Ν. Λυγερός
Στον μαθηματικό στο Καστρί
Όταν η κρατική οντότητα έχει συνθηκολογήσει για τα πάντα, διότι δεν έχει ούτε την πυγμή ούτε την εμβέλεια να καθορίσει την εκπαίδευση, τότε είναι χρέος του δασκάλου να γίνει ακόμα πιο δημιουργικός και να λειτουργήσει εκτός ύλης. Αυτή η αναρχική προσέγγιση των δεδομένων μπορεί να ξαφνιάσει τους πιο συμβατικούς και να προκαλέσει τους συμβιβασμένους, γι’ αυτό και δεν απευθυνόμαστε βέβαια στον θεσμικό δάσκαλο ή καθηγητή, αλλά αποκλειστικά στον δάσκαλο με την σωκρατική του έννοια. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, όπου δεν υπάρχουν νοητικά εμπόδια, ο δάσκαλος μπορεί να χρησιμοποιήσει τα νέα εργαλεία της διδακτικής και τις στρατηγικές μάθησης. Δεν υπάρχει λόγος να μην εκμεταλλευτεί και τα νέα δεδομένα των νευροεπιστημών, τα οποία επιτρέπουν μια μεγαλύτερη απόδοση στην εκμάθηση. Επιπλέον, υπάρχουν τεχνικές προετοιμασίας του πεδίου δράσης μέσω των γνώσεών μας πάνω στα δομικά στοιχεία των παιδιών. Ενώ στον τομέα της φυσικής αγωγής κάνουμε χρήση αυτών των γνώσεων, η παραδοσιακή εκπαίδευση λειτουργεί ακόμα με παιδιά τα οποία τα εξετάζει ως μαύρα κουτιά. Η εκπαίδευση εκτός ύλης μπορεί επίσης να βασιστεί πάνω σε όλη την τεχνογνωσία μας όσον αφορά στις ειδικές περιπτώσεις, διότι σε αυτό το πλαίσιο έχουμε ανακαλύψει πιο ανθεκτικές μεθόδους. Επιπλέον, η εμπειρία μας σε ειδικά μαθήματα, όπου η δομή είναι ανοιχτή για να μπορέσει να αντέξει αποτελεσματικά τον εμπλουτισμό με νέες γνώσεις μέσω της πλάγιας σκέψης και της ιδεοθύελλας, δίνει ένα ολόκληρο πλαίσιο δημιουργικών εφαρμογών. Γενικότερα, η εκπαίδευση εκτός ύλης επιτρέπει πιο εύκολα την εισαγωγή της δημιουργικότητας, η οποία δεν έχει να υποστεί τους παραδοσιακούς περιορισμούς. Με αυτόν τον τρόπο το ασύμμετρο ζευγάρι δάσκαλος – μαθητής αποκτά ένα ευρύτερο φάσμα που επιτρέπει πιο δομικές συναλλαγές σε γνωστικό επίπεδο. Με αυτά τα νέα δεδομένα, ο δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τα παιδιά και να αναδείξει μαθητές, ενώ οι τελευταίοι θα ήταν καταδικασμένοι απ’ το σύστημα. Κι όσον αφορά στα παιδιά που έχουν ειδικές ανάγκες, η εκπαίδευση εκτός ύλης προσφέρει πολλές δυνατότητες, διότι δεν εγκλωβίζεται σε γνωστικές παγίδες, οι οποίες προέρχονται από μια βούληση κοινωνικοποίησης και απλοποίησης της ουσίας, που οδηγεί αναπόφευκτα στον εκφυλισμό των διδακτικών στόχων. Η παραδοσιακή προσέγγιση δίνει την εντύπωση ότι παρέχει έργο, ενώ κατεβάζει τα απαιτούμενα. Ενώ το πρόβλημά της είναι καθαρά μεθοδολογικό. Μόνο που υποστηρίζεται από το θεσμό της ύλης και λογοκρίνει κάθε μη συμβατική προσέγγιση. Η εκπαίδευση εκτός ύλης δεν είναι μόνο μια απελευθέρωση, αλλά μία ελευθερία που αλλάζει όλα τα αρχικά δεδομένα του παιγνίου της διδασκαλίας. Ο δάσκαλος μπορεί να χρησιμοποιήσει δυναμικά την έννοια της ομαδικότητας των μαθητών, για να πετύχει στόχους αδιανόητους σε ατομικό επίπεδο. Η εκπαίδευση εκτός ύλης είναι δομικά ολιστική, πράγμα που από μόνο του προκαλεί μια αλλαγή φάσης στη στρατηγική της διδακτικής.
