Μποέμ, ασυμβίβαστος και απαλλαγμένος από τις τυπικές φιοριτούρες και τα πρωτόκολλα ανατρέπει σχεδόν κάθε πολιτικό στερεότυπο.
O Χοσέ Μουχίκα αρνείται τον τίτλο του φτωχότερου προέδρου του κόσμου που του δόθηκε πέρυσι σε ένα ρεπορτάζ του BBC και φαίνεται να τον ακολουθεί παντού. «Εγώ δεν νιώθω φτωχός. Φτωχός είναι όποιος αγωνίζεται να διατηρήσει ένα πολυτελές επίπεδο ζωής, επιθυμώντας όλο και περισσότερα υλικά αγαθά».
Αν και μάλλον το κάνει από ταπεινοφροσύνη, όλη του η ζωή μοιάζει να ορίζεται από αυτόν ακριβώς τον τίτλο. Ο 77χρονος πρόεδρος της Ουρουγουάης έχει καταφέρει να ξεχωρίσει τόσο για το lifestyle του όσο και για μερικές ακόμη ριζοσπαστικές κινήσεις που φέρνουν την χώρα του συνεχώς στο διεθνές προσκήνιο. Γνωστός και ως El Pepe, γεννήθηκε στην Ουρουγουάη και έγινε πρόεδρος της χώρας του, κερδίζοντας τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, το 2009.
Πρώην αντάρτης του αριστερού κινήματος των Τουπαμάρος, παρέμεινε φυλακισμένος για 14 έτη όταν συμμετείχε στον αγώνα για την ανατροπή της κυβέρνησης. Το 1985 αποφυλακίστηκε και ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα η οποία τον έφερε στη θέση που βρίσκεται τώρα.
Το βιογραφικό του συγκεντρώνει εξαιρετικό πολιτικό ενδιαφέρον αλλά αυτό που τον κάνει ακόμη πιο δημοφιλή είναι ο τρόπος που ο Μουχίκα επέλεξε να ζει σαν πρόεδρος. Μποέμ, ασυμβίβαστος και απαλλαγμένος από τις τυπικές φιοριτούρες και τα πρωτόκολλα ανατρέπει σχεδόν κάθε πολιτικό στερεότυπο.
Είναι παντρεμένος με την Λουτσία Τοπολάνσκι και ζει στη φάρμα που της ανήκει. Εκεί καλλιεργούν χρυσάνθεμα με τα οποία προμηθεύουν τα καταστήματα της ντόπιας αγοράς. Ο ίδιος ο πρόεδρος έχει φωτογραφηθεί να χειρίζεται το τρακτέρ και να κάνει όλες τις σκληρές δουλειές μόνος του έχοντας παρέα την Μανουέλα, την ακρωτηριασμένη σκυλίτσα του.
Ακόμη και εκτός αγροκτήματος, δεν θα τον δεις ποτέ με γραβάτα και το προεδρικό αυτοκίνητο το οποίο απαρνήθηκε από την πρώτη στιγμή, μιας και επιμένει να κυκλοφορεί με ένα Volkswagen Beetle του 1987, το οποίο είναι και το μοναδικό του περιουσιακό στοιχείο. Αν και ο μισθός του θα ήταν αρκετός για να έχει όλες τις ανέσεις που ένας οποιοσδήποτε πρόεδρος θα προσδοκούσε, εκείνος κάθε μήνα δωρίζει σε φιλανθρωπίες το μεγαλύτερο μέρος του και διατηρεί ένα ποσό μόνο για τα απαραίτητα. Φροντίζει δε παράλληλα να κοστίζει όσο το δυνατόν λιγότερα στη χώρα του μιας και αρνείται να ταξιδεύει στην πρώτη θέση και δεν επωφελείται καν των υπολοίπων δωρεάν παροχών του αξιώματος.
“Τι να το κάνω όλο αυτό το ποσό; Οι περισσότεροι κάτοικοι της Ουρουγουάης ζουν με πολύ λιγότερα. Αν ζητούσα από τους ανθρώπους να ζουν όπως εγώ, θα με σκότωναν. Εμένα είναι επιλογή μου αυτός ο λιτός τρόπος ζωής. Επέλεξα να μην έχω πολλά υπάρχοντα, ώστε να μπορώ να ζήσω όπως θέλω εγώ. Μπορεί να φαίνομαι ως ένας εκκεντρικός γέρος, αλλά επιτρέψτε μου να ζω όπως εγώ έχω επιλέξει να νιώθω ευτυχισμένος”
Μπορεί για μερικούς σκληροπυρηνικούς και πουριτανούς αντιπάλους του, να θεωρείται πολιτική καρικατούρα και να χαρακτηρίζεται ως λαϊκισμός αυτό το προφίλ του αλλά ο αντίλογος σε όποιον θα μπορούσε να υποθέσει πως όλο αυτό αποσκοπεί στο να διατηρηθεί ψηλά η δημοφιλία του είναι ενισχυμένος από το γεγονός πως ο Μουχίκα, βάση της εκλογικής νομοθεσίας, δεν μπορεί να είναι πάλι υποψήφιος για πρόεδρος. Συνεπώς, θα μπορούσε κάλλιστα να ακολουθήσει το κακό παράδειγμα της “αρπαχτής” και να συνταξιοδοτηθεί με γερό κομπόδεμα και ελάχιστο έργο.
Ο ίδιος έχει ρισκάρει πολλές φορές με κινήσεις που δεν βρήκαν απολύτως σύμφωνη την κοινή γνώμη και τους ψηφοφόρους του. Όταν προσπάθησε να περάσει τον νόμο για τις αμβλώσεις και να ενισχύσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είδε τα ποσοστά του να γνωρίζουν κατακόρυφη πτώση. Το ίδιο συνέβη και με την νομιμοποίηση των γάμων των ομοφυλοφίλων αλλά και τη κριτική που δέχτηκε από το πρόσφατο νομοσχέδιο για την νομιμοποίηση της μαριχουάνας. Τίποτα δεν τον εμπόδισε και τα πέρασε όλα μέσα από συντριπτικές πλειοψηφίες κάνοντας τη χώρα του να θεωρείται μια από τις πιο φιλελεύθερες και προοδευτικές του πλανήτη.
Ο πληθωρικός του χαρακτήρας και το ταμπεραμέντο του, υπήρξαν και λίγες φορές που τον έφεραν σε δύσκολη θέση. Τον περασμένο Απρίλιο τα ξεχασμένα ανοιχτά μικρόφωνα στη διάρκεια συζήτησης για τις σχέσεις με την γειτονική Αργεντινή τον εξέθεσαν και ένα μίνι διπλωματικό επεισόδιο τον είχε κάνει πρωταγωνιστή.
Στη διάρκεια της συνομιλίας, ο Μουχίκα εξηγούσε στον συνομιλητή του ότι παλαιότερα για να καταφέρεις κάτι σε σχέση με την Αργεντινή, έπρεπε να μιλήσεις πρώτα με την Βραζιλία. Θεωρώντας ότι τα μικρόφωνα ήταν κλειστά συνέχισε λέγοντας ό,τι τούτη εδώ η γριά είναι χειρότερη από τον μονόφθαλμο.
Η «γριά» του διαλόγου προφανώς είναι η ομόλογός του Κριστίνα Φερνάντες και «μονόφθαλμος» ο Νέστορ Κίρσνερ, ο οποίος έμοιαζε με μονόφθαλμο, επειδή το ένα του μάτι ήταν σχεδόν κλειστό. Στον ίδιο διάλογο, ο Μουχίκα συμπλήρωσε ότι τουλάχιστον ο «μονόφθαλμος» ήταν πολιτικός, αντίθετα η Κριστίνα είναι «ξεροκέφαλη» ενώ σχολίασε και την επίσκεψή της στον Πάπα Φραγκίσκο και το δώρο που του πρόσφερε.
Αργότερα, και ενώ το θέμα είχε πάρει διαστάσεις μέσω social media, o Moυχίκα απολογήθηκε σε εφημερίδα λέγοντας ότι αναφερόταν στη Βραζιλία και ότι ουδέποτε έκανε λόγο για το προεδρικό ζεύγος της Αργεντινής. «Δεν πρόκειται να τριγυρίζω αριστερά και δεξιά δίνοντας εξηγήσεις» ξεκαθάρισε.
Η κυβέρνηση της Αργεντινής είχε τότε μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, εκφράσει και επίσημα τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός, και τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιήθηκαν.
Kαι ενώ θα πίστευε κανείς πως ένας τέτοιος πολιτικός δεν θα είχε πολλά ακόμη εμπνευσμένα πράγματα να προσφέρει, πρόσφατα έδωσε μια συνέντευξη και αποκάλυψε μια ακόμη μεγαλειώδης ανθρώπινη πτυχή.
Μιλώντας στην εφημερίδα El Observador ανέφερε πως το σχέδιο του μόλις τελειώσει με τη θητεία του δεν είναι η ήσυχη ζωή. Σκοπεύει να “υιοθετήσει” 40 παιδιά φτωχών οικογενειών τα οποία θα στεγάσει στο αγρόκτημα του και θα τα διδάξει πως να γίνουν αγρότες και να εκμεταλλευτούν τη γη του μιας και ο ίδιος δεν έχει παιδιά.
Στο παρελθόν είχε πάλι προσπαθήσει να κάνει κάτι αντίστοιχο αλλά τότε δεν είχε καταφέρει να προσπεράσει τους γραφειοκρατικούς σκοπέλους. Τώρα, μετά από πολλά χρόνια και ενώ πρόσφατα φάνηκε να συγκινείται όταν το καλοκαίρι ο πρόεδρος ενός ιδρύματος στην Ουρουγουάη δήλωσε πως υπάρχουν 25 ορφανά στα αζήτητα λόγω ασθενειών ή αναπηριών, σκέφτεται πως η κληρονομιά που πρέπει να αφήσει δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη.
