Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης υπήρξε αναμφίβολα μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του Αγώνα για την ανεξαρτησία. Μπορεί το κίνημα του στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Βλαχίας και της Μολδαβίας να απέτυχε στρατιωτικά ωστόσο ουδείς ιστορικός δεν αμφισβήτησε τόσο την ανιδιοτέλεια του όσο και την πίστη του στο ιδανικό της ελληνικής ελευθερίας.
Η πόλη της Πτολεμαΐδας με το μεγάλο προσφυγικό της πληθυσμό είναι μια από τις πολλές πόλεις του σύγχρονου ελληνικού κράτους που έχει μνημείο προς τιμήν του αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας στημένο σε υπαίθριο χώρο. Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία είναι τοποθετημένη στην κεντρική πλατεία της πόλης. Ο Υψηλάντης αποδίδεται με τη στολή του Ιερού Λόχου. Έχει παχύ μουστάκι και φαλάκρα με ελάχιστα μαλλιά στα πλαϊνά της κεφαλής του. Στο μέρος της καρδιάς εντοπίζουμε τα διακριτικά του Ιερού Λόχου που τόσο ένδοξα πολέμησε στο Δραγατσάνι: τον σταυρό, τη νεκροκεφαλή και τα δυο χιαστί κόκαλα. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:
ΑΛΕΞ. ΥΨΗΑΛΝΤΗC
ΑΠΟ ΤΟ ΥΨΗΛ
ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ
Βλέπουμε ότι τονίζεται η καταγωγή της οικογένειας των Υψηλάντηδων από την περιοχή του Πόντου. Στα πλαϊνά της προτομής υπάρχει η υπογραφή του γλύπτη και το έτος κατασκευής:
ΣΩΤΗΡΗΣ ΛΑΜΠΗΣ 199
Πρόκειται για τον ίδιο γλύπτη που κατασκεύασε τον ανδριάντα του Πτολεμαίου ο οποίος βρίσκεται στον ίδιο χώρο με το έργο. Δυστυχώς η κακή συντήρηση της προτομής (πρέπει να τοποθετήθηκε γύψος για να καλυφθούν βανδαλισμοί με μπογιές) αλλοίωσε την υπογραφή και δεν μπόρεσα να διακρίνω τον τελευταίο αριθμό της ημερομηνίας. Όπως και να χει, κατασκευάστηκε μέσα στη δεκαετία του 1990.
Η υπογραφή του γλύπτη και το έτος κατασκευής εγχάρακτα πάνω στην προτομή
