Λάζος Ιωαννίδης: Δυστυχώς, η πολιτεία δεν υπερασπίζεται σχεδόν καθόλου την παράδοση...

Η λύρα εμφανίστηκε για πρώτη φορά μπροστά σε εκατομμύρια τηλεοπτικού κοινού στα χέρια του… Λάζου Ιωαννίδη, το 2010. Με ποντιακή καταγωγή, ο λυράρης, συνθέτης & ενορχηστρωτής, που πολύ πρόσφατα «χρωμάτισε» με τις δοξαριές του το τραγούδι «Ίμβρο με τα εφτά χωριά» και την ερμηνεία του Παντελή Θαλασσινού, δηλώνει αιώνιος μαθητής της τέχνης της μουσικής, στο μαγικό κόσμο της οποίας μυήθηκε ήδη από την παιδική του ηλικία. Με αρκετές δισκογραφικές δουλειές στο ενεργητικό του, πολλές συνεργασίες, μια συμμετοχή στη Eurovision και ένα νέο project στα σκαριά, απάντησε με ειλικρίνεια σε όλες τις ερωτήσεις μας.

Πείτε μας λίγα λόγια για το ξεκίνημά σας στη μουσική. Πώς αποφασίσατε ότι η λύρα είναι το όργανο που σας αντιπροσωπεύει;
Αρχικά κατάγομαι από Ποντιακή οικογένεια, ο πατέρας μου με ρίζες από το Καρς του Πόντου και η μητέρα μου απ’ τη Νικόπολη. Μεγάλωσα στο Λευκώνα Σερρών, ένα χωριό με το 70% του πληθυσμού να είναι Πόντιοι. Αυτό συνεπάγεται ότι έχω βιώσει από μικρή ηλικία ήθη & έθιμα του Πόντου σε βαθμό να γίνουν για μένα καθημερινότητα. Γάμοι και πανηγύρια στο χωριό με παραδοσιακό τρόπο, γλέντια που κρατούσαν μερόνυχτα με μια λύρα…
Το πιθανότερο ήταν να μείνει σε μυαλό & ψυχή ο ήχος, η «μυρωδιά» όλης αυτής της κουλτούρας. Επίσης, ο αδερφός του παππού μου ήταν απ’ τους λυράρηδες πρώτης γενιάς, που ήρθαν απ’ το Καρς, ο Παύλος ο Καρσλής κι ο θείος μου Κώστας Ιωαννίδης ήταν λυράρης δεύτερης γενιάς με δισκογραφία των 45 στροφών. Οπότε όλα αυτά συνετέλεσαν στο να επιλέξω τη λύρα ως όργανο που με αντιπροσωπεύει. Η λύρα ήταν αυτή που με ώθησε να μπω και να μυηθώ στο μαγικό κόσμο της τέχνης της μουσικής κάνοντάς με αιώνιο μαθητή της.
Στην πορεία σας έχετε ήδη παρουσιάσει τρεις δίσκους με δικές σας συνθέσεις. Ποιοι είναι αυτοί και ποιο το νόημά τους; Τι θέλατε να αποτυπώσετε;
Σ’ αυτή την ερώτηση θα ήθελα να επισημάνω πως όλες οι δισκογραφίες στις οποίες συμμετέχω ως συνθέτης και εκτελεστής είναι με ερμηνευτή τον αδερφό μου, το Γιώργο Ιωαννίδη, με τον οποίο είμαστε μαζί απ’ την αρχή αυτού του «ταξιδιού». Παρόλο που ο Γιώργος ήταν μόλις 10 ετών όταν πρωτόπιασα τη λύρα, έδειξε ότι είχε το θεϊκό χάρισμα της φωνής, το οποίο πιστεύω ότι αξιοποίησε στο μέγιστο βαθμό, ψάχνοντας σε βάθος το παραδοσιακό τραγούδι του Πόντου – γιατί δεν αρκεί μόνο το ταλέντο, αλλά χρειάζεται και η γνώση. Πιστεύω πως η ερμηνεία σ’ ένα τραγούδι είναι αυτή που θα το απογειώσει… Και δε μπορώ να φανταστώ καλύτερη ερμηνεία στα τραγούδια που τραγούδησε ο Γιώργος. Το πρώτο album με τίτλο «Μήλον ροδοκόκκινον» κυκλοφόρησε το 1998. Το ομώνυμο τραγούδι είναι ένα τραγούδι που γεννήθηκε στο Καρς και συγκεκριμένα στο χωριό Γαράκλισε. Το τραγούδι αυτό έφτασε στα αυτιά μας απ’ τον κυρ Παντελή, ο οποίος είχε καταγωγή από κει. Με αυτή την αφορμή, λοιπόν, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να γραφτεί και να το μάθουν όλοι, μαζί με αλλά τραγούδια παραδοσιακά απ’ την περιοχή του Καρς.
Η επόμενη δισκογραφική δουλειά μας έρχεται το 2001 με τίτλο «Κορτσόπον έλα έλα». Αυτή η παραγωγή απαρτίστηκε από κάποιες μελωδίες που γεννήθηκαν αυθόρμητα παίζοντας μόνος μου λύρα. Θέλοντας να δείξουμε ότι μπορούμε και σήμερα να γράψουμε τραγούδια τα οποία θα έχουν το «άρωμα» παράδοσης και θα αντέξουν στο χρόνο, γράψαμε 10 τραγούδια καινούρια βασισμένα σε ηχοχρώματα παράδοσης. Η τρίτη παραγωγή με τίτλο «Άμον ταραήλτς» κυκλοφόρησε το 2003 πάνω στα δεδομένα της προηγούμενης. Αυτά όσον αφορά τη δισκογραφία μου στον Ποντιακό χώρο. Με κίνητρο τις μουσικές μου ανησυχίες και τις δυνατότητες της λύρας, έχω κάνει μια παραγωγή, η οποία κυκλοφόρησε σε Ελλάδα και εξωτερικό με τίτλο «Empnefsis». Είναι ένα album instrumental με μουσικά στοιχεία από διάφορες μουσικές κουλτούρες του κόσμου, Βαλκάνια, Ασία, jazz κτλ. Αυτή η παραγωγή ξεκίνησε το 2001 και ολοκληρώθηκε το 2009, που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τη Friends Music. Είναι ένα cd μέσα από το οποίο προσπάθησα να αναδείξω τις δυνατότητες της λύρας ως μουσικό όργανο και να φανεί ότι η λύρα του Πόντου μπορεί να πρωταγωνιστήσει και σε μουσικές πέρα απ’ αυτή που εκπροσωπεί, δίνοντας το μοναδικό ηχόχρωμα, την απίστευτη δυναμική και ταυτόχρονα την ευαισθησία που τη χαρακτηρίζουν ως μουσικό όργανο.
Από πού πηγάζει η έμπνευση για σας προσωπικά; Τι «μεταφράζετε» σε μελωδία;
Η έμπνευση είναι κάτι το οποίο μπορεί να απουσιάζει για αρκετό χρονικό διάστημα, αλλά και όταν υπάρχει να έχει διάρκεια και να παρατείνεται ως δια μαγείας. Για μένα έμπνευση = φώτιση. Μπορεί, λοιπόν, είτε από ένα γεγονός, είτε από μια κατάσταση, ή ακόμα και στον ύπνο μου να φωτιστώ. Προσωπική μου άποψη είναι ότι μεταφράζεται σε μελωδία το οποιοδήποτε συναίσθημα, χαρά, στεναχώρια, ενθουσιασμός, οργή, θλίψη κτλ, γιατί πολύ απλά η μελωδία μεταφέρει συναισθήματα στο άκουσμα της.
Έχοντας λάβει μέρος στο διαγωνισμό της Eurovision με το Γιώργο Αλκαίο, ποια θα λέγατε πως είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά ενός τέτοιου θεσμού για τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, αλλά και για τη χώρα μας. Τελικά, με το δεδομένο της προσωπικής εμπειρίας, είστε υπέρ ή κατά;
Πιστεύω πως το κυριότερο για έναν καλλιτέχνη που συμμετέχει σ’ αυτό το θεσμό είναι να ξέρει πρώτα τι έχει να δώσει και τι περιμένει να πάρει απ’ αυτή τη συμμετοχή. Οπότε, θετικά και αρνητικά αλλάζουν για τον καθένα. Δε νομίζω ότι έχει και πολλή αξία να πας σ’ έναν τέτοιο θεσμό και η συμμετοχή σου την επόμενη μέρα να έχει ξεχαστεί. Θεωρώ ότι πρέπει να έχεις, σαν χώρα, σαν καλλιτέχνης και σαν τραγούδι μια πρόταση. Και σ’ αυτό, οφείλω να πω ότι ο Γιώργος Αλκαίος ήταν εκείνος που μετέφερε σε όλη την ομάδα ότι με το «opa», τη λύρα, τα νταούλια, τον ελληνικό στίχο και τη μελωδία, μετά από 17 χρόνια, είχαμε πρόταση σαν Ελλάδα! Φυσικά, νιώθω περήφανος που η πρώτη εμφάνιση της Ποντιακής λύρας στη Eurovision συνδέθηκε με το όνομα μου! Όσο για την εμπειρία αυτής της συμμετοχής, είμαι υπέρ για πολλούς λόγους… Είναι απίστευτο συναίσθημα να έχεις ζήσει σαν μουσικός τη στιγμή του να βρίσκεσαι στη σκηνή της Eurovision ξέροντας ότι σε παρακολουθούν 350 εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη. Όταν για 15-20 μέρες συναναστρέφεσαι με μουσικούς από άλλες χώρες, με διαφορετικές μουσικές κουλτούρες, σίγουρα έχεις να μάθεις πολλά και να αποκτήσεις εμπειρίες. Είναι πολύ θετικό στοιχείο να έχεις ζήσει παρασκηνιακά μια τέτοια διοργάνωση. Είναι συγκινητικά τιμητικό να μιλάς σε press conference μπροστά σε 2500 δημοσιογράφους για την Ποντιακή λύρα. Νιώθω τυχερός που βρέθηκα στη Eurovision με το συγκεκριμένο τραγούδι, με τη συγκεκριμένη παρουσίαση και κυρίως με το Γιώργο Αλκαίο… Για μένα είχε μόνο θετικά.
Το 2010 παρουσιάσατε ένα μουσικοχορευτικό θέαμα με πρωταγωνιστή τη λύρα. Τρία χρόνια μετά, πώς βλέπετε την αποδοχή που είχε αυτή η προσπάθεια; Έχετε κάτι αντίστοιχο στα άμεσα σχέδιά σας;
Το Σεπτέμβριο του 2010 στο Θέατρο Γης της Θεσσαλονίκης έγινε η πρώτη παρουσίαση του μουσικό χορευτικού έργου με τίτλο «Μια λύρα για όλους τους λαούς»… Μια παραγωγή από 26 μουσικούς από Ελλάδα και εξωτερικό 20 χορευτές και πρωταγωνιστή τη λύρα. 4500 άνθρωποι περίπου παρακολούθησαν αυτή την παράσταση και αν κρίνω από τα σχόλια των επόμενων ημερών σε διαδίκτυο και έντυπα μέσα ενημέρωσης, είχε συγκινητικά θετική απήχηση. Η εξέλιξη του «Μια λύρα για όλους τους λαούς» είναι το «East & West», μια παραγωγή που έχει προοπτική να ταξιδέψει σε πολλά μέρη του κόσμου. Στο «East & West» η λύρα γίνεται ο κρίκος που ενώνει μουσικά δύση και ανατολή με το μοναδικό ηχόχρωμα που έχει. Σ’ αυτή την παραγωγή, θα ακούσουμε aπ’ τη λύρα, πέρα απ’ τη μουσική που εκφράζει και αντιπροσωπεύει, να αποδίδει συνθέσεις ξένων συνθετών απ’ την παγκόσμια μουσική βιομηχανία όπως Michael Jackson, Scorpions, Samvel Yervinyian και άλλους, καθώς επίσης και δικές μου συνθέσεις. Σ’ αυτό το project υπάρχουν πολλές μουσικές εκπλήξεις!
Γενικά, η παράδοση και τα όργανά της, βρίσκουν απήχηση σήμερα;
Δυστυώς, η πολιτεία δεν υπερασπίζεται σχεδόν καθόλου την παράδοση και τα μουσικά όργανα αυτού του τόπου. Ενώ η Ελλάδα σαν χώρα, αν έχει κάτι ανεκτίμητης αξίας είναι τα ήθη και έθιμα και ο μουσικός πλούτος από περιοχή σε περιοχή, το κράτος δε δίνει το «φως» που αρμόζει στη μουσική παράδοση του τόπου. Δεν προβάλλεται η ίδια η χώρα μέσα απ’ το ίδιο της το είναι και αυτό είναι πολύ κακό, γιατί είμαστε πολύ κοντά στο να ξεχάσουμε ποιοι είμαστε… Ευτυχώς υπάρχουν τα πολιτιστικά σωματεία, που όσο και όπως μπορούν προσπαθούν να διατηρήσουν την παράδοση μέσα από εκδηλώσεις.
Πώς πρέπει να διαχειριστεί κάποιος το υπάρχον υλικό, ώστε να μην κινδυνεύει, με διασκευές, να «πέσει σε λάθη», αλλά να «μεταφέρει» την παράδοση στις μέρες μας; Υπάρχουν όρια στο «πείραγμα» της παράδοσης;
Με ρωτάτε αν υπάρχουν όρια στο πείραγμα της παράδοσης… Η απάντηση μου είναι ότι απαγορεύεται το πείραγμα της παράδοσης. Αν το πειράξουμε σημαίνει ότι αυτό που πήραμε απ’ τους προγόνους μας δεν το «παραδίδουμε», αλλά το παραποιούμε, συνεπώς δίνουμε κάτι άλλο στις επόμενες γενιές. Απεναντίας, είμαι υπέρ στο να εξελίσσουμε την παράδοση με νέες δημιουργίες, αλλιώς θα έπρεπε να μείνουμε με 50-60 τραγούδια που πέρασαν από γενιά σε γενιά, που αυτό σημαίνει μαθηματικά το τέλος μιας μουσικής παράδοσης σε λίγα χρόνια. Αν δημιουργούμε, έχουμε τις προϋποθέσεις να αφήσουμε περισσότερο υλικό, που συνεπάγεται μακροζωία της κουλτούρας μας. Στα 100 τραγούδια σίγουρα θα είναι και 10 που θα αντέξουν στο χρόνο και θα γίνουν παράδοση αργότερα. Ακόμα και νέες συνθέσεις οι οποίες μουσικά είναι πιο σύγχρονες, για μένα είναι καλό να υπάρχουν. Αν αντέξουν στο χρόνο, σημαίνει πως είχαν κάτι το αξιόλογο. Πιστεύω πως θα πρέπει να ξεχωρίζουμε πότε η λύρα είναι το όργανο που εκφράζει τον πόνο, τη χαρά και την ιστορία ενός λαού και πότε γίνεται το μουσικό όργανο που έχει κάτι το μοναδικό στην παγκόσμια μουσική.
Η συνεργασία σας με τον Omar Faruk Tekbilek υπήρξε σταθμός στην καριέρα σας. Μοιραστείτε μαζί μας την αίσθηση που σας άφησε αυτή η σύμπραξη, καθώς και το τι ενδεχομένως αποκομίσατε.
Omar Faruk Tekbilek… Για μένα και πολλούς άλλους, ο πατέρας της ethnic μουσικής… Τιμή μου που βρέθηκα στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης & Αθήνας δίπλα σε έναν τόσο μεγάλο μουσικό, μα ταυτόχρονα άλλο τόσο ταπεινό, με ατέλειωτη αγάπη για αυτό που κάνει. Όταν παίζεις μουσική μ’ έναν καλλιτέχνη παγκόσμιας φήμης και δείχνει το σεβασμό του απέναντι σου, το λιγότερο που νιώθεις είναι το πόσο ταπεινός πρέπει να είσαι. Απ’ τη συνεργασία μου με τον Omar Faruk έμαθα το μεγαλείο της απλότητας αυτής της τέχνης και πως η μουσική θα σου δώσει πολλά, αρκεί να της δείξεις το σεβασμό που πρέπει.
Διδάσκοντας σε Ωδεία, ποια θα ήταν η συμβουλή σας σε ένα νέο παιδί που επιθυμεί να ασχοληθεί επαγγελματικά;
Εκτός από καλλιτέχνης στο χώρο μου και με την όποια δραστηριότητα πέρα απ’ αυτόν, δίδαξα επί 12 χρόνια στο μουσικό σχολείο Σερρών. Με βάση αυτή την ιδιότητα και έχοντας ολοκληρωμένη άποψη για το τι κίνητρα και τι εφόδια δίνει το κράτος στον τομέα της μουσικής, δυστυχώς δε μπορώ να παροτρύνω ένα παιδί να ασχοληθεί επαγγελματικά. Είναι λίγο περίεργο το θέμα με τον επαγγελματισμό στην τέχνη της μουσικής. Πιστεύω πως με τη μουσική ασχολείσαι αφού έχεις νιώσει μια ιδιαίτερη έλξη απ’ αυτήν, χωρίς να μπορείς να εξηγήσεις το λόγο. Είναι η τέχνη που θα πρέπει να σεβαστείς για να σε σεβαστεί. Πρέπει να νιώθεις ότι έχεις να δώσεις πράγματα στο χώρο αυτό, για να έχεις δικαίωμα να περιμένεις κάτι. Χωρίς να θέλω να επεκταθώ παραπάνω θα πω ότι με τα δεδομένα τουλάχιστον στη χώρα μας, όχι, δε θα ωθούσα ένα παιδί στον επαγγελματισμό.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας από πλευράς δισκογραφίας ή εμφανίσεων;
Εδώ και ένα χρόνο βρισκόμαστε στο στούντιο με τον αδερφό μου για την ηχογράφηση της επόμενης Ποντιακής παραγωγής, η οποία ενορχηστρωτικά είναι μια καινοτομία για τα μέχρι τώρα δεδομένα. Δε θα πω κάτι περισσότερο γι’ αυτό… Ας περιμένουμε να ακούσουμε… Σε προσωπικό επίπεδο, υπάρχουν κάποιες προτάσεις για συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες από διαφορετικούς χώρους, για τις οποίες προς το παρόν δε μπορώ να δώσω περισσότερες λεπτομέρειες. Έχω ολοκληρώσει το project του «East & West». Επίσης βρίσκομαι στο τελευταίο στάδιο της διασκευής για λύρα κάποιων παγκοσμίως γνωστών συνθέσεων, που σύντομα θα δημοσιοποιηθούν στο διαδίκτυο.
Υπάρχει κάποια συνεργασία που θα επιθυμούσατε να πραγματοποιήσετε στο μέλλον;
Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι και αξιοθαύμαστοι καλλιτέχνες σε Ελλάδα και εξωτερικό που θα ήταν τιμή μου να κάνω μια συνεργασία… Είναι πολύ ενδιαφέρον για μένα να «παντρεύονται» διαφορετικά είδη μουσικής! Θα ήθελα να βρεθώ στην ίδια σκηνή με τον David Garrett, με τον Goran Bregović, με το Στέφανο Κορκολή – ίσως ό,τι καλύτερο έχει να δείξει η χώρα μας στο πιάνο -… Είναι πολλοί που θα ήθελα με καθένα να κάνω και κάτι διαφορετικό… Επίσης ένα από τα μακρινά μου όνειρα είναι να με συνοδέψει μια συμφωνική ορχήστρα.
Για το κλείσιμο, θυμηθείτε ένα στιχάκι να αφιερώσουμε στους αναγνώστες μας.

No Result