Γράφει ο Θάνος Δινόπουλος
Διευθυντής Δικτύου PROBANK
Η διαμάχη των αρχαιολόγων τα τελευταία 30 χρόνια για τη θέση της πρώτης πρωτεύουσας της Μακεδονίας, ΑΙΓΕΣ, συνεχίζεται. Οι μαθητές του Ανδρόνικου έχουν χωριστεί σε δύο (2) ομάδες. Η πρώτη συνεχίζει το έργο του και υποστηρίζει ότι στη Βεργίνα είναι οι Αιγές, ενώ η δεύτερη διαφοροποιήθηκε και υποστηρίζει ότι πρόκειται για την αρχαία πόλη Βάλλα. ‘Ας μην λησμονούμε βέβαια και τις απόψεις των πιο έγκριτων αρχαιολόγων του κόσμου, οι οποίοι απ’ την αρχή διαφώνησαν ότι οι Αιγές βρίσκονται στα Πιέρια και ο τάφος είναι του Φιλίππου Β’.
Η διχογνωμία αυτή αντί να καλλιεργήσει έναν εποικοδομητικό διάλογο και να οδηγήσει σε μια ευγενή άμιλλα με απώτερο σκοπό την αληθινή εξακρίβωση και ταυτοποίηση των ευρεθέντων στοιχείων προκαλεί και σπέρνει διχόνοιες στην επιστημονική κοινότητα.
Το ερώτημα όμως που παραμένει είναι: Πού βρίσκονται οι Αιγές?
Ας δούμε τι λένε οι ιστορικές πηγές, δηλαδή, οι αρχαίοι συγγραφείς. Οι αρχαίοι ‘Ελληνες και Λατίνοι συγγραφείς που έγραψαν για τις Αιγές είναι ο Ηρόδοτος, ο Θουκιδίδης, ο Πλούταρχος, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ο Ευρυπίδης, ο Λατίνος Ιουστίνος και ο μαθηματικός και γεωγράφος Πτολεμαίος.
‘Ολοι αναφέρονται στο μύθο για την επιλογή της τοποθεσίας της πρωτεύουσας από το Μαντείο των Δελφών. Ο Ιουστίνος ταυτίζει τις Αιγές με την ‘Εδεσσα, ο Πτολεμαίος δίνει τα στίγματα των πόλεων της Ημαθίας και ο Ηρόδοτος είναι ο μόνος που δίνει τα πλέον αξιόλογα στοιχεία. Αναφέρει λοιπόν ότι οι Τημενίδες εγκαταστάθηκαν βορειοδυτικά του ποταμού Αλιάκμονα, κοντά στους λεγόμενους κήπους του Μίδα, όπου φυτρώνουν άγρια ρόδα, πάνω δε από τους κήπους υψώνεται το όρος Βέρμιο, αδιάβατο το χειμώνα.
Οι σύγχρονοι ιστορικοί και αρχαιολόγοι
Ο πρώτος που ταύτισε τη Βεργίνα με τις Αιγές υπήρξε ο Άγγλος ιστορικός Nikolas Hammond. Το 1968 ανακοίνωσε ότι η θέση των Αιγών ήταν στη Βεργίνα στηριζόμενος κυρίως σε τρία (3) επιχειρήματα:
1. Οι πολλοί τάφοι που βρέθηκαν στη Βεργίνα.
2. Σ’ ένα αρχαίο κείμενο που ανέφερε ότι ο Αργαίος το 354 π.Χ. διεκδικώντας το θρόνο από το Φίλιππο Β’ και κινούμενος από τα παράλια της Πιερίας μετέβη στις Αιγές να ξεσηκώσει τους υποστηρικτές του. Δεν τον ακολούθησε κανείς όμως και έφυγε γρήγορα άπραχτος από τον ίδιο δρόμο, χωρίς ο Φίλιππος να τον συλλάβει μια και βρισκόταν στην Πέλλα. ‘Αν οι Αιγές βρίσκονταν στην Έδεσσα ή την περιοχή της Νάουσας, είναι σίγουρο ότι ο Φίλιππος θα του είχε κόψει το δρόμο.
3. Ένα μετεωρολογικό φαινόμενο του οποίου έγινε μάρτυρας στις Αιγές ο Θεόφραστος, ο μαθητής του Αριστοτέλη: δηλαδή φυσούσε βοριάς και τα σύννεφα πάνω από την πόλη γύριζαν πάλι προς το βορρά. Αυτό σημαίνει κατά τον Hammond ότι πάνω από την πόλη βρίσκονταν τα Πιέρια όρη, όπου τα σύννεφα χτυπούσαν και επέστρεφαν πίσω.
Η ανεύρεση των ασύλλητων τάφων της Βεργίνας οδήγησε τον Ανδρόνικο να ταυτιστεί με την άποψη του Hammond μαζί με αριθμό συνεργατών του (κ.κ. Κοτταρίδου, Παλιαδέλη, Δρούγου κ.λ.π.).
Γιατί οι Αιγές δεν ήταν στη Βεργίνα
– Γιατί ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι βρίσκονταν βορειοδυτικά του Αλιάκμονα, κοντά στους κήπους του Μίδα, στο Βέρμιο. Η Βεργίνα είναι νοτιοανατολικά του Αλιάκμονα και στους πρόποδες των Πιερίων.
– Ο Λατίνος Ιουστίνος στη σημερινή Βεργίνα δείχνει την αρχαία πόλη Βάλλα, όπως και πολλοί Ρωμαϊκοί χάρτες.
– Το βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών πρέπει να βρισκόταν σε συγκεκριμένο σημείο και όχι διάσπαρτο, όπως εμφανίζει ο χώρος της Βεργίνας.
– Τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα τείχη, δείχνουν εποχή Κασσάνδρου, δηλαδή μετά το 316 π.Χ..
– Το λεγόμενο παλάτι και το θέατρο επίσης δείχνουν εποχή Κασσάνδρου.
– Θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί και σε άλλα, όπως τα κτερίσματα στους τάφους, την τοποθεσία της Ακρόπολης.
Πού λοιπόν χτίστηκε η πρώτη πρωτεύουσα της Μακεδονίας και γιατί ακόμα δεν έχει εντοπιστεί?
Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς οι Αιγές, υπέστησαν τρείς (3) καταστροφές. Η πρώτη έλαβε χώρα από τους Γαλάτες μισθοφόρους του Πύρρου το 274 π.Χ., η δεύτερη και μεγαλύτερη το 168 π.Χ. από τους Ρωμαίους, που την κατέστρεψαν ολοσχερώς γκρεμίζοντας ακόμη και τα τείχη εκ βάθρων και η τελειωτική τον 1 ο μ.Χ. αιώνα, που αφανίζει τα πάντα και η πόλη σβήνει. Το οικοδομικό υλικό μεταφέρθηκε στις πλησιέστερες πόλεις και οικισμούς. ‘Ετσι είναι δύσκολο να εντοπιστεί. ‘Ισως βρεθούν οι βάσεις των ανακτόρων, των ιερών και λοιπών δημοσίων κτιρίων, όπως και το Βασιλικό νεκροταφείο συλλημένο.
Στην προσπάθεια αυτή θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι Μακεδόνες ήταν:
– Ποιμενικός λαός
– Είχαν εγκατασταθεί αρχικά στην περιοχή ‘Αργους Ορεστικού.
– Η επέκταση του κράτους τους έγινε σταδιακά στην Κάτω Μακεδονία, μετά την ίδρυση των Αιγών.
Η τοποθεσία λοιπόν της πρώτης πρωτεύουσας έπρεπε να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
– Να είναι κατσικότοπος.
– Να βρίσκεται κοντά σε κήπους.
– Να υψώνεται πάνω το ορος Βέρμιο.
– Να είναι Βορειοδυτικά του ποταμού Αλιάκμονα.
– Να βρίσκεται σε οροπέδιο.
– Να έχει προϋποθέσεις για οχύρωση.
– Να έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες.
Λαμβάνοντας υπόψιν μου τα ανωτέρω προσπάθησα να ξεχωρίσω σε ποιά περιοχή μπορούσε να είναι:
Σύμφωνα πάντα με τον Ηρόδοτο ήταν κοντά στους κήπους του Μίδα, στο Βέρμιο. Κήποι υπάρχουν σε μέρη με πολλά νερά. ‘Αρα, η περιοχή της Βέροιας, της Νάουσας και της ‘Εδεσσας, ταίριαζαν. Από τον κάμπο της Θεσσαλονίκης, βλέποντας κανείς το Βέρμιο, αποκλείει την ‘Εδεσσα, αφού το Βέρμιο “σβήνεται” μετά τη Νάουσα.
Στην περιοχή της Νάουσας βρέθηκαν πολλές αρχαιότητες και εντοπίστηκε η αρχαία πόλη, Μίεζα. ‘Εμεινε μόνο η Βέροια. Η προσπάθειά μου αυτή ενισχύθηκε και από ένα αρχαίο χάρτη των Ρωμαίων που εμφάνιζε νοτιοδυτικά της Βέροιας τις Αιγές, όπως επίσης και από την εργασία του καθηγητή της Γεωδοσίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Λιβιεράτου, με βάση τις συντεταγμένες των πόλεων ‘Εδεσσας, Πέλλας, Βέροιας. Προσδιόρισε λοιπόν στην περιοχή Λευκόπετρα, τις Αιγές. Ύστερα από πολλές επισκέψεις μου στην περιοχή της Βέροιας εντόπισα το χώρο, που βρίσκεται δυτικά πάνω από το χωριό Ραχιά Ημαθίας στη θέση “Κότσκα”, όπως την ονομάζουν οι ντόπιοι. Είναι ένα καταπληκτικό οροπέδιο. Σε υψόμετρο 500 περίπου μέτρων, στα βόρεια, φαίνεται ο λοφίσκος όπου βρίσκονταν η πόλη. Είναι μία τεράστια έκταση, κατάσπαρτη από πέτρες, που θυμίζει Μυκήνες. Πάνω από το λόφο υπάρχει ένας δεύτερος, με μικρό πλάτωμα, που φυσιολογικά ήταν κτισμένα τα ανάκτορα και λίγο πιο πέρα η ακρόπολη, που σήμερα έχουν εγκαταστήσει τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας.
Ο χώρος του παλατιού φυλασσόταν από τειχη που συνέχιζαν γύρω από την ακρόπολη. Ακριβώς κάτω από την ακρόπολη και σε απόσταση 2 χιλιομέτρων ανυψώνεται μία μεγάλη τούμπα (ίσως το βασιλικό νεκροταφείο?), μέσα στο οροπέδιο που βρίσκεται βορειοδυτικά της Ραχιάς (ίσως οι κήποι του Μίδα?).
Οι ενδείξεις
– Είναι κατσικότοπος
– Βρίσκεται Βορειοδυτικά του Αλιάκμονα
– Είναι κοντά σε κήπους
– Από πάνω υψώνεται το Βέρμιο
– ‘Εχει άριστη φυσική οχύρωση
– Βρίσκεται στο πιο στρατηγικό σημείο που ενώνει την ‘Ανω με την Κάτω Μακεδονία
– Γύρω από την τοποθεσία έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες
– Δεσπόζει σε όλη την περιοχή με θέα μέχρι την Πέλλα και τη Θεσσαλονίκη.
– Οι ιστορικές μαρτυρίες που επικαλέστηκε ο Hammond οδηγούν περισσότερο εδώ παρά στη Βεργίνα.
Οι αποδείξεις
– ‘Ενας πέτρινος δρόμος τουλάχιστον 100 μέτρων, που κατεβαίνει προς την Ραχιά.
– Αρχαϊκό Νεκροταφείο.
– Κεραμικά εποχής Βυζαντίου, αλλά και κλασσικής εποχής.
– Οικισμό μπροστά από το λόφο που ήταν χτισμένη η πόλη, εποχής Βυζαντινής.
– Ευθύγραμμες διαγραμμίσεις πάνω στο βράχο που έγιναν για τις θεμελιώσεις, είτε κτιρίων, είτε ιερών σε μεγάλη έκταση.
– Θεμέλια από οχύρωση στην ακρόπολη και στο χώρο του παλατιού.
Η διείσδυση στο χώρο που ήταν κτισμένη η πόλη, αλλά και τα ανάκτορα είναι δύσκολη, αφού, είναι δασώδης με πουρνάρια.
Το λόγο έχουν τώρα οι αρμόδιες υπηρεσίες.
Θάνος Δινόπουλος
Διευθυντής Δικτύου PROBANK
Η ΑΡΧΑΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ.
Ζούμε δύσκολες στιγμές. Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα, την ζούμε όλοι μας, είναι πρωτόγνωρη. Η ανεργία, η φτώχεια, η αδικία, η διαφθορά, η κακή λειτουργία της δικαιοσύνης, της δημόσιας διοίκησης, η εξαθλίωση της πολιτικής και της τοπικής αυτοδιοίκησης, της υγείας, της παιδείας, είναι εικόνες της καθημερικής μας ζωής.
Γενικότερα η για χρόνια προσπάθεια ενός άκρατου πλουτισμού και ευδαιμονισμού της κοινωνίας, χωρίς όρια, χωρίς ιδανικά, χωρίς προγραμματισμό, χωρίς ανθρώπινη αλληλεγγύη, δημιούργησαν μιά κατάσταση εκρηκτική με οδυνηρές συνέπειες. Συνέπειες που αγγίζουν και τα εθνικά μας θέματα. Κι είναι βέβαιο πως τώρα οι εχθροί μας θα τρέξουν να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους που εξυφαίνουν από χρόνια.
Τώρα που το σκάφος πλέει στο αγριεμένο πέλαγος, έρχονται στο νού τα λόγια του ποιητή Καρκαβίτσα:
“ ΄Αξαφνα ανατρόμαξα. Κάτω βαθιά, μέσ’ από το μενεξεδένιο σύγνεφο, είδα να προβαίνη ίσκιος πελώριος. Η χοντρή κορμοστασιά, το πυργογύριστο κεφάλι του, φάνταζαν Αγιονόρος. Ο ίσκιος πρόβαινε στα νερά με άλματα πύρινα. Κι όσο γρηγορώτερα πρόβαινε, τόσο μίκραινε η κορμοστασιά του. Και άξαφνα ο θεότρομος όγκος – χιλιόμορφη κόρη στάθηκε αντίκρυ μου. Διαμαντοστόλιστη κορώνα φορούσε στο κεφάλι και τα πλούσια μαλλιά γαλάζια χήτη άπλωναν στις πλάτες, ως κάτω στα κύματα. Το πλατύ μέτωπο, τ’ αμυγδαλωτά μάτια, τα χείλη της τα κοραλλένια, έχυναν γύρω κάποια λάμψη αθανασίας και κάποια περηφάνεια βασιλική. Από τα κρυσταλλένια λαιμοτράχηλα κατέβαινε κ’ έσφιγγε το κορμί ολόχρυσος θώρακας λεπιδωτός και πρόβαλλε στο αριστερό την ασπίδα κ’ έπαιζε στο δεξί τη Μακεδονική σάρισσα”.
-Ναύτη καλεναύτη, ζη ο βασιλιάς Αλέξανδρος?
-Τώρα κυρά μου! Απάντησα χωρίς να σκεφτώ. Τώρα βασιλιάς Αλέξανδρος! Ούτε το χώμα του δε βρίσκεται στη γη!
Ωιμέ! Κακό που τό’παθα! Η χιλιόμορφη κόρη έγινε με μιας φοβερό σίχαμα. Κύκλωπας βγήκε από το κύμα κ’ έδειξε λεπιοντυμένο το μισό κορμί. Ζωντανά φίδια, τα μεταξόμαλλα σηκώθηκαν περαδώθε, έβγαλαν γλώσσες και κεντριά φαρμακερά κ’ έχυσαν φοβεριστικό ανεμοφύσημα.
Ο ναύτης είναι ο καθένας μας. Είμαστε όλοι στη μέση του αγριεμένου πελάγους. Παλεύουμε στα μανιασμένα κύματα που σώνει και καλά θέλουν να μας καταβροχθήσουν, να μας στείλουν στον πάτο μέσα στη δίνη και το σκοτάδι. ‘Ολοι ψάχνουμε για ένα σωσίβιο, για μια σανίδα, για μια βάρκα σωτηρίας. Χάσαμε το χαμόγελό μας, τα όνειρά μας, την ελπίδα μας, τον Αλέξανδρό μας.
Πού πάμε? Πού μας οδηγούν? Ποιοί αποφασίζουν για μάς? Ποιό είναι το μέλλον μας? Τι θα πούμε στα παιδιά μας?
Σας δείξαμε λάθος δρόμο? Σας μιλήσαμε, όπως πολύ σοφά αναφέρει ο Πλούταρχος, για την ευγενή καταγωγή, που είναι βεβαίως προσόν, αλλά ανήκει στους προγόνους, τον πλούτο που έχει αξία, αλλά οφείλεται στην τύχη. Την δόξα που είναι πράγμα σεβαστό, αλλά δεν είναι σταθερό. Την ομορφιά που είναι περιζήτητος, αλλά μικράς διάρκειας. Την υγεία που είναι πολύτιμος, αλλά ευμετάβλητος. Τη σωματική δύναμη που είναι ζηλευτή, αλλά εύκολα υποκύπτει στην ασθένεια και τα γηρατειά.
Δεν σας μιλήσαμε, δεν σας δώσαμε, σας στερήσαμε την παιδεία, η οποία είναι η μόνη από τα αγαθά μας αθάνατος και θεϊκή. Μα πιο πολύ, δεν σας μιλήσαμε για την πατρίδα που είναι πάνω απ’ όλα. Σας λέγαμε να είστε πολίτες όλου του κόσμου κι όχι παιδιά της Μακεδονίας, της Ελλάδας μας.
Ήδη οι ξένες δυνάμεις επεξεργάζονται σχέδια οδυνηρά για μας. Θα μας ζητήσουν σε λίγο να κλείσει το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, με το όνομα Άνω ή Βόρεια Μακεδονία. Εμείς εδώ, στο χώρο αυτό που ζούμε τι είμαστε? Δεν είμαστε η ‘Ανω Μακεδονία? Κι άν μας ρωτήσει αύριο ένας ξένος από πού είστε σείς, από ποιά περιοχή της Ελλάδας, τι θα απαντήσουμε? Γιατί ο Κρητικός θα πεί από την Κρήτη, ο Ηπειρώτης από την Ήπειρο, ο Θεσσαλός από τη Θεσσαλία, ο Θρακιώτης από τη Θράκη. Εμείς ξαφνικά θα βρεθούμε χωρίς όνομα?
ΟΧΙ! Εμείς θα απαντήσουμε με τα λόγια του Κωνσταντίνου Καραμανλή :
“ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ, Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ!”
Κυρίες και κύριοι γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Κοζάνης. Γιορτάζουμε αυτόν τον μήνα, κάθε χρόνο, την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Έτσι έχουμε την ευκαιρία να αναφερθούμε και να τιμήσουμε τους ανθρώπους που έδωσαν την ζωή τους για την απελευθέρωση.
Γιατί όπως αναφέρει ο Διόδωρος “ φύλακα μεν ηγούμαι την Ιστορίαν, της των αξιολόγων αρετής, μάρτυρα δε της των φαύλων κακίας, ευεργέτην δε του κοινού γένους των ανθρώπων”, δηλαδή, θεωρώ την Ιστορία φύλακα της αρετής των σπουδαίων ανθρώπων, μάρτυρα της κακίας των κακών και ευεργέτην της ανθρωπότητας”.
Σε τέτοιες στιγμές καλό είναι να θυμηθούμε την Ιστορία μας, την καταγωγή, τον πολιτισμό μας, έτσι ώστε, ν’ αντλήσουμε δύναμη και περηφάνεια για να συνεχίσουμε την πορεία μας.
Οι Μακεδόνες ήταν Ελληνικό φύλο, από το γένος των Δωριαίων.
Για το όνομα έχουμε τρεις παραδόσεις από τη μυθολογία:
1. Από τον γενάρχη Μακεδόνα, το γιό του Αιόλου
2. Από τον Μακεδόνα, το γιό του Λυκάονα (βασιλιά της Ημαθίας), πατέρα της Πίνδου
3. Το γιό του Δία και της Θυίας, Μακεδόνα.
Ο πατέρας της αρχαίας μας ιστορίας Ηρόδοτος, αναφέρει ότι κατοικούσαν στην αρχή, στους πρόποδες του Ολύμπου και της Όσσας και από κεί εκδιώχθηκαν από τους Καδμείους για να κατοικήσουν στην Πίνδο, στην περιοχή Βοϊου. Το όνομα Μακεδνός έχει την έννοια του υψηλόκορμου, του υψηλόσωμου ανθρώπου.
Η εμφάνιση των Μακεδόνων ανάγεται στον 12ο αιώνα π.Χ.. Κάποια σαφή όμως στοιχεία προσδιορισμού υπάρχουν για τον 8ο αιώνα, ενώ, ακριβή ιστορικά στοιχεία υπάρχουν από τον 6ο π.Χ. αιώνα.
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ
ΟΙΚΟΣ ΤΗΜΕΝΙΔΩΝ
Καρανός Σύμφωνα με τη μυθυλογία, ο πρώτος Μακεδόνας βασιλιάς υπήρξε ο Καρανός. Δεν έχουν όμως ακριβή στοιχεία για τη βασιλεία του οίκου Τημενίδων.
Γανάνης
Κοίνος
Αέροπος
Τυρίμμας
Περδίκας
ΟΙΚΟΣ ΑΡΓΕΑΔΩΝ
(Ιδρύουν τη βασιλική δυναστεία των Μακεδόνων)
Περδίκας Α’ (αρχές 7ου αιώνα). Σε άλλες πηγές αναφέρεται ότι ο πρώτος βασιλιάς υπήρξε ο Περδίκας που ίδρυσε τη βασιλική δυναστεία των Μακεδόνων – Ιστορικά στοιχεία έχουμε από τον Αμύντα Α’ και μετά.
Αργαίος
Φίλιππος Α’
Αέροπος Α’
Αλκέτας
Αμύντας Α’ (540-497 π.Χ.)
Αλέξανδρος ο Φιλέλλην (495-454 π.Χ.). Εδώ ξεχωρίζουμε 4 βασιλιάδες. Τον Αλέξανδρο Α’, που έπαιξε σημαντικό ρόλο υπέρ των Ελλήνων.
Περδίκας Β’ (454-423 π.Χ.)
Αρχέλαος (413-399 π.Χ.) Ο Αρχέλαος που υπήρξε, στον πόλεμο με τους Πέρσες, ο μεγάλος μεταρρυθμιστής του Κράτους της Μακεδονίας. ‘Ιδρυσε την Πέλλα και επί εποχής του, πάρα πολλοί ‘Ελληνες επιφανείς, φιλόσοφοι, ζωγράφοι, γλύπτες, τραγωδοί πέρασαν από την αυλή του.
Ορέστης (399-396 π.Χ.)
Αέροπος Β’ (396-393 π.Χ.)
Αμύντας Β’ ο Μικρός (393-392 π.Χ.)
Παυσανίας
Αμύντας Γ’ (392-370 π.Χ.)
Αλέξανδρος Β’ (370-368 π.Χ.)
Πτολεμαίος Αλωρίτης (368-365 π.Χ.)
Περδίκας Γ’ (365-359 π.Χ.)
Φίλιππος Β’ (359-336 π.Χ.) που μεγάλωσε τη Μακεδονία και ένωσε την Ελλάδα και βέβαια τον Αλέξανδρο τον Μέγα, που όλοι γνωρίζουμε. Οι πιο σημαντικοί Μακεδόνες βασιλείες, που όλοι γνωρίζουμε
Αλέξανδρος Γ’ Ο ΜΕΓΑΣ (333-323 π.Χ.)
Αλέξανδρος Δ’ (323-310 π.Χ.) Γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης, δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο, σε ηλικία 14 ετών.
ΟΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΑΤΡΙΔΩΝ
Κάσσανδρος (315-297 π.Χ.) Υπήρξε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. ‘Ισως να δολοφόνησε τον Αλέξανδρο και βέβαια όλη τη βασιλική οικογένεια, Ολυμπιάδα, Ρωξάνη, Αλέξανδρο Δ’. Παντρεύτηκε την Θεσσαλονίκη, αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αντίπατρος (297-294 π.Χ.)
Φίλιππος Δ’ (297 π.Χ.)
Αλέξανδρος Ε’ (297-294 π.Χ.)
ΟΙΚΟΣ ΑΝΤΙΓΟΝΙΔΩΝ
Δημήτριος ο Πολιορκητής (294-288 π.Χ.)
Λυσίμαχος (288-281 π.Χ.)
Πύρρος της Ηπείρου – Λυσίμαχος (288-285 π.Χ.)
Πτολεμαίος Κεραυνός (281-279 π.Χ.)
Αντίπατρος Β’ (279 π.Χ.)
Σωσθένης στρατηγός (279-277 π.Χ.)
Αντίγονος Β’ Γονατάς (277-274 π.Χ.) Σημαντικός βασιλιάς, ίδρυσε πολλές πόλεις
Πύρρος Ηπείρου (274-272 π.Χ.)
Αντίγονος Β’ Γονατάς (272-239 π.Χ.)
Δημήτριος Β’ Αιτωλικός (239-229 π.Χ.)
Αντίγονος Γ’ (229-221 π.Χ.)
Φίλιππος Ε’ (221-179 π.Χ.) Βασίλευσε 42 ολόκληρα χρόνοα. ‘Ισως ο μακροβιώτερος βασιλιάς της Μακεδονίας
Περσέας (179-168 π.Χ.)
Βλέποντας τους βασιλικούς οίκους της Μακεδονίας άς σταθούμε τώρα να γνωρίσουμε τη νομισματική της παρουσία σ’ αυτούς τους χρόνους. Η βασιλική Μακεδονική νομιστατοκοπία εγκαινιάζεται από τον Αλέξανδρο τον Α’ (498-454 π.Χ.) και κλείνει με τον Περσέα (179-168 π.Χ.). Τα μέταλλα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ο χρυσός, ο άργυρος και ο χαλκός.
Οι παράγονες που οδήγησαν στην χρησιμοποίηση των νομισμάτων και μάλιστα νωρίτερα από τη νότια Ελλάδα ήταν:
– Η ανάπτυξη του εμπορίου
– Η γειτνίαση με τα μικρασιατικά παράλια που ανθούσε το εμπόριο
– Η Αθηναϊκή επιρροή με τις αποικίες που διατηρούσε στη Μακεδονία
– Η κατάκτηση περιοχών με μεταλλεία, όπως το Παγγαίο και η Χαλκιδική
– Η δημιουργία νέων πόλεων και η ανάπτυξη του εμπορίου σ’ αυτές.
Συνήθως όλα τα νομίσματα των Μακεδόνων βασιλέων μέχρι τον Φίλιππο Β’ δεν κυκλοφόρησαν έξω από τα όρια του κράτους λόγω αστάθειας που χαρακτήριζε τη Μακεδονία. Μετά όμως την ανάληψη της βασιλείας από τον Φίλιππο Β΄, αλλά και αργότερα από τον Μέγα Αλέξανδρο, τα νομίσματά της και ειδικά τα χρυσά και τα αργυρά κυκλοφορούσαν σ’ όλη την Ελληνική επικράτεια.
Κατά την ελληνιστική περίοδο η κυκλοφορία περιορίζεται εντός της Μακεδονίας και της Κεντρικής Ελλάδας.
Η νομισματική της Μακεδονίας χωρίζεται σε τέσσερις περιόδους:
1. Την αρχαϊκή (είναι η νομισματική των Θρακομακεδονικών φύλων των ανεξάρτητων πόλεων, κυρίως της Χαλικιδικής. Διαπιστώνουμε ελληνική γραφή γιατί πολλές φυλές είχαν εξελληνιστεί.
2. Την κλασσική και ελληνιστική. Δηλαδή των βασιλέων της Μακεδονίας. Εδώ έχουμε νομίσματα υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας. Κοσμούνται με θέματα παραδοσιακά και κυρίως τιμούν τον γενάρχη τους, τον Ηρακλή, στην πρώτη όψη. Στη δεύτερη όψη φέρουν το όνομα του βασιλά εκδότη με θέματα παραδοσιακά. Στην ελληνιστική περίοδο οι διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα καθιερώσουν στα νομίσματα τον βασιλικό τίτλο (βασιλέως Κασσάνδρου, βασιλέως Δημητρίου κ.λ.π.), καθώς και το πορτραίτο τους στην πρώτη όψη.
3. Των περιοχών και των πόλεων κατά τον 2ο αιώνα π.Χ.
Στον 2ο π.Χ. αιώνα ο Φίλιππος ο Ε’ θέτει σε λειτουργία τα μεταλλεία, που η εκμετάλλευση είχε ανασταλεί και παραχωρεί σε ορισμένες πόλεις το νομισματικό δικαίωμα προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα, για τον αγώνα εναντίον των Ρωμαίων. Πόλεις όπως η Αμφίπολις, η Θεσσαλονίκη, η Πέλλα, η Βέροια εκδίδουν νομίσματα με διάφορες παραστάσεις. Ενδιαφέρον αποτελεί η περίπτωση της Αμφίπολης, όπου αναγράφεται πρώτη φορά το εθνικό ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ
Μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ. οι κατακτητές χωρίζουν την Μακεδονία σε 4 μερίδες. Έτσι το νομισματικό δικαίωμα παραχωρήθηκε στις Μερίδες. Οι Μερίδες που λειτουργούσαν σαν διοικητικές περιφέρειες ήταν : H πρώτη, περιοχή μεταξύ Νέστου και Στρυμώνα, με έδρα την Αμφίπολη, η δεύτερη, περιοχή μεταξύ Στρυμώνα και Αξιού, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η τρίτη, περιοχή γνωστή ως παράλια Μακεδονία, μεταξύ Αξιού και Πηνειού, με έδρα την Πέλλα και η τέταρτη, περιοχή της Άνω Μακεδονίας, με έδρα την Ηράκλεια. Από αυτές η πρώτη και η δεύτερη έκοψαν αργυρά και η τέταρτη χάλκινα νομίσματα. Στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους την έκδοση χρυσών και αργυρών νομισμάτων την είχε αποκλειστικά η Ρώμη. Μόνο χάλκινα νομίσματα κόπηκαν στην Μακεδονία από τις Ρωμαϊκές αποικίες, από πόλεις και από το κοινό των Μακεδόνων.
Οι ρωμαϊκές αποικίες εξέδωσαν νομίσματα με λατινικές επιγραφές και παραστάσεις από την τοπική ιστορία, αλλά και ρωμαϊκά θέματα. Οι πόλεις έκοψαν νομίσματα με το πορτραίτο του αυτοκράτορα στην πρώτη όψη και στην πίσω όψη ποικίλα θέματα καθώς και την επιγραφή με το όνομα της πόλης.
Τέλος το κοινό των Μακεδόνων εξέδωσε χάλκινα νομίσματα με ελληνικές επιγραφές που κοσμούνται με το πορτραίτο του αυτοκράτορα και άλλα διάφορα θέματα.
Η νομισματική παραγωγή της Μακεδονίας διακόπηκε οριστικά επί αυτοκράτορα Γαλλιηνού (253-268 μ.Χ.).
4. Των Ρωμαϊκών χρόνων. Έχουμε νομίσματα που φέρουν στην πρώτη όψη τους εκάστοτε αυτοκράτορες και στην πίσω όψη διάφορα ρωμαϊκά θέματα.
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε:
1. Ότι όλα τα νομίσματα της νομισματικής ιστορίας της Μακεδονίας φέρουν ελληνικές επιγραφές.
2. ‘Οτι οι Μακεδόνες στην πλειοψηφία των νομισμάτων τους στην πρώτη όψη, εμφανίζουν τους ΟΛΥΜΠΙΟΥΣ ΘΕΟΥΣ, όπως όλες οι περιοχές της Ελλάδας. Ο θεός Απόλλων, ο Δίας, ο Ποσειδώνας, η Αθηνά και κυρίως ο μυθικός γενάρχης τους Ηρακλής απεικονίζονται στα περισσότερα νομίσματα.
Κυρίες και κύριοι έχουμε ένα χρέος
Να διαφυλάξουμε την κληρονομιά μας και να ξεπεράσουμε την κρίση.
Όλοι μαζί ενωμένοι, χωρίς προκαταλήψεις, δίχως ιδεολογίες, με μοναδικό γνώμονα το συναίσθημα της ανθρώπινης αδελφοσύνης και αλληλεγγύης
Τότε θα’ ρθεί πάλι η γοργόνα να ρωτήσει:
-Ναύτη καλεναύτη, ζεί ο βασιλιάς Αλέξανδρος?
-Ζει και βασιλεύει, απάντησα ευθύς, και τον κόσμο κυριεύει.
Άκουσε τα λόγια μου καλά. Σα να χύθηκε αθάνατο νερό η φωνή μου στις φλέβες της, άλλαξε αμέσως το τέρας κ’ έλαμψε παρθένα πάλι χιλιόμορφη. Σήκωσε το κρινάτο χέρι της από την κουπαστή, χαμογέλασε, ροδόφυλλα σκορπώντας από τα χείλη της. Και άξαφνα στον ολοπόρφυρον αέρα, χύθηκε τραγούδι πολεμικό, λες και εγύριζε τώρα ο Μακεδονικός στρατός από τις χώρες του Γάγγη και του Ευφράτη.
Κάτι αλλάζει, κάτι γίνεται, ανάβει μιά σπίθα, γίνεται φλόγα, γίνεται φως, γεννιέται η ζωή μας με νέα ιδανικά, με νέο όραμα και στόχους, με νέα ελπίδα για το αύριο.
Β’ ΜΕΡΟΣ
ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ, ΑΙΓΕΣ
Κυρίες και κύριοι, εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι:
“Πάντες οι άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει”
Δηλαδή: ‘Ολοι οι άνθρωποι εκ φύσεως επιθυμούν τη γνώση.
Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία ορθή γνώση δεν υπάρχει. ‘Η είναι ίδια, ή διαφορετική. ‘Ετσι υπάρχει πρόοδος και συνέχεια στον κόσμο. Η διαφορετική γνώση δημιουργεί νέους δρόμους, νέα δεδομένα. Αποκλείει το παλαιό και φέρνει το νέο.
Πόσες και πόσες θεωρίες έχουν καταρριφθεί, πόσες επιστημονικές μελέτες αναθεωρήθηκαν. Το ίδιο συμβαίνει και στην Αρχαιολογία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της διαμάχης των αρχαιολόγων για τη θέση της πρώτης πρωτεύουσας της Μακεδονίας, Αιγές.
Η ανακάλυψη των ασύλλητων τάφων της Βεργίνας δημιούργησε έναν ενθουσιασμό με αποτέλεσμα ο αείμνηστος Ανδρόνικος και οι συνεργάτες του, να σπεύσουν να ταυτίσουν τη Βεργίνα με τις Αιγές.
Οι περισσότεροι ξένοι αρχαιολόγοι διατύπωσαν την θεωρία ότι οι Αιγές δεν ήταν στη Βεργίνα και ότι ο τάφος δεν ήταν του Φιλίππου. Στη δεκαετία του 1990 πολλοί συνεργάτες του Ανδρόνικου διαφοροποιήθηκαν και συμφώνησαν με τους ξένους.
Οι Αιγές υπήρξαν η πρώτη πρωτεύουσα που ιδρύθηκε στο πρώτο μισό του 7ου π.Χ. αιώνα. Το 400 π.Χ. περίπου ο βασιλιάς Αρχέλαος μεταφέρει την πρωτεύουσα στην Πέλλα. Οι Αιγές όμως παρέμειναν η ιερή πόλη της Μακεδονίας, αφού, εκεί γίνονταν οι βασιλικές γιορτές και τελετές, εκεί ήταν το βασιλικό νεκροταφείο, όπου έθαβαν τους βασιλείς.
Πού βρίσκονται οι Αιγές?
– Ιστορικές πηγές από τους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς
Τη σημαντικότερη πληροφορία για τη θέση των Αιγών μας τη δίνει ο Ηρόδοτος. Οι Τημενίδες γράφει εγκαταστάθηκαν κοντά στους λεγόμενους κήπους του Μίδα, όπου φυτρώνουν άγρια ρόδα, που το καθένα έχει εξήντα πέταλλα και η ευωδιά τους είναι ανώτερη από τα άλλα. Πάνω δε από αυτούς τους κήπους υψώνεται το όρος Βέρμιο, αδιάβατο το χειμώνα.
Θουκιδίδης: Αναφέρει την έλευση των Τημενίδων από το ‘Αργος και την κατάκτηση των περιοχών της Μακεδονίας.
Διόδωρος Σικελιώτης: Χρησμός της Πυθίας στον Περδίκα Α’ : “Σπεύσε όμως για τη γη των Βοττιαίων, χώρα πολλών κοπαδιών, και, όπου δείτε κατσίκες λευκές σαν το χιόνι, με κέρατα αστραφτερά, που κοιμούνται ύπνο βαθύ, στο επίπεδο μέρος αυτής της γής, θυσιάστε στους θεούς και ιδρύστε την πόλη του κράτους σας.
Ο Ευρυπίδης στην τραγωδία του Αρχέλαου αναφέρει ότι ο Περδίκας οδηγούμενος από μιά κατσίκα που συνάντησε στο δρόμο του, τον έφερε στη θέση όπου ίδρυσε την πόλη, και την ονόμασε Αιγαί, τιμώντας το ζώο που τον οδήγησε.
Ο Ρωμαίος Ιουστίνος αναφέρει ότι ο Καρανός μετέβει στην Ημαθία με μεγάλη συνοδεία Ελλήνων, όπου, οδηγούμενος από ένα κοπάδι αίγες ήρθε στην Έδεσσα, την κατέλαβε και την μετονόμασε σε Αιγές.
Ο μαθηματικός και γεωγράφος Πτολεμαίος από την Αλεξάνδρεια
Το έργο του Γεωγραφία σώθηκε και βρίσκεται στη Μονή Βατοπεδίου. Στο έργο αυτό δίνει τις συντεταγμένες 8.000 πόλεων που ανθούσαν το 150 μ.Χ.. Για την περιοχή της Ημαθίας λοιπόν, δίνει τα στίγματα των πόλεων ‘Εδεσσας, Πέλλας, Βέροιας, Αιγές και πολλών άλλων.
Τι υποστηρίζουν οι σύγχρονοι επιστήμονες, ιστορικοί και αρχαιολόγοι?:
Ο πρώτος που ταύτισε τη Βεργίνα με τις Αιγές υπήρξε ο ‘Αγγλος ιστορικός Νikolas Hammond. Το 1968 διατύπωσε τη θεωρία ότι οι Αιγές βρίσκονταν στη σημερινή Βεργίνα στηριζόμενος στα παρακάτω επιχειρήματα:
-Σύμφωνα με αρχαίο κείμενο γύρω στο 354 π.Χ. ένας διεκδικητής του θρόνου ο Αργαίος κινήθηκε από τα παράλια της Πιερίας και πήγε στις Αιγές, όπου είχε πολλούς υποστηρικτές προκειμένου να τους ξεσηκώσει εναντίον του Φιλίππου. ‘Εφυγε όμως άπραχτος, αφού κανείς δεν τον στήριξε, επιστρέφοντας γρήγορα προς τα παράλια της Πιερίας. ‘Αν οι Αιγές βρίσκονταν στην περιοχή της Νάουσας ή της ‘Εδεσσας θα ήταν δύσκολο να επιστρέψει, αφού από την Πέλλα ο Φίλιππος θα του είχε αποκόψει το δρόμο της επιστροφής.
-Το δεύτερο επιχείρημα ήταν πάλι από ιστορική μαρτυρία. Ο Θεόφραστος, ο γνωστός μαθητής του Αριστοτέλη, ευρισκόμενος στις Αιγές, υπήρξε μάρτυρας ενός μετεωρολογικού φαινομένου : Φυσούσε βοριάς και τα σύννεφα που έρχονταν προς τις Αιγές ξαναγύριζαν πίσω προς βορρά. Ισχυρίστηκε ο Hammond ότι χτυπούσαν στα Πιέρια όρη και γι’ αυτό ξαναγύριζαν πίσω.
-Και το τρίτο επιχείρημα ήταν οι πολλοί τάφοι που βρέθηκαν στη Βεργίνα.
Μετά την ανακάλυψη των τάφων, θερμός υποστηρικτής υπήρξε ο Ανδρόνικος και βέβαια οι συνεχιστές του έργου του, καθηγήτριες κ.κ. Κοτταρίδου, Δρούζου, Παλιαδέλη.
Αντίθετα πολλοί διάσημοι αρχαιολόγοι του εξωτερικού, αλλά και ‘Ελληνες, όπως οι καθηγητές κ.κ. Φάκλαρης και Παλαγγιά δεν συμφωνούν.
Γιατί η Βεργίνα δεν είναι οι Αιγές;
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι βρίσκονταν βορειοδυτικά του Αλιάκμονα, κοντά στους κήπους του Μίδα κι από πάνω υψώνονταν το όρος Βέρμιο.
Η Βεργίνα είναι νοτιοανατολικά του Αλιάκμονα στους πρόποδες των Πιερίων.
– Ο Ρωμαίος ιστορικός Ιουστίνος στη σημερινή Βεργίνα δείχνει την αρχαία πόλη Βάλλα, όπως και οι Ρωμαϊκοί χάρτες.
– Το βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών πρέπει να βρισκόταν σε συγκεκριμένο σημείο και όχι διάσπαρτο, όπως εμφανίζει ο χώρος της Βεργίνας.
– Τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα τείχη δείχνουν κατασκευή εποχής Κασσάνδρου, δηλαδή μετά το 316 π.Χ..
– Το λεγόμενο παλάτι και το θέατρο επίσης δείχνουν εποχή Κασσάνδρου.
– Θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί και σε άλλα, όπως τα κτερίσματα στους τάφους, την τοποθεσία, την ακρόπολη.
Το ερώτημα είναι, γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί η ακριβής τοποθεσία?
Μας είναι γνωστό ότι οι Αιγές υπέστησαν τουλάχιστον 3 καταστροφές. Η μία έλαβε χώρα το 284 π.Χ., όταν ο βασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου τις κατέλαβε και εγκατέστησε στην πόλη Γαλάτες μισθοφόρους για τη φρούρησή της. Επειδή όμως δεν είχε να τους πληρώσει, οι Γαλάτες σύλλησαν τους βασιλικούς τάφους και προέβησαν σε εκτεταμένες καταστροφές.
Η δεύτερη έγινε το 168 π.Χ. από τους Ρωμαίους, οι οποίοι κατέστρεψαν την πόλη εκ θεμελίων, γκρεμίζοντας ακόμη και τα τείχη εκ βάθρων. Τον 1ο μ.Χ. αιώνα δε, συντελείται μια ακόμη καταστροφή μεγάλης έκτασης και οι Αιγές σβήνουν. Το οικοδομικό υλικό μεταφέρεται σε πλησιέστερες πόλεις και οικισμούς και οι κάτοικοί τους βρίσκουν αντίστοιχα καταφύγιο σ’ αυτούς.
Έτσι είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν σήμερα το παλάτι, τα δημόσια κτίρια, το θέατρο, τα τείχη.
Τι απομένει να βρεθεί? ‘Ισως οι βάσεις των κτιρίων, του θεάτρου, του παλατιού, αλλά και οι συλλημένοι τάφοι των Μακεδόνων βασιλέων.
Θα σας παρουσιάσω σήμερα μια νέα άποψη για την πιθανή θέση των Αιγών. Δεν είμαι ο ειδικός, ούτε έχω τεκμηριωμένες επιστημονικές αποδείξεις προκειμένου να σας πείσω για τις απόψεις μου. Θα σας παρουσιάσω όμως τα επιχειρήματά μου, που βασίζονται σε μιά λογική ερμηνεία των ενδείξεων.
Η διαμάχη των αρχαιολόγων μου έδωσε το έναυσμα να ασχοληθώ. Το ερώτημα ήταν ποια είναι η τοποθεσία?
Ερχόμενος πολλές φορές από τη Θεσσαλονίκη προς τη Βέροια έβλεπα όλον τον ορεινό όγκο του Βερμίου να ξεκινά από την εκβολή σχεδόν του Αλιάκμονα στη Βέροια και να σβήνει λίγο πιο πέρα από τη Νάουσα. Φυσιολογικά λοιπόν έπρεπε να αποκλειστεί η ‘Εδεσσα.
‘Εχοντας στο νού μου τα λόγια του Ηροδότου, βορειοδυτικά του Αλιάκμονα, κοντά στους κήπους του Μίδα, κι από πάνω υψώνονταν το όρος Βέρμιο, δύο περιοχές συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον μου. Η περιοχή της Βέροιας και η περιοχή της Νάουσας, αφού οι κήποι του Μίδα αναφέρονται και στις δύο περιοχές, από τις αρχαίες πηγές.
Εξ άλλου, λόγω του χαμηλού υψομέτρου και της καλλιέργειας σ’ αυτές τις περιοχές, ήταν πολύ πιθανό, άν όχι σίγουρο, να βρεθούν απομεινάρια από την πόλη. Η περιοχή της Νάουσας έδωσε πολλά αρχαιολογικά ευρήματα. Εκεί ήταν η Μίεζα, αρχαία πόλη των Μακεδόνων. Απέμεινε μόνο η περιοχή της Βέροιας.
Ας ξαναθυμηθούμε τον χρησμό του Μαντείου των Δελφών που έδωσε στον πρώτο βασιλιά Καρανό. “ ‘Οταν φθάσεις στη Μακεδονία θα συναντήσεις ένα κοπάδι λευκές γίδες και στο σημείο που θα σταματήσει να κοιμηθεί, θυσίασε στους Θεούς και χτίσε την πόλη. Να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι οι Μακεδόνες ήταν κατ’ εξοχήν :
-Ποιμενικός λαός
-Είχαν εγκατασταθεί αρχικά στην περιοχή του ‘Αργους Ορεστικού
-Η επέκταση του κράτους των έγινε σταδιακά στην κάτω Μακεδονία, μετά την ίδρυση των Αιγών.
‘Επρεπε λοιπόν να βρώ μια τοποθεσία που να είναι:
-Κοντά στους κήπους του Μίδα
-Να υψώνεται από πάνω το όρος Βέρμιο
-Να είναι κατσικότοπος
-Να είναι βορειοδυτικά του ποταμού Αλιάκμονα
-Να βρίσκεται σε οροπέδιο
-Να έχει προϋπόθεση για οχύρωση (Ακρόπολη κ.λ.π.)
-Να έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες
Ο καθηγητής γεωδοσίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και σημερινός υπουργός Ενέργειας κ. Λιβιεράτος έχει δημοσιεύσει μια μελέτη για τη θέση των Αιγών από την Γεωγραφία του Πτολεμαίου, όπου με βάση τις συντεταγμένες των πόλεων ‘Εδεσσας, Βέροιας και Πέλλας προσδιόρισε τις Αιγές, στην περιοχή της Λευκόπετρας. Η πιθανότητα στατιστικού λάθους, περίπου 10 χιλιομέτρων, τον οδήγησε να ταυτιστεί με την Βεργίνα.
‘Ενας χάρτης Ρωμαϊκών χρόνων της Μακεδονίας, δίνει αρκετές πόλεις των Μακεδόνων. Υπάρχουν λοιπόν και οι Αιγές, κοντά στον Αλιάκμονα, αλλά και η Βάλλα στα Πιέρια, που αναφέρει και ο Λατίνος ιστορικός Ιουστίνος, στη θέση της σημερινής Βεργίνας.
‘Εχοντας κατά νού όλα τα παραπάνω στοιχεία επισκέφτηκα πολλές φορές την περιοχή της Βέροιας, κυρίως την περιοχή Τριποτάμου και βόρεια, χωρίς αποτέλεσμα.
‘Ενα βράδυ όμως μπαίνοντας στο Google Earth και βλέποντας την περιοχή, εντόπισα ένα περίεργο τοπίο, που μου κίνησε το ενδιαφέρον. Την άλλη μέρα κιόλας ανέβαινα την παλαιά οδό Κοζάνης – Βέροιας, από την Καστανιά, έφθασα στο χωριό Γεωργιανοί κι από το κέντρο του χωριού έστριψα προς τον δρόμο για την Λευκόπετρα.
Είχα αποτυπώσει στη μνήμη μου όλο το χάρτη της περιοχής κι έτσι πριν αρχίσω να κατηφορίζω για την Λευκόπετρα, έστριψα αριστερά στο χωματόδρομο που οδηγούσε, όπως ανέγραφε μια αναρτημένη πινακίδα προς τον σταθμό του Ο.Τ.Ε.
Φθάνοντας στο σταθμό του Ο.Τ.Ε. , σε υψόμετρο 600 μέτρων, αντίκρυσα μπροστά μου και κάτω, ένα οροπέδιο με καταπράσινα λιβάδια, όπου βοσκούσαν κοπάδια από αιγοπρόβατα και αγελάδες.
‘Ενιωσα μέσα μου μια ευχάριστη ταραχή. Για αρκετή ώρα έμεινα να παρατηρώ το τοπίο. Κάτι μου έλεγε ότι εδώ βρίσκονταν οι Αιγές.
Τα ερωτήματά μου άρχισαν να παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Πού ήταν χτισμένος ο οικισμός, πού το παλάτι, πού η Ακρόπολη, πού το θέατρο, πού οι βασιλικοί τάφοι, πού έφταναν τα τείχη. Κατέβηκα στο οροπέδιο με τα βοσκοτόπια. Βόρεια προς το χωριό Ραχιά υψωνόταν ένας χαμηλός λοφίσκος, μεγάλης έκτασης, διάσπαρτος από πέτρες, όπου σίγουρα εκεί υπήρξε μεγάλος οικισμός.
Η περιοχή αυτή σήμερα λέγεται “Κότσκα” και είναι δημοτική έκταση. Ο λόφος αυτός κατά τη μεγαλύτερη έκταση είναι δασώδης από πουρνάρια.
Κατηφορίζοντας για τη Ραχιά, τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, στα δύο μέτρα απ΄ αυτόν, μπορεί να αντικρύσει κανείς ένα δρόμο πέτρινο, περίπου 100 μέτρων, μέσα στη βλάστηση, που οδηγεί στο λοφίσκο.
Στην ανατολική πλευρά του λοφίσκου υπάρχουν αρχαϊκοί τάφοι. Μπροστά από το λόφο διακρίνει κανείς χαλάσματα βυζαντινής εποχής. Ανεβαίνοντας το λόφο υπάρχουν διάσπαρτα κεραμικά της βυζαντινής, αλλά και της κλασσικής εποχής. Συνεχίζοντας να ανεβαίνει με δυσκολία κανείς πάνω στο λόφο, μένει έκπληκτος από τις ευθύγραμμες διαγραμμίσεις πάνω στο βράχο, που έγιναν για τις θεμελιώσεις είτε κτιρίων, είτε ιερών.
Απέναντι υψώνεται ένας υψηλότερος λόφος όπου απλώνεται ένα μικρό οροπέδιο με με