔΕΗ» το προηγούμενο διάστημα. Αποτέλεσμα της παραπάνω δουλειάς ήταν και η δημιουργία συλλόγου ανέργων στο Μαυροδένδρι.
Στις απεργιακές φρουρές εκφράστηκε από μερίδα των εργαζόμενων της ΔΕΗ και η αποδοκιμασία για το ρόλο των εργοδοτικών – κυβερνητικών συνδικαλιστών. Παρά το γεγονός ότι κυριάρχησε η αντιπαράθεση πάνω στη μορφή («να “ρίξουμε” και άλλες μονάδες», «να προκαλέσουμε black out» κ.ά.), διαφαίνονται οι δυνατότητες που υπάρχουν, με παρέμβασή μας το επόμενο διάστημα, να παραμείνουν ζωντανές οι αγωνιστικές διαθέσεις, να σπάσει η απογοήτευση.
Οι εργαζόμενοι βγήκαν από την απεργία πιο έμπειροι για το ρόλο του καθένα. Κατανοούν καλύτερα τη δύναμή τους και τις απαιτήσεις του αγώνα. Αν και συστηματικά καλλιεργούνται απόψεις, όπως «δε γίνεται τίποτα», «όλα είναι δρομολογημένα», δημιουργούνται προϋποθέσεις το επόμενο διάστημα να καταγράψουμε βήματα στην ανασύνταξη του κινήματος.
Οι δυνάμεις του ΚΚΕ συνεχίζουν τη μάχη για ενημέρωση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων για το αντιλαϊκό χαρακτήρα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Τα θέματα που θέλουμε να αναδείξουμε είναι ο υπονομευτικός ρόλος του εργοδοτικού συνδικαλισμού, που πρέπει να αποκρουστεί, τι ενότητα χρειάζεται και πάνω σε ποιους στόχους, για να δυναμώνει η συμμαχία με τα άλλα λαϊκά στρώματα.
Καλούμε σε συσπείρωση, για να μπουν ουσιαστικά εμπόδια στην εφαρμογή της παραπέρα ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, στις επώδυνες αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις που θα ακολουθήσουν, στο πλαίσιο και της παραπέρα απελευθέρωσης. Παίρνουμε πρωτοβουλίες για να ζυμωθεί πλατιά η μόνη ρεαλιστική διέξοδος για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα: Ο Ενιαίος Κρατικός Φορέας Ενέργειας, στον οποίο θα εντάσσεται και η ΔΕΗ ΑΕ, με στόχο την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
.
* Ο Νόντας Στολτίδης είναι μέλος του Γραφείου της ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ
